In Brabant is 21 januari de vijfde regionale editie van de Health Innovation School (HIS) van start gegaan. De vijftig deelnemers gaan de komende periode in tien projectgroepen aan de slag om de gezondheidszorg in Brabant te vernieuwen en te verbeteren. Dit doen ze aan de hand van  de vraagstukken die tijdens de lancering zijn ingebracht. De deelnemers groep is ‘the whole system in the room’; van verzekeraars en farmaceuten tot mensen uit het bedrijfsleven, onderwijs en design.

50 deelnemers starten met verbeteringen op basis van 10 casussen

Deelnemers gaan met elkaar aan de slag om stapsgewijs verbeteringen vorm te geven, creëren, testen en toe te passen. In lijn met voorgaande edities is het hoofdthema het oplossen van de verschillende en gecompliceerde arbeidsproblematiek binnen de zorg, en het verhogen van arbeidsproductiviteit. En ook: hoe houden we mensen in de wijk gezond evenals de gezondheid van zorgprofessionals zelf? In zes maanden werken de deelnemers tien casussen uit, zoals: “Hoe lossen we het tekort aan wijkverpleegkundigen op?” En “Hoe kan het thema leefstijlverandering geïntegreerd worden in alle facetten van opleidingen binnen zorg en welzijn?”

Inspiratie vanuit visie van ervaren sprekers

Peggy Goris, mede-eigenaar van Verschilmakers, vertelt hoe ze zelf door een blessure de inefficiëntie binnen de zorg heeft ervaren en over de opbouw van de zorg uit verschillende activiteiten. Martin van Berloo, beleidsmedewerker strategische analyse bij Transvorm, geeft aan dat we fundamenteel anders moeten kijken naar zorg, zorgverlening en financiering en dat een groot deel van de oplossing ligt in sociale innovatie. Hij benadrukt ook de gevolgen van het problematiseren van de arbeidsmarkt: “veel gegevens zijn geen problemen maar feiten, het heeft geen zin om ze als probleem te zien.”

Deelnemers ontmoeten ondernemers

Tijdens de avondsessie in het Ketelhuis, geopend door dagvoorzitter Karen van Ruiten, was de boodschap vanuit de meer dan 50 aanwezige ondernemers een hele duidelijke: naast nieuwe kennis en innovatie ontwikkelen deze met name ook toepassen. De deelnemers waren in de avond aanwezig met hun bestuurders, samen met de ondernemers bood dat perspectief voor verbinding.

Cross-industry is essentieel

Grondlegger van HIS en expert op het gebied van health en innovatie Lucien Engelen benadrukt dat verandering in de zorg niet uit de zorg zelf komt. Met de food, de logistieke sector en financiële instellingen kunnen we samen op een andere manier naar gezondheid kijken, daarbij is cross-industry essentieel: innovatie als recombinatie van bestaande kennis. Vaak zijn de oplossingen al te vinden in andere sectoren, daar kan op een slimme manier gebruik van worden gemaakt.”

Vertaalslag naar de praktijk

Erik Gerritsen, secretaris-generaal van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport,  koppelde direct een ondernemer met een prangend vraagstuk over zijn innovatieve ‘easystepp’ als betaalbaar en gezond alternatief voor de traplift, aan een groep deelnemers en maakte de vertaalslag naar de praktijk.

HIS breidt zich uit naar de Randstad

De deelnemers gaan de komende periode in tien projectgroepen aan de slag om de ingebrachte vraagstukken op te lossen. Zij worden in het proces begeleid door ex HIS-deelnemers en partners waaronder Amgen, Zorgbelang Brabant, Acknowledge en Verschilmakers. Ook op andere plaatsen start HIS met het gezamenlijk innoveren voor gezondheid en zorg. In het voorjaar gaat HIS Rotterdam van start, gevolgd door HIS Haaglanden.

Sfeerimpressie Health Innovation School Brabant 21 & 22 januari

Persbericht

Sam& biedt via één loket ondersteuning voor ouders en intermediairs

Kinderarmoede komt vaker voor dan veel mensen denken. Zo schat 70 procent van de Nederlanders het aantal kinderen dat in Nederland onder de armoedegrens leeft te laag in of geeft aan geen idee te hebben van de omvang van kinderarmoede. Dit blijkt uit onderzoek van Panel Wizard onder 2.182 Nederlanders in opdracht van Samen voor alle Kinderen (Sam&). Gemiddeld groeit 1 op de 12 kinderen in ons land op in armoede. Vanuit de overtuiging dat je dit vraagstuk alleen sámen kunt oplossen, starten zij in januari 2020 hun campagne met als doel in 2020 alle kinderen in armoede te bereiken. Zodat zij gewoon mee kunnen doen.

