In de regio Zaanstreek-Waterland zijn veel spelers actief op het gebied van nazorg voor mensen die getroffen zijn door kanker. Zij vormen een divers palet van aanbod, uiteenlopend van diëtisten en fysiotherapeuten tot inloophuizen en geestelijk verzorgers. Voor de patiënt is het moeilijk daarin de juiste weg te vinden en ook professionals weten elkaar vaak niet gemakkelijk te vinden.

Met hulp van ZonMw is Stichting Huis aan het Water in 2019 een project gestart gericht op samenwerking in de regio.

Positieve Gezondheid wordt gebruikt als een manier om eenzelfde taal te spreken. Tussen organisaties en domeinen zijn bruggen geslagen. Het heeft geleid tot het besluit een overkoepelend en onafhankelijk baken in de regio op te richten dat als doel heeft aanwezige hulp en ondersteuning beter vindbaar te maken. Aan deze ‘Wegwijzer bij Kanker’ wordt momenteel gewerkt, met financiële ondersteuning van o.a. ZonMw en KWF. Ook binnen de Wegwijzer bij Kanker biedt Positieve Gezondheid een herkenbare structuur.

Voor wie?

De voucher is bedoeld voor iedereen die op regionaal niveau verbeteringen in de samenwerking wil doorvoeren, waarbij de patiënt en hun naasten centraal blijven staan. Vraag de voucher aan als je wil leren van de ervaringen van anderen en daardoor zelf sneller vooruit wil komen.

Kennisvoucher aanvragen

Via de kennisvoucher deelt de Stichting Huis aan het Water de ‘lessons learned’. Daarbij gaan ze in op vragen als:

• Hoe krijg je een regionale samenwerking van de grond, ook als er verschillende belangen zijn?
• Hoe zet je Positieve Gezondheid zodanig in dat je makkelijker met elkaar in gesprek komt?
• Met welke 20% inspanning bereik je 80% resultaat bij regionale ontwikkeling?

Met inzet van de voucher ontvang je advies en ondersteuning van professionals die de processen waarmee je zelf werkt uit eigen ervaring kennen. Je ontvangt hulp op maat om de juiste interventies te doen om resultaten te boeken. Creatief, vernieuwend en effectief.

Contact

Voor vragen over dit voorbeeld, neem contact op met Michel Daenen via michel.daenen@stichtinghuisaanhetwater.nl.

Busreis op Wereldkankerdag 2020 in het teken van Positieve Gezondheid

Liveuitzending Wereld Kanker Dag aan de hand van Positieve Gezondheid

VVT organisatie Omring heeft in 2017 Positieve Gezondheid in haar visie opgenomen. Vanuit de visie zijn drie ambities geformuleerd. Als eerste op het gebied van medewerkers vitaliteit, ten tweede in relatie tot het contact tussen medewerkers en cliënten, en als derde ambitie in relatie tot de burgers in het werkgebied.
Vanuit de Omring visie en de ambities heeft Positieve Gezondheid binnen de organisatie handen en voeten kunnen krijgen. Deze kapstok is nodig en geeft houvast om richting te geven aan al wat plaatsvindt binnen een organisatie. 

Resultaten

Vanuit de eerste ambitie op het gebied van de medewerkersvitaliteit is er vanuit Positieve Gezondheid een programma ontwikkeld met als doel het bevorderen van de medewerkersvitaliteit. Meer dan 30% van de medewerkers maakt hier gebruik van en medewerkers geven in enquêtes en onderzoeken aan dat dit als zeer positief wordt ervaren.

Resultaten vanuit de tweede ambitie: er zijn trainingen voor medewerkers georganiseerd en er zijn diverse voorlichting bijeenkomsten gegeven voor hoger- en middenkader. In het werkproces van methodisch werken is Positieve Gezondheid opgenomen. Er is een projectenscan ontwikkeld voor bestaande projecten samen met Vilans en is er een checklist ontwikkeld voor nieuwe projecten. Deze scan is om te toetsen in hoeverre een project in lijn met Positieve Gezondheid is. De checklist wordt als uitgangspunt gebruikt voor de nieuwe projecten.

Resultaten van de derde ambitie is dat Omring participeert in het netwerk Noordkop Gezond voor Elkaar. In dit netwerk zijn een regio-beeld, een route kaart en actielijnen geformuleerd. Vanuit deze actielijnen zijn actiegroepen opgericht met als doel in lijn met het thema SMART doelen te realiseren.

Voor wie?

Dit traject acteert op micro niveau. Het is er vooral op gericht handen en voeten te geven aan de visie van Positieve Gezondheid binnen de eigen organisatie. Daarnaast participeert Omring in diverse netwerken waaronder Noordkop Gezond voor Elkaar en het programma Gezond Texel in 2030.

Kennisvoucher aanvragen

• Vraag een kennisvoucher bij dit voorbeeld aan als je:
  Als organisatie wil starten met het handen en voeten geven van Positieve Gezondheid met betrekking tot medewerkers vitaliteit, relatie medewerkers cliënten, als leidraad in projecten.

De inzet van de uren kunnen afhankelijk van de vraag door verschillende personen met passende expertise worden ingevuld.

Contact

Voor meer informatie over dit voorbeeld neem je contact op met Kirsha de Vries via Kirsha.devries@omring.nl.

Netwerk Noordkop Gezond voor Elkaar is een samenwerkingsverband van organisaties in de Kop van Noord-Holland. Het netwerk is opgericht in 2018 door de GGD Hollands Noorden, HKN Huisartsen, Omring en ZONH. In totaal hebben 23 organisaties zich aan het netwerk verbonden. Noordkop Gezond voor Elkaar verbindt organisaties in de Kop van Noord-Holland vanuit het gedachtengoed van Positieve Gezondheid. Samen wordt er gewerkt aan een Positief Gezonde Regio in 2033 voor alle inwoners.

In 2020 is een regiobeeld opgesteld, waarna de ontwikkeling van de Routekaart Gezondheid 2033 is gestart. In de Routekaart staan vier urgente thema’s centraal: een “Gezonde leefomgeving”, “Meedoen naar vermogen”, “Gezond opgroeien” en “Gezond ouder worden”. Hierbij wordt uitgegaan van een brede visie op gezondheid: Positieve Gezondheid.
Er is voor gekozen om met kleine, concrete stappen de beweging naar een Positief Gezonde Regio in gang te zetten. Dit wordt gerealiseerd door binnen drie actielijnen te werken aan de vier hierboven genoemde thema’s. Binnen de actielijnen worden haalbare en meetbare doelen gesteld. Op dit moment (oktober 2021) worden de actielijnen verder uitgewerkt.

De scholingsstructuur is kenmerkend voor het netwerk. In 2019 zijn zes trainers Positieve Gezondheid vanuit het netwerk opgeleid door iPH. Vanuit het netwerk worden sindsdien trainingen en workshops georganiseerd in de regio, waarbij gebruik wordt gemaakt van een eigen ‘trainerspool’. Hiermee is er kennis, ervaring en menskracht in de regio om de professionals te trainen en begeleiden in het werken vanuit Positieve Gezondheid.

• De opgebouwde contacten hebben ervoor gezorgd dat er met de gemeenten in de regio aan tafel wordt gezeten rondom het opstellen van een regionaal preventieakkoord.
• Meerdere organisaties in de regio hebben één of meerdere medewerkers getraind in Positieve Gezondheid en zijn hier intern mee verder gegaan. De onderlinge contacten vanuit het netwerk maken dat organisaties samenwerking opzoeken en elkaar versterken. Dit wordt verder uitgebouwd door de succesverhalen en ‘lessons learned’ te delen via de website en linkedin-pagina.

Impressie ondertekening intentieverklaring Noordkop Gezond voor Elkaar

Voor wie?

• Het netwerk acteert op macro niveau. Door de organisaties in de regio te verbinden, kennisdeling en ontwikkeling te stimuleren op het onderwerp Positieve Gezondheid.
• Binnen de Routekaart Gezondheid wordt macro niveau met meso –en micro niveau verbonden. Door concrete projecten of activiteiten te verbinden aan een van de drie actielijnen worden gezamenlijk resultaten behaald.

Kennisvoucher aanvragen

• Vraag een kennisvoucher aan wanneer je als beginnend netwerk wil leren van de ervaringen van Noordkop gezond voor Elkaar. Bijvoorbeeld hoe je een netwerk opstart, organisaties aan je verbindt en gezamenlijk door ontwikkelt.
• Als je meer wilt weten over het in eigen beheer organiseren van trainingen Positieve Gezondheid (samen met een eigen trainerspool).
• Als je meer wil weten over de samenwerking met Gemeenten, bijvoorbeeld rondom een Regionaal Preventieakkoord.

Contact

Voor meer informatie over dit voorbeeld neem je contact op via info@noordkopgezondvoorelkaar.nl.

Lees het artikel over de oprichting van netwerk ‘Noordkop Gezond voor Elkaar’, het 14e regionetwerk van Alles is Gezondheid.

Indekerngezond is een ontmoetingsplek in de wijk Leidsche Rijn in Utrecht, gerund door 35 vrijwilligers uit de wijk. Bij Indekerngezond wordt Positieve Gezondheid uitgedragen door middel van trainingen en workshops. Een diverse groep heeft al deelgenomen aan de trainingen en workshops: huisartsen, sociaal werkers, docenten, hulpverleners in de GGZ, managers in de kinderopvang, ZZP’ers en allerlei andere (zorg)professionals.

Als een bezoeker bij Indekerngezond binnenkomt treffen ze altijd een vrijwilliger aan die erop getraind is Positieve Gezondheid uit te dragen. Bezoekers kunnen aan de hand van zes dimensies de Spinnenwebtool invullen. Aan de hand daarvan wordt het gesprek aangegaan met mensen over hoe ze zelf invloed kunnen uitoefenen op hun gezondheid, wat ze graag willen en wat daarin een eerste stap kan zijn.

Indekerngezond is trots op de betrokkenheid van de 35 vrijwilligers uit de wijk. Ze zijn vooral gegroeid omdat mensen niet het gevoel hebben het voor een baas of organisatie te doen, maar dat ze gezamenlijk iets opbouwen voor de wijk waar ze wonen.

Voor wie?

De kennis en kunde die is opgedaan bij het opzetten van Indekerngezond in Leidsche Rijn is op meerdere niveaus in te zetten.
Micro: het bouwen van een community op een plek, in een gebouw, waar mensen wat voor elkaar kunnen betekenen.
Meso: Het bouwen aan een wijkplatform/wijkinitiatief. Positieve Gezondheid uitdragen in de wijk, onder andere door samenwerking met andere partijen in de wijk.
Macro: We werken op regionaal en landelijk niveau om regionale trainingen te geven. Ook zijn we ambassadeur om samen met het Institute for Positive Health (iPH) het gedachtegoed van Positieve Gezondheid uit te dragen.

Kennisvoucher aanvragen

• Vraag een kennisvoucher bij dit voorbeeld aan als je:
  Ook vanuit inwoners een initiatief wil starten dat zij van begin af aan opbouwen.
• Inwoners wil betrekken en zelfmanagement wil laten toepassen in gezamenlijk iets opbouwen rondom Positieve Gezondheid.
• In een wijk of stad naast (zorg)professionals, inwoners wil betrekken in het uitdragen van Positieve Gezondheid.