In Nederland groeien 315.000* kinderen en jongeren tot 21 jaar op in armoede. Een aantal dat hoger ligt dan de meeste Nederlanders denken. Zo schat vijf op de tien het aantal kinderen dat leeft onder de armoedegrens veel te laag in en geeft 20 procent aan niet te weten hoeveel kinderen in Nederland opgroeien in armoede. Daarbij geeft een ruime meerderheid aan geen gezin te kennen waarvan zij weten of vermoeden dat zij onder de armoedegrens leven. Dit, terwijl 1 op de 12 kinderen en jongeren in Nederland opgroeit in een gezin dat financieel de eindjes nauwelijks aan elkaar kan knopen. Dat zijn gemiddeld twee kinderen per schoolklas. Vaak kunnen zij niet meedoen aan sport, dansles of schoolactiviteiten omdat er thuis weinig geld is. “Iets wat voor de buitenwereld heel gewoon lijkt, zoals het vieren van een verjaardag met vriendjes of een gezinsuitje, is zonder ondersteuning voor deze kinderen geen optie”, zegt Monique Maks, bestuurder van Sam&.

Één plek voor ouders en intermediairs

Sam& biedt één digitaal loket waar ouders en intermediairs (zoals bijvoorbeeld leerkrachten, schuldhulpverleners, huisartsen of wijkteams) eenvoudig een aanvraag kunnen indienen voor meerdere kindvoorzieningen van de bij Sam& aangesloten partijen in hun gemeenten. “Wanneer kinderen die opgroeien in armoede er gewoon bij horen en zich kunnen ontwikkelen, neemt de kans af dat zij als zij volwassen zijn in eenzelfde situatie terechtkomen”, aldus Maks. “Daarom roepen wij alle Nederlanders op om een steentje bij te dragen. Via onze portal vind je informatie over wat je kunt doen. Bijvoorbeeld door te signaleren en door te verwijzen als men kinderarmoede vermoedt, dit bespreekbaar te maken of je in te zetten.”

Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid ondersteunt de campagne van Sam& actief. Staatssecretaris Tamara van Ark is blij met de bundeling van krachten: “Armoede onder kinderen is schrijnend. Het is een verborgen probleem dat via Sam& beter zichtbaar gemaakt én aangepakt kan worden, naast de al bestaande ondersteuning van gemeenten en andere maatschappelijke organisaties. Door hulp laagdrempelig te maken, bereiken we meer kinderen en krijgen zij betere kansen op een goede toekomst. Daar is het uiteindelijk om te doen.”

Gemeenten omarmen initiatief

De Vereniging Nederlandse Gemeenten ziet in Sam& een meerwaarde. “Wij ondersteunen de campagne van Sam& zeer”, zegt Peter Heijkoop, voorzitter van de VNG commissie Participatie, Schuldhulpverlening en Integratie en lid van het VNG-bestuur. “Het is mooi dat er een oproep wordt gedaan aan de maatschappij om alle kinderen gewoon mee te kunnen laten doen. Als gemeenten zijn wij blij met het gezamenlijke aanbod van voorzieningen op het digitale loket van Sam&. Dit zorgt er uiteindelijk voor dat kinderen efficiënter worden geholpen.”

*Bron SCP ‘Armoede in kaart 2019’

Een app om jouw data anoniem te doneren aan goede doelen en onderzoek, een online platform waarop een patiënt met een chronische aandoening verandert in een hulpverlener en een boom waarin jij letterlijk je telefoon hangt om even ‘uit’ te staan. Op 12 december 2019 presenteert de Nationale DenkTank 2019 het rapport ‘Optimaal Digitaal’ met tien oplossingen voor een beter functionerende digitale samenleving. Het traject is mede mogelijk gemaakt door Alles is Gezondheid.

Twintig jonge academici doken de afgelopen vier maanden in onze digitale toekomst. Vragen als ‘wat is het effect van digitalisering op onze mentale gezondheid?’ en ‘welke kansen biedt digitalisering om de eigen regie voor patiënten te vergroten?’ kwamen voorbij. Alle inzichten resulteren in concrete initiatieven, zoals de app Donata, het online platform InstantZorg.org en de installatie PhoneForest.

Privacyproof data delen voor maatschappelijke doelen via Donata

Commerciële partijen verzamelen grote hoeveelheden data van ons, zoals onze locatie- of berichtgegevens. Kansen om onze data voor maatschappelijke doeleinden in te zetten blijven echter nog grotendeels onbenut. Donata is bedacht voor hulpvragen van onderzoeksbureaus en goede doelen. Gebruikers kunnen via de privacyproof Donata app kiezen welk maatschappelijk onderzoek ze willen steunen, door het delen van hun eigen (gezondheids)data.

“Iemand die een Fitbit draagt, kan zijn of haar hartslagdata beschikbaar stellen voor onderzoek. Uiteraard op een veilige manier gedeeld. Het wordt een nieuwe manier van doneren aan een goed doel of initiatief. In plaats van geld doneer je data die je toch al gratis weggeeft.” – Falko Lavitt, MSc Artificial Intelligence en deelnemer Nationale DenkTank 2019.

InstantZorg.org: peer to peer platform voor chronische ziekten

In 2040 werkt 1 op de 4 Nederlanders in de zorg en zullen de zorgkosten per persoon per jaar verdubbelen, zo becijferde het RIVMi. Daarnaast bleek uit eigen onderzoek dat chronisch zieken een toenemende onbeantwoorde behoefte hebben aan eigen regie en flexibiliteit in hun zorg. We moeten de zorg dus anders gaan inrichten. InstantZorg is een peer to peer platform waarmee een chronisch patiënt één op één zijn zorgvraag stelt aan een getrainde ervaringsdeskundige. Hiermee worden makkelijke zorgvragen weggehouden uit het zorgsysteem, waardoor dit ontlast wordt. De eerste resultaten uit een pilot van de Nationale DenkTank voor patiënten met Diabates Mellitus Type 1 leveren bruikbare inzichten op.

“Het directe contact en de flexibiliteit maakt dat dit een toegevoegde waarde is boven het ziekenhuis.” “Ik durf vragen te stellen die ik nooit op een forum of facebookgroep zou stellen.” – Twee participanten van de InstantZorg pilot.

‘Uit staan’ met je smartphone in PhoneForest boom

Alleen al de aanwezigheid van een telefoon leidt tot concentratieverliesii. PhoneForest is een installatie die mensen helpt gezamenlijk afstand te nemen van digitale afleiding. Dit is urgent: Nederlanders hebben een verminderd vermogen tot digitale zelfcontrole. Zo blijkt dat 60% van de Nederlanders zijn schermtijd zou willen minderen, maar dat dit slechts in de helft van de gevallen luktiii. Afleidende prikkels van telefoons dragen bij aan overprikkeling en stressiv. De oplossing? Hang je telefoon in de boom! Dankzij PhoneForest staat de activiteit weer centraal: samen vergaderen, werken of dineren; menselijk contact wordt gestimuleerd.

Eindrapport ’Optimaal Digitaal’

Het rapport ‘Optimaal Digitaal’ is op 12 december 2019 uitgereikt in het Compagnietheater te Amsterdam aan Marleen Stikker (Directeur de Waag), Madeleine de Cock Buning (Hoogleraar ICT-recht) en Maarten Schurink (Secretaris-Generaal Ministerie BZK). Dit in aanwezigheid van ruim 350 vertegenwoordigers vanuit de overheid, wetenschap, maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven. Naast bovengenoemde initiatieven werken de deelnemers aan nog zeven oplossingen voor een weerbare, gezonde en inclusieve digitale samenleving. Zo komt er een award voor de meest toegankelijke website voor mensen met een functiebeperking, is er een nieuwe richtlijn ontwikkeld die kinderen en ouders begeleidt bij het digitaal opgroeien en wordt de 1e rechtszaak in Europa aangespannen tegen apps die overmatig veel data verzamelen. Het eindrapport is hier te vinden of kijk op www.ndt19.nl.

Over Nationale DenkTank

De Nationale DenkTank is opgericht om een brug te slaan tussen de overheid, de wetenschap en het bedrijfsleven met als doel de Nederlandse samenleving met vernieuwende ideeën vooruit te helpen. De Nationale DenkTank 2019 bestaat uit 20 jonge academici van verschillende (studie)achtergronden. Sinds augustus 2019 doen zij intensief (veld)onderzoek naar het thema digitale samenleving en voerden ze honderden gesprekken met experts, ervaringsdeskundigen en beleidsmakers. Kijk op www.nationale-denktank.nl en op www.ndt19.nl voor meer informatie.