Contact

Voor vragen over dit voorbeeld neem je contact op met Janine van der Duin via janinevanderduin@indekerngezond.nl.

Op 28 juni 2021 organiseerde Alles is Gezondheid, Health KIC en 8HRK Gezond (Achterhoek) een webinar over de vraag hoe het Kavelmodel een regio kan helpen in het organiseren van de gezondheid en zorg van inwoners.

TERUGKIJKEN:

Programma

• Hoe zorgt het Kavelmodel dat investeren in gezondheid loont?
• Voor welke soort regio’s is het model kansrijk? Wat is daar nodig?
• Hoe begin je met veranderen naar een lokaal gezondheidsstelsel?
• Hoe betrek je inwoners? Hoe krijg je systeemspelers mee?
• Waar kun je gezondheidsverbeteringen in de regio aan aflezen (data)?
• Wat zijn de eerste inzichten en (leer)ervaringen in de Achterhoek?

Sprekers

• Leonie Voragen: is directeur bij de Stichting Health KIC (initiatiefnemer Kavelmodel). Leonie zal vertellen hoe het Kavelmodel bijdraagt aan de transitie van ziekte en zorg naar (positieve) gezondheid en gedrag.
• Maarten den Braber: is expert in digitalisering in de gezondheidszorg. Bij het Kavelmodel is hij verantwoordelijk voor monitoring, data en analyse. Waaronder het meten van gezondheidsinterventies.
• Rob Jaspers: is bestuurder bij GGNet en voorzitter van Thematafel ‘De Gezondste Regio’ bij 8RHK ambassadeurs. Rob zal ingaan op de ervaringen in de implementatie van het Kavelmodel in de Achterhoek.
• Karen van Ruiten: is programmahoofd van Alles is Gezondheid en moderator van het webinar.

Terugkijken

Webinar terugkijken? Dat kan via deze link

Clips

• Wat is het Kavelmodel (animatie)?
• Population Health Data NL (animatie)
• Achterhoek Gezondste regio (animatie)

Lees meer

• Publiek privaat samen (net)werken (AiG 8-luik) 
• Regionale visie Zorg en Gezondheid Achterhoek

Kavelmodel

Door te focussen op méér gezondheid zorgen we dat onze zorg betaalbaar en toegankelijk blijft. Het Kavelmodel is bedacht om deze ambitie op lokaal niveau waar te maken. Met inwoners die gezondere keuzes maken en zorgprofessionals die ‘de mens’ weer centraal stellen. Essentie is om gezondheid en zorg anders te organiseren, financieren en monitoren.

Achterhoek

De Achterhoek is de eerste regio in Nederland waarin het Kavelmodel verder vorm krijgt. Lokale trekker is de thematafel ‘De Gezondste Regio’ van 8RHK ambassadeurs. Aangesloten partijen zijn zorgorganisaties, ondernemers, overheden, zorgverzekeraars, GGD, Zorgbelang en Proscoop. Samen gaan ze een veranderplan opstellen voor een ander gezondheidsstelsel. Met afspraken over financiën, organisatie, governance en data. Ook bestaande plannen uit de Regiovisie 2030 voor de Achterhoek krijgen hierbij een plek.

Het Kavelmodel is een initiatief van Health KIC en wordt gefaciliteerd door Noaber Foundation, Menzis, PGGM, Bernard van Leer Foundation, Alles Is Gezondheid en Ministerie van VWS.

Na de geboorte, het formuleren van de belofte, plannen maken en geeltjes plakken, is het zaak de energie te behouden en samen oplossingsgericht te werken. Zowel inhoudelijk als procesmatig.

BOUWSTENEN FASE 2
Ontwikkelen en groeien

• Voor een succesvolle publiek- private samenwerking is proceskennis en procesorganisatie nodig. Haal proceskennis in huis als dat niet aanwezig is. Bijvoorbeeld via BeBright, Sardes, Common Eye, of Issuemakers.
• Leg proces, rollen en lijnen vast. Zo zorg je voor continuïteit als partners tijdelijk wegvallen, bijvoorbeeld tijdens pandemie.
• Blijf leren. Zorg voor een dynamische lerende omgeving. Experimenteer, maak en leer van fouten, evalueer en stuur bij. Lees meer over participatief-actieonderzoek
• Kijk af, ontmoet andere netwerken, leg crossverbanden, maak gebruik van
  elkaars kennis en kracht. Alles is Gezondheid stimuleert van elkaar leren via o.a. 1SociaalDomein.nl en Kennisvouchers in samenwerking met ZonMw.
• Houd het proces gaande. Initieer een nieuwe impuls of wees bereid een processtap terug te zetten. Dat voelt als vertraging, maar kan later weer leiden tot versnelling. Lees het blog Alliantievorming: hoe doorbreek je de impasse?
• Houd contact, zorg voor energie. Deel elkaars successen, verhalen, vragen en voorbeelden. Vergroot elkaars bereik via de eigen achterban. Lees meer over samenwerken met energie. (PDF Wielinga & Robijn)
• Zorg voor agendering bij de politiek. Neem ambtenaren mee in jullie verhaal. Voedt ze, vraag advies of medewerking. Zoek een inhoudelijke ingang met iemand die gevoel heeft voor je thema. Zie video’s Gelijke Kansen van het ministerie van OCW en Alles is gezondheid en Paul Blokhuis’ werkbezoek aan Gezonde Basisschool van de Toekomst.