Themapartners

De Nationale DenkTank 2019 wordt ondersteund door vijf themapartners: het Ministerie van BZK, Fonds SGS, SIDN fonds, Alles is Gezondheid en JOGG. Daarnaast werkt de Nationale DenkTank samen met een structurele partners zoals McKinsey&Company, Kennedy Van der Laan, het Elise Mathilde Fonds, de KHMW, Andersson Elffers Felix, Newcom, De Issuemakers, Draad, THNK, Stichting W&M, het Europees Instituut De Baak en de universiteiten UvA, VU, EUR en Leiden.

Inzicht en actie

Als themapartner ligt de focus van Alles is Gezondheid op de (deel)vraag: hoe kunnen we gezond opgroeien én blijven in een steeds digitalere samenleving. Enerzijds gaat dit over jonge mensen en hoe ze omgaan met de (gezondheids)effecten van digitalisering. Anderzijds richten we ons op de mentale balans en weerbaarheid van iedereen. Als themapartner willen we bijdragen aan het belang van digitalisering en gezondheid, ons netwerk voorzien van concrete uitkomsten uit het onderzoek en partijen verbinden in start-ups of projecten die de bedachte oplossingen gaan implementeren.

Bekijk hier de video van de eindpresentatie van 12 december 2019.

Bronnen
iRijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu. Volksgezondheid Toekomst Verkenning, Synthese, 2018
iiWard, A. F., Duke, K., Gneezy, A., & Bos, M. W. (2017). Brain drain: The mere presence of one’s own smartphone reduces available cognitive capacity. Journal of the Association for Consumer Research, 2(2), 140-154
iiiNewcom enquête Nationale DenkTank 2019 (N=871)
ivJohannes, N., Veling, H., Verwijmeren, T., & Buijzen, M. (2018). Hard to resist? The effect of smartphone visibility and notifications on response inhibition. Journal of Media Psychology: Theories, Methods, and Applications

Op 7 november 2019 kwamen zo’n vijftig professionals samen in de Utrechtse Vechtclub XL. Zij vonden inspiratie bij Arjen Heus over Hoodlab in Amsterdam-Zuidoost. “Vanuit kwetsbaarheid kun je echt contact maken.” In de daaropvolgende werksessies zetten deelnemers hun denkkracht in om drie real life cases een stap verder te helpen.

Direct naar de uitgewerkte cases (inclusief inzichten uit werkbijeenkomst):

• Ouderenzorg in Oudewater: tegenwicht aan oplossingsrichting vanuit zorgsysteem
• Utrecht Gezondheidspact: waarderen van een lokaal netwerk zonder Excel bestanden
• Hoe dan: integrale aanpak van eenzaamheid in Zutphen (met de inzet van bewoners)

Buurtmaker Arjen Heus van Plygrnd.city heeft drie mensen meegenomen uit de Amsterdamse buurt Reigersbos: Juanita (projectleider wijkzorg) en wijkbewoners Gerald en Gijs. Zij werkten afgelopen jaar samen met de social designers van Hoodlab (neighbourhood en living lab) om hun wijk mooier en gezonder te maken. Geen appeltje eitje zo blijkt, je mag daarbij ook fouten maken. In Reigersbos wonen tussen de acht- en tienduizend mensen in vier- tot vijfduizend woningen. Delen van de wijk zijn geclassificeerd als een ‘buurt die achterloopt’. Dat betekent niet dat alles daar slecht is, benadrukt Arjen.

Reigersbos: een wijk met ‘uitdagingen’

Gerald woont al 25 jaar in Reigersbos. Hij kent er veel mensen, maar kwam toch de deur bijna niet uit. Tot hij bij de buurtcontainer van Hoodlab in contact kwam met anderen. “Door Hoodlab is er iets losgekomen”, vertelt hij. “Ik kon mijn verhaal kwijt over wat ik heb meegemaakt en waarom ik ben zoals ik ben. Ik heb me kunnen openstellen. Nu zit ik in een praatgroep en een wandelgroep. Ik wandel elke dag. De groep wordt steeds groter.”

Gijs wil als bewoner eigenaar zijn van de buurt. “Met muziek en kunst maak ik makkelijk contact met andere buurtbewoners. Ook sport is een middel om in contact te komen. Als mensen met elkaar in gesprek gaan, komen ze met ideeën.”Hoodlab bracht zes weken door in Reigersbos. Na duizend gesprekken en activiteiten is het resultaat een magazine met verhalen en ideeën van bewoners. “Het gaat allemaal om contact maken”, zegt Arjen. “Je mag kwetsbaar zijn. Vanuit die kwetsbaarheid kun je echt contact maken.”

Op zoek naar de unusual suspects

In Reigersbos was wijkbewoner Gijs al actief en daarmee een usual suspect bij wijkactiviteiten. Gerald was een unusual suspect. Belangrijke vragen zijn hoe je de unusual suspects betrekt en hoe je vraag naar aanbod vertaalt. Hoodlab werkt in vier stappen. Stap 1 is integraal samenwerken. Juanita kan zich daar helemaal in vinden. “Op alle leefgebieden moeten dingen kloppen en de verschillende professionals hebben elkaar nodig. Een bewoner kan heel goed aangeven wat hij nodig heeft. Door met elkaar in gesprek te gaan ben je meer bewust van andere aspecten. Het brengt inzichten en zet aan tot actie.” Bij stap 2 gaat het om luisteren en co-creatie, stap 3 is ontwerpen, schetsen en teruggeven en bij stap 4 is het tijd om beslissingen te maken. Met co-creatie ga je naar mooie resultaten, daar is Arjen van overtuigd. “Wij gaan altijd voor een participatief, integraal en co-creatief traject waarbij je echt naar elkaar luisteren en elkaar echt leert kennen. Daar gaat het om bij een netwerk.”

Maak je daarmee het verschil?

Daar heeft Arjen niet één antwoord op. “Hoe ga je het effect meten? Vooral lange termijn effecten kun je niet aantonen. We kunnen alleen zeggen hoeveel gesprekken we hebben gevoerd en hoeveel kopjes koffie we hebben gedronken. We willen een meetinstrument maken om de impact te meten met een nulmeting en een eindmeting.” Veranderingen in de openbare ruimte zijn uiteraard wel zichtbaar, maar hoe gaat dat verder en hoe krijg je eigenaarschap?” Positieve voorbeelden zijn bewoners die picknicktafels hebben geadopteerd en vijfhonderd wijkbewoners die met schilderingen een onveilige tunnel veiliger hebben gemaakt.

Werk aan de winkel: drie praktijkcases

Nu is het tijd voor de drie werksessies. Niet om in een middag tijd dé oplossing te vinden voor de vraagstukken, maar wel om creatief te denken in een aantal oplossingsrichtingen. Dit heeft geleid tot nieuwe inzichten en mogelijke vervolgstappen.

Bijvoorbeeld bij de case Ouderenzorg in Oudewater  van bestuurder Joyce Jacobs van woonzorgcentrum De Wulverhorst. Haar centrale vraag: Hoe kunnen oudere inwoners langer gezond thuis wonen en meedoen in de buurt? En hoe biedt je tegenwicht aan de oplossingsrichting vanuit het zorgsysteem? Tijdens de werksessie ontdekte Joyce dat het begint met kennis en urgentie. “Inwoners zijn zich niet bewust dat zij er iets mee moeten. Hoe je dat passend doet bij de groep waar het over gaat, is voor mij de volgende vraag. Je moet niet ouderen bereiken, maar volwassenen die straks iets nodig hebben. Hoe laat je die daar nu over nadenken? De werksessie heeft weer nieuwe vragen opgeleverd en daar ben ik nu actief mee bezig.”

Bij Gezondheidspact Utrecht bepalen wijkbewoners zélf wat ze willen en kunnen voor een gezond(er) leven. “Hoe toon je de waarde van een dynamisch netwerk of beweging aan zonder stuk te lopen op spreadsheets en cijfers, dat was onze centrale vraag”, vertelt Hedwig Leijten, senior adviseur bij de gemeente Utrecht. “Bij de inleiding van mijn werksessie heb ik gezegd dat ik de vraag overeind wilde houden, maar dat ik vooral hoopte op een goed gesprek en ook graag ervaringen wilde uitwisselen. Het was een gevarieerde groep uit heel Nederland en iedereen dacht constructief en creatief mee. Er was veel herkenning en erkenning en er werd open gesproken over dilemma’s. Resultaatgericht werken heeft niet altijd de gewenste effecten en impact maar de behoefte om ergens concreet aan te werken is er vaak wel. Dat is belangrijk als je samen dingen wil doen en wil leren.”