‘Denk niet in systemen, maar in mensen’. ‘Behoud ruimte voor experimenten voor lokaal en regionaal maatwerk’. ‘En investeer meerjarig (zeker tien jaar) in gezondheid en gedrag’. Dit is slechts een greep uit de waardevolle input van de circa 70 deelnemers aan de regiosessies ‘Iedereen aan zet voor een gezonde leefstijl’, die op initiatief van staatssecretaris Paul Blokhuis van VWS online plaatsvonden op 28 januari, 29 januari en 2 februari 2021.

Aanleiding

De definitie van gezondheid is veel breder dan ‘niet ziek zijn’. Sinds 2018 werken ruim 70 maatschappelijke organisaties en een flink aantal gemeenten aan de vertaalslag van het Nationaal Preventieakkoord om gezond leven makkelijker te maken. In het licht van de corona-epidemie is de urgentie en het belang van een gezonde leefstijl scherper afgetekend. Onder meer wetenschappers en medici hebben opgeroepen om leefstijl explicieter op de agenda te zetten.

Samen met Alles is Gezondheid organiseerde het ministerie van VWS drie sessies over gezondheid, leefstijl en de regionale inzet daarbij in het noorden, midden en zuiden van Nederland. Sessies met een gevarieerde mix aan deelnemers zoals gemeentelijke vertegenwoordigers, projectleiders van lokale initiatieven en GGD’en, wetenschappers, professionals eerstelijnszorg, medische specialisten en partners van het Nationaal Preventieakkoord.

Opbouw sessies

Elke sessie was opgebouwd langs vier thema’s en startte met een – vooraf opgenomen – gesprek waarbij Karen van Ruiten, programmadirecteur Alles is Gezondheid, de thema’s voorlegt aan staatssecretaris Paul Blokhuis. Bekijk de video.

Hier volgt een samenvatting van de waardevolle inbreng in reactie op de vier thema‘s:

1 Hoe kunnen we succesvol leefstijlinterventies inzetten en laten werken voor mensen met een gezondheidsachterstand?

• Laat het lokaal gebeuren (lokaal beleid maken) en laat dat het landelijk beleid versterken (en andersom). Neem behoeften mee van de mensen om wie het gaat. Naast infrastructuur is ook aandacht voor cultuur en diversiteit nodig als je kijkt naar regionalisering.
• Gelijkwaardigheid is belangrijk. Hoe krijgen bewoners, organisaties en lokale leefstijlinitiatieven buiten de zorg een stem? Zorg in het kader van iedereen aan zet, dat iedereen ook echt iedereen is.
• Begin bij de eerste 1000 dagen, start met mensen helpen gezondere keuzes te maken, begeleid ouders.
• Maak het eenvoudiger. Het is met alle accreditaties, licenties, aangepaste uurbedragen, etc. te ingewikkeld om bijvoorbeeld Gecombineerde Leefstijl Interventies (GLI’s) te implementeren.
• De helft van de Nederlanders beweegt te weinig. Zorg dat gemeenten dit integraal kunnen aanpakken, met zo min mogelijk regels. Kijk naar wat nodig is (zie bijvoorbeeld de buurtsportcoach).
• Gebruik de bestaande infrastructuur met lokale sportclubs. Equipeer deze met goed gekwalificeerde begeleiders en laat ze op gevarieerdere tijden open zijn. Dan heb je dicht bij huis een netwerk aan mensen die daadwerkelijk kunnen helpen.
• Zoek verbinding met het sociaal domein, kijk naar de condities waarin mensen leven en neem de context mee (waaronder schulden, werk en leefomgeving).
• Zorg voor infrastructuren en omgevingen die bewegen stimuleert. Kijk naar de omvang van bijv. schoolpleinen (geen grote kiss & ride plekken ten koste van speelplekken voor kinderen).
• Vertaal landelijke interventies naar lokaal en andersom. Er zijn veel mooie evidence based interventies, zeker ook voor kwetsbare groepen. Laten we die delen en gebruiken.
• Neem de opgave terugdringen gezondheidsverschillen expliciet mee in de Wet publieke gezondheid.

Welke mogelijkheden en kansen zijn er voor huisartsenzorg en eerstelijnszorg (en ziekenhuizen) voor de versterking van gezondheid en preventie?

• Zorg voor helderheid: Wat is preventie? Welke plek krijgt leefstijlgeneeskunde hierin?
• Verbindt gemeenten, wijken en curatieve zorg volgens het mixed care principe (juiste mix
  van zorgverleners per patiënt). Pas de financiering hier op aan.
• Denk breder dan de eerste lijn: ook ziekenhuizen, arbozorg en sociaal domein. Denk
  bijvoorbeeld aan preventie en GLI in de werkcontext. En vergeet ook het onderwijs niet.
• Zorgopleidingen kunnen integraler, kijk breder naar de mens in het geheel.
• We kunnen artsen met maatschappelijk werkers samen een plek geven in de wijk, met
  ruimte voor kijk- en luistertijd, zodat ze bij mensen aan de vraag achter de vraag toe te
  komen.
• Zorg voor ontschotting van de psychische en de somatische zorg.
• Ondersteun de mensen die het moeten doen (zoals gemeenteambtenaren), niet alleen met
  geld maar ook in kracht.
• Investeer in opleiden van zorgprofessionals en preventiemedewerkers zoals
  leefstijlcoaches.
• Maak de financiën echt vrij en maak ruimte voor bestaande projecten om een gezonde
  leefstijl te stimuleren. Ook bijvoorbeeld op het gebied van werk en mensen met chronische
  gezondheidsproblemen.
• Haal volumeprikkels weg uit de zorg. Het draait om gezondheid en gedrag.
• Investeer voor alle lijnen in kinderen, vergoed volledig de GLI voor kinderen zoals voor
  volwassenen al gebeurt.