De integrale aanpak van Netwerk Eenzaamheid Zutphen (NEZ) moet eenzaamheid in de wijk tegengaan met de inzet van bewoners. Hein Reitsma: “De vraag die ik van tevoren had bedacht ging over de uitdaging om als NEZ geen organisatie te worden maar een netwerk te blijven. In de sessie hebben we het echter vooral over een andere vraag gehad. Dat kwam door de presentatie over Hoodlab, voorafgaand aan de werksessies. Ik wilde hier op voortborduren en we hebben besproken hoe je duurzaam verder kunt gaan als je al enkele projecten hebt lopen in een wijk. Onze centrale vraag was wat duurzamer is: meer projecten starten in de wijken of plekken creëren waar mensen kunnen samenkomen. Ik denk dat het in de toekomst niet genoeg is als je als netwerk alleen maar projecten tegen eenzaamheid gaat opzetten en toetsen. Als netwerk heb je plekken en aanknopingspunten nodig om in contact te komen met wijkbewoners. Een soort permanent Hoodlab.”

We kunnen leren van elkaar

Na de werksessies ondertekent Grietje Bekker van Maas en Waal in beweging de pledge en treden ze als zestiende regionetwerk toe tot Alles is Gezondheid. “We willen onze zestien kerkdorpen bewustmaken hoe je gezond en prettig kunt leven. Door verbinding te maken en samen te werken, kom je vooruit. We kunnen leren van elkaar. Daarom sluiten wij ons graag aan. Wat we gaan doen? We organiseren jaarlijks actiesymposium voor 100 mensen uit het hele sociale domein. Ook faciliteren we (nieuwe) initiatieven die te maken hebben met voeding en beweging. En we werken aan bewustwording door in de regio een heldere en laagdrempelige gezondheidsboodschap te verkondigen. Mooi toch?’’.

Tot slot praat iedereen bij tijdens de afsluitende borrel, met of zonder vragen aan de aanwezige social designers.

Maandag 25 november vond voor het eerst de Dag van de Imperfectie plaats in de Rode Hoed in Amsterdam. De avond werd mede mogelijk gemaakt door Alles is Gezondheid. De vraag ‘Wat kunnen we doen aan de vele psychosomatische klachten?’ stond centraal.

Het lijkt tegenwoordig alsof iedereen lijdt aan burn-outs, stress of een depressie. Hoe komt dat? En wat kunnen we eraan doen? Op De dag van de imperfectie op 25 november bespreken Daan Roovers en Dirk De Wachter deze vragen. “Tegenwoordig is een diagnose nodig voordat mensen met elkaar gaan praten.”

“Ken je die ene mop,” vraagt actrice Eva van der Post op het podium van de Rode Hoed, aan het eind van haar monoloog. “Er komen twee mensen bij elkaar. Zegt de één tegen de ander: ‘Ik ben gelukkig’.”

Een stilte valt in de zaal na de ietwat wrange mop. Het moge duidelijk zijn: het avondprogramma van de Dag van de imperfectie in de Rode Hoed in Amsterdam is begonnen. Deze dag, georganiseerd door de stichting Vitamine Z in samenwerking met vier andere organisaties, is bedoeld om aandacht te vragen voor het toenemende aantal mensen dat kampt met burn-outs, stress, depressies, faalangst en prestatiedruk. Klapstuk van deze avond is het gesprek over de kracht van imperfectie tussen Denker des Vaderlands Daan Roovers en psychiater Dirk De Wachter.

Dirk de Wachter en Daan Roovers

De gewoonheid omarmen

Het liefst zou De Wachter deze avond thuis zijn gebleven, een boek lezen, glaasje wijn erbij, zegt hij als hij plaatsneemt op het podium. “Maar als de Denker des Vaderlands je vraagt voor zo’n avond…”
– “Tsja, dat is natuurlijk onweerstaanbaar,” antwoordt Roovers.

Ze zitten naast elkaar op het podium voor een uitverkochte zaal. Het publiek is een mix tussen jong en oud. Blijkbaar is het belang van imperfectie een thema dat bij mensen van alle leeftijden speelt.

En eigenlijk is de boodschap van De Wachter, zoals hij zelf zegt, simpel: we moeten de gewoonheid meer omarmen. “Alles moet tegenwoordig leuk en fantastisch zijn. Maar de wonderen van de wereld bestaan niet uit reizen naar de Kaaimaneilanden, waar je in een bubbelbad zit tot je vel helemaal gerimpeld is,” zegt De Wachter.

“De ongelofelijke wonderlijkheid zit in de doodgewone dingen. Dat je thuis komt na een rotte werkdag en je geliefde aan je vraagt hoe het gaat en een kopje koffie voor je maakt. Ik pleit voor de wonderlijkheid van het leven, maar die zit veel dichterbij dan we denken.”

Strompelen door het moeras

Om die wonderlijkheid van het gewone tastbaar te maken, bedacht De Wachter een geschenkbon. Niet voor een overnachting in een driesterrenhotel of een luxueuze lunch, maar gewoon om thuis in de tuin te zitten. “Heel belachelijk eigenlijk. Maar dat idee is getwitterd over half Vlaanderen.”