Hoe kijken jullie aan tegen het idee van een regionale preventie infrastructuur, zoals in de discussienota Zorg voor de Toekomst staat? (Afspraken tussen gemeenten en zorgverzekeraars in de regio).

• Biedt helderheid: wat is een regio, wat kun je daarbinnen van elkaar verwachten?
• Duiding van preventie is cruciaal. Zorg voor sterke verankering in meerdere wetten.
• Kijk bij regionale inrichting naar de implementatie van netwerkzorg en leefstijlpaden.
• Maak iemand verantwoordelijk vanuit de overheid als het gaat om de regiobeelden.
• Zie de centrale gezondheidsverlener als voorbeeld, met aandacht voor jeugd.
• Zorg dat iedereen elkaar kan vinden in netwerken, ga versnippering tegen. Zorg voor een
  regionale preventiestructuur naar het voorbeeld van de gezonde basisscholen.
• Bedenk geen landelijke uniforme oplossingen. Kijk naar couleur locale. Zorg voor lokaal
  maatwerk. Begin met netwerken van de mensen zelf bijvoorbeeld via groepsactiviteiten.
  Werk niet alleen met gemeenten, maar ook met het onderwijs.
• Behoud ruimte voor experimenteren. Laat lokaal, regionaal en landelijk van elkaar leren en
  elkaar versterken.
• Rond het concept Positieve Gezondheid weten veel partijen elkaar goed te vinden. We
  kunnen meer vanuit dit brede welzijnsaspect van mensen denken en handelen.
• Zie gezondheid vooral als middel om dingen te veranderen. Betrek ook onderwijs. Help gezondheidsvaardigheden te ontwikkelen.
• Wettelijke basis maakt het lastig data die ten grondslag ligt aan een regiobeeld te gebruiken. Hoe kunnen we toch die data inzetten voor analyse en effectmetingen?

4. Last but not least: met welke oplossingsrichtingen moet een volgend kabinet aan de slag, op het gebied van leefstijl en gezondheidsbevordering?

• Overheid: practice what you preach. Werk integraler! Health in all policies.
• Zorg voor pragmatische laagdrempelige aanpakken en een heldere structurele koers voor
  zeker 10 jaar.
• Implementatie vraagt een lange adem. Niet steeds opnieuw beginnen, maar biedt ruimte
  voor experimenteren, testen en doorzetten.
• Zorg dat relevante ervaringen met pilots en innovaties niet in de regio’s blijven hangen.
  Deel ze op landelijk niveau zodat ook anderen hiervan kunnen leren.
• Ook (zorg)professionals moeten integraler kijken en samenwerken. Haal de vrijblijvendheid
  eraf ook als het gaat om professionals.
• Er is een gezamenlijke visie en missie nodig, integrale organisatiekracht en elkaar kennen
  en elkaar vertrouwen. Dan is goede samenwerking mogelijk. Denk aan het Kavelmodel:
  anders organiseren, financieren, monitoren, etc.
• Pak de bureaucratie aan, er zijn te veel regels waardoor implementatie wordt bemoeilijkt.
• Neem milieu mee in het brede gezondheidsbeleid.
• Doe iets met de aantrekkelijkheid van preventie, maak preventie sexy.

Reflectie van staatssecretaris Paul Blokhuis en Francine L’Ortye, waarnemend directeur Publieke Gezondheid (VWS):

Inspirerend om in jullie midden te zijn want bij jullie zit veel energie, kennis en kunde.
Er is veel draagvlak om preventie beter op de kaart te zetten, ook in de Tweede Kamer. Dit is een hele rijke oogst voor de preventie-agenda waar we verder mee aan de slag kunnen. Blijf ons vooral voeden en ideeën en suggesties met ons delen.

Op het gebied van leefstijl, preventie, gezondheidsbevordering en positieve gezondheid is een beweging gaande. We kunnen met drie sturingsinstrumenten deze beweging versterken. De prijsprikkel, bijvoorbeeld in de vorm van een suikertaks, beschikbaarheid, (zoals de locaties van fastfoodketens en ongezonde aanbiedingen bij de kassa) en de inzet van publiekscampagnes om mensen te helpen een gezondere leefstijl te ontwikkelen.

Het is een uitdaging voor een volgend kabinet om meer te investeren in het makkelijker maken van de gezonde keuze, zodat gezonde voeding ook bereikbaar is voor de lagere inkomensgroepen. We kunnen met verschillende initiatieven de beweging breder maken. Daarbij hebben we ook de andere ministeries nodig. Integraliteit begint ook bij ons als ministerie zelf.

We pleiten in de discussienota Zorg voor de Toekomst voor minder vrijblijvendheid rondom de inzet op preventie en de verplichting voor gemeenten om in te zetten op preventie en gezondheid. Naast wettelijke verplichtingen gaat het ook om middelen. We hebben met elkaar nagedacht over de inhoud. Daar is meer geld voor nodig. Ook voor verzekeraars willen we zorgen voor een verplichting om te investeren in preventie, bijvoorbeeld door in de Zvw explicieter te regelen wat de taak van de zorgverzekeraar is ten aanzien van de infrastructuur.

We zijn het met jullie eens, dat we op rijksniveau niet te veel moeten dichtspijkeren. Wij kunnen vanuit het Rijk randvoorwaarden opstellen en daarmee regionaal en lokaal vrijheid bieden. Dat willen we juist doen vanuit de gedachte dat we niet met landelijke blauwdrukken willen werken. Het gaat om regionaal én lokaal maatwerk.

De vraag wat een regio is, is legitiem. We hebben herkenbare regio’s nodig, op kleinere schaal dan provincies, bijvoorbeeld de 25 GGD-regio’s. We willen regio’s meer uniform maken en een grotere stem geven. We hebben jullie gehoord over de wens gemeenteambtenaren meer te laten meedenken op inhoud. Ook de GGD’en willen we op inhoud laten meedenken met regionale netwerken. Gelijkwaardigheid is een belangrijk aandachtspunt. Sommige partijen zoals bewonersinitiatieven zitten niet in het (zorg)stelsel, die kunnen niet meedenken, terwijl initiatieven van mensen uit de wijk een goede bijdrage kunnen leveren aan gezondheid en een gezonde leefstijl. We moeten het veld zo breed mogelijk houden.

Als we kijken naar de eerstelijnszorg, dan is het wenselijk dat een huisarts of fysiotherapeut durft te kijken naar het complete plaatje van die persoon. En het gesprek aan gaat over gezond eten en bewegen. Het is belangrijk dat opleidingen van deze zorgverleners meer aandacht besteden aan leefstijl, gezondheid en integraal denken. Als we meer ‘kijk en luistertijd’ beschikbaar stellen voor de brede eerstelijnszorg, dan is het een mooie bijvangst dat ziekenhuizen het wat rustiger krijgen. Denk aan de praktijk van Hans Peter Jung, huisarts en transformator op het gebied van Positieve Gezondheid.

Milieu is een onderwerp dat meer aandacht verdient. We gaan op allerlei vlakken meer aan de voorkant investeren. Daarbij is milieu en een gezonde leefomgeving ook van belang.
Preventie sexy maken, dat spreekt ons wel aan. We willen de gezonde keuze makkelijker maken, onder meer met prijsprikkels werken. Misschien dat jullie aanvullende ideeën hebben; ik houd me zeer aanbevolen.

We hebben onder andere met het Nationaal Preventieakkoord een beweging in gang gezet die niemand meer gaat stoppen. Wat ons betreft is het niet de vraag óf we verder gaan, maar hoe breed die beweging wordt.

Op 14 december jl. is de discussienota Zorg voor de Toekomst gepubliceerd voor consultatie. Deze consultatie is inmiddels gesloten en we hebben veel waardevolle input ontvangen, dank daarvoor. De ontvangen input en de bevindingen uit de regiosessies benutten we om deze gedachtenontwikkeling verder te voeden. Hartelijk dank voor jullie bijdrage!

Deze sessies zijn georganiseerd door het Ministerie van VWS en Alles is Gezondheid
Vraag of suggestie?

Neem contact op met:

• Daphne Bandel, beleidsadviseur directie Publieke Gezondheid, ministerie van VWS via dc.bandel@minvws.nl
• Janny de Boer, netwerkadviseur Alles is Gezondheid via janny.de.boer@allesisgezondheid.nl

Greenhabit ondersteunt mensen bij duurzame gedragsverandering en richt zich op persoonlijke groei, veerkracht en creëren van gezonde gewoontes. Werkgevers kunnen Greenhabit inzetten voor de ontwikkeling van hun medewerkers. Een initiatief dat werkt en inspireert. Reden genoeg voor Karen van Ruiten een gezond gesprek aan te gaan met initiatiefnemer Chantal Linders.

Hoe en vooral waarom ben je met Greenhabit begonnen?
‘Ik ben ermee begonnen omdat ik in mijn eigen gezondheid een enorme switch gemaakt heb van 20 jaar antibiotica slikken en een chronische blaasontsteking tot gezond zijn. Een gesprek bij een mesoloog liet mij zien dat je in staat bent als mens je eigen ontstekingen op te lossen door in mijn geval andere voeding. Ik wilde hierdoor meer leren over het menselijk lichaam en ik ben voedingsleer gaan doen. In mijn hart wilde ik mensen hiermee helpen, maar dan wel veel mensen tegelijk. En er is maar één manier om een grote beweging op gang te krijgen: via een mobiele telefoon. Zo is mijn idee geboren. Intussen hebben bijna 1500 mensen meegedaan.’

Wat is het idee achter Greenhabit?
‘Zoveel mogelijk mensen helpen langer gezond te leven door het ontwikkelen van veerkracht en zelfregie. Vanaf dag één was het mijn wens niet het laaghangend fruit te benaderen, maar juist de mensen die het moeilijk hebben, die zich eenzaam voelen, die de taal niet spreken, die in de fabriek werken. Daarom hebben we de game al in drie talen beschikbaar. De sociale community in de game is zo krachtig dat mensen zich daar erg gesteund en gehoord voelen. Het delen van mooie dingen maar ook moeilijke dingen stimuleert en dat is veel gaver dan dat je tien kilo af bent afgevallen.

Veel mensen houden de game vol. Hoe komt dat?
‘Mensen houden het met name vol doordat je de reis met een buddy maakt, iemand uit je privé-omgeving. Zo voel je de steun in de kieren van de dag. In de App-store schrok ik van de driehonderdzestigduizend lifestyle apps, allemaal gericht op onze fysieke gezondheid, beweging, voeding en ontspanning. Maar zijn we geholpen met een App die leert dat broccoli gezond is? Daar worden mensen niet gelukkig van en het gaat uiteindelijk om dat geluksgevoel. Met die kennis wilde ik iets maken wat duurzaam is en niet maar heel even mensen in beweging zet.