“Maar,” vraagt Roovers, “als het allemaal zo makkelijk is, waarom komen er dan zoveel mensen op deze avond af?”
“Dat zei mijn vrouw ook,” zegt De Wachter. “Voor ik van huis ging, vroeg ze me: ‘Maar waar komen die mensen nou voor? Wat je vertelt, dat is toch zo eenvoudig, dat weet toch iedereen?'”

De Wachter kan niet anders dan zijn vrouw gelijk geven. “Mensen herkennen wat ik zeg van wat ze zelf al dachten. Dat dan iemand die wat gestudeerd heeft datzelfde zegt, stelt mensen gerust. Het is een soort goedkeuring voor mensen om soms gewoon een avond thuis te blijven, in plaats van naar het meest fantastische feest te gaan.”

Goden op aarde

Een hoest van Roovers, die via de versterking hard in de oren van het publiek weerklinkt, onderbreekt het verhaal van De Wachter en hij stelt voor dat ze een glaasje water gaat drinken. “Ik praat wel even door,” voegt hij er met een knipoog aan toe.

“Bij het normale leven hoort ook dat dingen soms tegenvallen. Het kan niet allemaal perfect zijn. Er zijn geen goden op aarde, alleen mensen die allemaal vooruit proberen te strompelen door een moeras. Ouders overlijden, je stoot je knie, je kinderen doen niet precies wat je van ze had verwacht. Dat is het leven.”

“Het is alleen belangrijk dat je je verbindt met de ander. Als we ons ongeluk beter durven te voelen en het gaan delen met een ander, krijgt het geen kans om als vergif in ons lijf te gaan zitten.”

Fisherman Friends

De werking van verbinding ziet De Wachter terug in de groepssessies van zijn patiënten. “De gesprekken die zij hebben met elkaar, werken vaak beter dan gesprekken met een psychiater. Alleen tegenwoordig is er blijkbaar een DSM-nummer nodig voordat we met elkaar gaan praten.

“Maar je kan het ook zónder diagnose hebben over leed waarmee je te maken hebt. Juist als je ook in de ongelukkige momenten met anderen kan zijn, ontstaat een verbintenis die de schoonheid van het leven maakt.”

Roovers kan een luide hoestbui niet onderdrukken en brengt het advies van De Wachter om over je problemen te praten gelijk in praktijk. “Heeft iemand in de zaal misschien een Fisherman Friends?”

Binnen een paar tellen heeft ze een snoepje om haar kriebelhoest te verlichten. “Kijk, je moet het gewoon zeggen als je het moeilijk hebt,” zegt ze lachend.

Ikkige studio’s

Sabbelend op haar keelsnoepje vraagt Roovers of we in deze tijden van stress en drukte meer te lijden hebben dan vroeger. “Nee,” zegt De Wachter. “Lijden is van alle tijden en vroeger was dat erger dan nu. Ik wil dus ook zeker niet zeggen dat we terug moeten naar vroeger.

“Maar in de grootstedelijke milieus van nu zie ik dat de mensen naast elkaar leven zonder elkaar te kennen. In hun ikkige studio’s, achter hun laptop met een diepvriespizza. Op den duur is het focussen op de ‘ik’ en de persoonlijke successen zeer leeg, denk ik.

“Het is juist de ontmoeting met de ander en zijn of haar problemen die de zelfgenoegzaamheid verstoort. Proberen om zorgzaam te zijn voor die ander levert een veel fundamenteler geluk op dan het achterna lopen van de laatste hype.

“Zorg dragen voor elkaar geeft je het gevoel van betekenis te zijn en geeft zin aan het leven. En juist de zin van het leven dat is iets waar veel mensen nu naar op zoek zijn.”

Dag perfectie!

Een perfect einde aan dit artikel zou nu een terugkoppeling zijn naar het begin van dit verhaal en dat daarin dan duidelijk de boodschap van het artikel naar voren komt. Het zou misschien moeten gaan over de mop van Van der Post en over dat de één nu tegen de ander zou zeggen dat hij ongelukkig was, in plaats van gelukkig.

Maar aangezien dit een artikel is over de dag van de imperfectie, hoeft zo’n perfect einde aan dit stuk niet. En stopt het gewoon hier.

Auteur: Josse Wiering, Human

Met deze vraag als leidraad hielden de Alliantie gezondheid en geletterdheid en de Alliantie Gezondheidsvaardigheden voor de vierde keer de gezamenlijke netwerkbijeenkomst Geletterd > Gezondheidsvaardig > Gezond (3xG).