Mensen kunnen meedoen vanuit hun eigen, doelstelling. Het gaat om gedragsverandering. Zien we dat terug in de opdrachten in de game?
Iedereen kiest zijn/haar eigen hoofddoelen maar de basis van het programma is voor iedereen gelijk. Zo doorloop je gebieden die je gezondheid positief beïnvloeden zoals, gezonde voeding, de invloed van de natuur, andere mensen helpen en meedoen. We leren mensen door een andere bril kijken en omgaan met situaties, zodat ze emotioneel in balans blijven. De aanpak sluit aan op het gedachtegoed van Positieve Gezondheid en het is mede gebaseerd op het ijsbergmodel van McClelland, waar het gedrag van mensen is wat je boven water ziet en het gevolg van hoe ze zich, onder water, voelen. Daar waar al je drijfveren, dromen, normen en waarden en gedachtes vandaan komen. Op het moment dat je hierin kunt sturen kun je jezelf anders gaan gedragen.

In de spelopdrachten komt het idee van minimaliseren terug, maar via de opdrachten verdienen spelers punten. Wat kunnen ze met die punten doen? Iets kopen?
‘We zijn zo gemakkelijk geworden, we bestellen alles wat we nodig hebben. Van niets kopen word je innerlijk rustiger. Daar willen we de deelnemers bewust van maken. We geven mensen opdrachten om hun comfort zone te verlaten. Maak een praatje met een vreemde, koop een maand niets voor jezelf, doe iets betekenisvols voor een ander. Met Greenhabit-beloningen kun je niet ergens iets kopen. Je kunt bijdragen aan een goed doel of je krijgt iets en als je dat niet leuk vindt geef je het weg om iemand anders gelukkig te maken. We proberen mensen bewust maken dat consumeren niet bijdraagt aan geluk.’

Jullie analyseren data op gebied van kwaliteit van leven, kun je dat toelichten?
‘In de game zit een reflectiemodel waarbij je elke dag even terugblikt. Door dat dagelijks reflecteren ontstaan die gewenste nieuwe gewoonten in je brein. En wij meten aan de achterkant die veranderingen in de kwaliteit van leven. We doen een nulmeting en stellen elke vier weken vragen. Dat resulteert in data waarin we kunnen zien in op welke gebieden welke mensen iets nodig hebben en waar de progressie zit. We maken deze waardevolle data over het welzijn van hun mensen geanonimiseerd beschikbaar voor werkgevers. Zelf gebruiken we de informatie voor opschaling en doorontwikkeling. We zijn nu via algoritmes bezig met gepersonaliseerde content. Daarmee wordt het nog leuker om mee te doen.’

Zijn er punten waarop je juist nu in coronatijd behoefte ziet voor de BV Nederland of voor werkgevers?
‘Wat ik vooral zie is dat vitaliteit een containerbegrip is geworden. Iedereen praat over de gezondheid van mensen, maar al die duizenden workshops en trainingsdagen hebben op lange termijn bijna geen effect. Eigenlijk moet je als  zorgen dat de mensen die nog niet zijn uitgevallen niet uit gaat vallen door ze tools te bieden waarmee ze op lange termijn veerkracht ontwikkelen en een goede balans. Daar heb je op lange termijn plezier van. Ik denk mensen in de kern geholpen willen worden en rust willen voelen in plaats van nog meer stress over alle workshops die ze moeten volgen.’

Hoe bereik je die doelgroep die thuis zit en jouw app nodig heeft?
‘Ik werk samen met werkgevers. Die betaalt deelname, ook voor die medewerker die het moeilijk heeft en thuis zit of die in de productie staat en het niet breed heeft. Anderzijds probeer ik de patiëntengroepen via zorggroepen te bereiken. Je kunt wel wachten tot de zorgverzekeraar betaalt, maar je moet eerst aantonen dat het werkt. We willen ook mensen bereiken die een uitkering hebben en die ongezond eten, thuis zitten en weinig bewegen. In samenwerking met Janneke Wittekoek van Heartlife klinieken gaan we de game nu ook inzetten voor vrouwen. Daarnaast gaan we een foundation oprichten waarin we een deel van de opbrengsten gebruiken om mensen die het niet zelf kunnen betalen toch te helpen. We gaan niet wachten op de overheid. We laten zien dat het kan. Iedereen moet mee kunnen doen vinden wij.’

Er doen ook patiëntengroepen mee aan de game. Kun je daar iets meer over vertellen?
‘We hebben metingen gedaan met groep hartpatiënten en in die social community met mensen die elkaar niet kenden, zagen we bijzondere effecten. Sommigen konden al na zeven weken hun medicatie afbouwen want ze voelden zich goed. Mensen worden in hun hart weer gezond doordat ze gesteund worden door anderen. Je verandert je mindset. Het effect van lotgenoten die elkaar helpen is zoveel gaver dan een platform waar je iets kunt lezen over je bloeddruk of over hoeveel broccoli je moet eten per dag. Daar zie ik mooie kansen.  Lotgenoten die zich geen patiënt voelen en samen de game spelen. Het gaat daarbij niet om de aandoening, het gaat om de manier waarop je mensen activeert, het vlammetje weer aanwakkert en mensen verbindt.’

Werkt je samen met partners? Hoe kun je support ontvangen van het netwerk van Alles is Gezondheid?
‘We werken nu samen met Universiteiten, met zorggroepen, met vitaliteitsbedrijven en arbodiensten en zoeken altijd versterking via partners. Ik geloof heel erg in de kracht van bundelen en kennis delen. Wij hebben bijvoorbeeld veel domeinkennis en kennis van gamification, algoritmes, die we inzetten om gedragsveranderingen teweeg te brengen. Een samenwerking met benefitprogramma’s of bijvoorbeeld Food First Network waarin we begeleiding en beloning kunnen koppelen zie ik wel voor me. Volgens mij kunnen we niet zonder krachtenbundeling als we willen bereiken dat het altijd voor iedereen makkelijk is om aan je gezondheid te werken.’

Als jij vijf of tien jaar vooruit durft te dromen, wat zou jij voor Greenhabit wensen?
‘We zitten nu in de fase dat we aan het valideren zijn met de Universiteit van Barcelona en de Universiteit van Maastricht. Als we het effect hebben aangetoond, dan is het mijn droom dat iedereen in Nederlanden Europa deze journey kan maken. Het gaat erom dat je mensen intrinsiek gemotiveerd krijgt en houdt om de kwaliteit van hun leven te verhogen. Het aantal mensen dat leefstijl gerelateerde aandoeningen heeft, zoals diabetes type twee blijft stijgen. Als we die mensen door het veranderen van hun mindset kunnen helpen op lange termijn, dan hebben we een hele mooie missie.’

De Health Innovation School (HIS) is in 2017 opgericht om te voldoen aan de vraag naar innovatie in de gezondheidszorg. Met technologische innovaties speelt de HIS in op de actuele uitdagingen en veranderingen in onze maatschappij. 50 innovatieve professionals en leiders in spé krijgen de mogelijkheid om samen te leren, co-creëren en te implementeren rondom vitaliteit, welzijn en zorg. Complexe en regionale uitdagingen zijn hierbij het vertrekpunt. Met het programma wil de organisatie het ecosysteem in Nederland rondom gezondheid verder versterken.

De HIS is een gezamenlijk initiatief van het innovatiecentrum Reshape van het Radboud UMC en het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. De HIS heeft na een nationale start nu vooral een regionale aanpak, omdat is gebleken dat verandering in de gezondheidszorg vooral succesvol is in samenwerking met ‘stakeholders’ uit een regio. Alles is Gezondheid werkt elke regionale editie samen met verschillende zorgorganisaties.

Door innoveren zorg verbeteren en versnellen

Aan de hand van vraagstukken die tijdens de lancering van een HIS-traject worden ingebracht gaan 50 deelnemers, van verzekeraars en farmaceuten tot mensen uit het bedrijfsleven, onderwijs en design, de uitdaging aan om problemen in de zorg aan te pakken. Juist deze verscheidenheid aan professionals werkzaam in de zorg, met elk hun eigen kijk en expertise, zorgt voor een nieuwe innovatieve benadering om tot oplossingen te komen. Bijgestaan door ervaren coaches, oud HIS-deelnemers en partners en geïnspireerd door sprekers uit binnen- en buitenland, zetten de deelnemers kennis, expertise en hun netwerk in. Het doel van het traject is om gezamenlijk tot oplossingen te komen die de toepasbaarheid, implementatie en opschaling van zorginnovaties verbeteren en versnellen.

Community mindset

Er wordt op alle mogelijke manieren gewerkt aan het opzetten van een duurzame community, waar juist na afsluiting en buiten de HIS nog veel gebruik van kan worden gemaakt. De deelnemers krijgen mee hoe je als professional naar je eigen vraagstuk rondom zorg in de gezondheid kijkt vanuit een innovatiemindset. Iedere editie brengt de organisatie elementen in die bijdragen aan verbinding.

Wie adopteert een project?

De oplossingen van het innovatie-experiment worden aan het eind van het traject aan bestuurders en stakeholders gepresenteerd. Hen wordt gevraagd of ze één of meerdere projecten willen ‘adopteren’, een belangrijke rol om een project naar de volgende fase van implementatie te brengen. De deelnemers geven deze fase zelf vorm door middel van eigen initiatief en ondernemerschap.

Hoe verder?

Zo’n 10% van de deelnemers lopen vooruit in het promoten van wat ze aangereikt hebben gekregen. Op die manier ontstaan steeds meer regionale HIS-edities. Vanuit de voedende kracht van die 10% wordt de opgedane kennis op allerlei plekken verspreid.

De succesformule van de HIS

Voor de succesformule van HIS Brabant kunnen we drie methodes onderscheiden.

1. De ‘methodische blik’ waaraan mensen kunnen ruiken en meedoen om vraagstukken vanuit een ander innovatieperspectief te bekijken.
2. De koppeling aan een ervaringsproject. Deelnemers zijn er echt, niet alleen in het hoofd, mee bezig, dus blijft het goed hangen. Naast het feit dat het project ook impact heeft op allerlei vraagstukken die te maken hebben met gezondheid.
3. Het gevoel van een eilandje komt terug, de condities waardoor je mensen voor een langere periode aan elkaar verbindt, dragen bij aan community-vorming.

De ontwikkeling die professionals in het traject meemaken is dat ze uit hun eigen patroon van probleem oplossen gehaald worden en in een compleet nieuw patroon worden ingeleid. Het proces van het oude patroon loslaten en het nieuwe patroon doorlopen is waar de meerwaarde van de begeleiding van de coaches zit. In de onderlinge samenwerking is ook een rol weggeld voor de coaches door te helpen bij meer evenwichtigheid in de samenwerking als het even niet lukt. Ook helpt het schetsen van het proces zodat deelnemers een goede timetable voor zichzelf kunnen inrichten. Om de maximale leerles te houden zijn deelnemers op de inhoud veel vrijgelaten.

Meer lezen over de Health Innovation School?

• Staatssecretaris Blokhuis geeft startsein Health Innovation School Zuid West Nederland
• Health Innovation School Brabant aan de slag met innovatieve oplossingen voor gezondheid en zorg
• De eerste ‘blended’ Health Innovation School