Eén op de drie volwassenen in Nederland heeft moeite met het vinden, begrijpen en toepassen van informatie over gezondheid en zorg, met veelal tot gevolg een minder goede gezondheid en een grotere kans op vroegtijdig overlijden. Tijdens de netwerkbijeenkomst 3XG komen de partners van beide allianties samen om van twee kanten te werken aan de oplossing van dit probleem.

De Alliantie Gezondheidsvaardigheden werkt onder andere aan de toegankelijkheid van het zorgsysteem via begrijpelijke communicatie en de Alliantie gezondheid en geletterdheid zet in op het verbeteren van basisvaardigheden als lezen en schrijven van mensen die dit nodig hebben om informatie over gezondheid en zorg te begrijpen en toe te passen.

Interdisciplinaire samenwerking

De bijeenkomst vond plaats bij de Universiteit van Utrecht, waar Assistent Professor Dr. Tessa van Charldorp opende over de mogelijkheden die interdisciplinaire samenwerking biedt met als voorbeeld de verschillende en daarmee aanvullende benaderingen van communicatie door de medische wereld en de geesteswetenschappen (humanties). Beide faculteiten werken samen om ziekenhuiscommunicatie te verbeteren.

Interactieve deelsessies

Tijdens de bijeenkomst zijn deelsessies gehouden waar praktijkvoorbeelden, ontwikkeling van nieuwe materialen en toepassingen zijn gedeeld.

Praktijkvoorbeeld: maak je cursus geschikt voor iedereen

Emmy Thijssen van GGD Brabant-Zuidoost vertelde hoe zij werkt met de module ‘Gezonde leefstijl’ voor mensen met een bijstandsuitkering. Hierbij gebruikt ze de eenvoudige vragenlijst Positieve Gezondheid als leidraad.

Design Thinking: de Beweegcirkel

Bij de sessie over De Beweegcirkel door Talje Dijkhuis (Kenniscentrum Sport) en Joris Swaak (Panton, ontwerpers voor de zorg) kwam de rol van Design Thinking aan bod door het betrekken van gebruikers bij een innovatietraject. Daarbij gaat het zowel om mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden als om organisaties, experts en beleidsmakers.

De (toekomstige) zorgprofessional en gezondheidsvaardigheden
Bas Steunenberg, Hoofddocent bij Lectoraat Innovatie van Zorgprocessen in de Farmacie (Hogeschool Utrecht) besprak uiteenlopende voorbeelden van cursussen, onderwijsmaterialen en projecten waarin studenten in de praktijk kennismaken met laaggeletterdheid en lage gezondheidsvaardigheden.

Integrale aanpak: ‘Voel je goed!’
Voel je goed! is een interventie gericht op gezondheid en geletterdheid. Projectleider Marieke Wiebing van Stichting Lezen & Schrijven liet zien dat de combinatie van eet- en beweegadviezen en groepslessen gezondheidsvaardigheden over gezond eten en bewegen zorgt voor duurzame verbeteringen in de leefstijl van de deelnemers. Volwassenen, die moeite hebben met taal en daardoor met het verwerken van informatie. Meer over Voel je Goed!

Praktijkvoorbeeld: ‘Gezond Zwanger!’
In het Slingeland ziekenhuis krijgen kwetsbare zwangere vrouwen extra informatie over gezonde voeding, voldoende beweging en wat je tijdens de zwangerschap moet vermijden. Marieke Peulers, Klinisch verloskundige Slingeland ziekenhuis putte uit een vat vol inspirerende ervaringen en geleerde lessen over wat werkt en wat juist niet.

Meer weten?

• Bezoek de website van de Alliantie Gezondheidsvaardigheden
• Bezoek de website van de Alliantie gezondheid en geletterdheid
• Meer weten over Taal & Gezondheid? Kijk dan in het Kennislab van Alles is Gezondheid.

Na een geslaagde regionale Health Innovation School (HIS) in Zuid-West-Nederland, bundelen oude en nieuwe partners hun krachten om toekomstige zorginnovatie leiders te bereiken over de hele provincie Brabant. HIS Brabant start in januari 2020. Dus ben jij een zorgprofessional die mee wil denken over de zorg van de toekomst? Pak je kans en meld je nu aan. In november gaat HIS Zuid-Oost Nederland van start en in 2020 kunnen alle innovators (in spe) zich verheugen op de uitbreiding van HIS naar Rotterdam en Den Haag.

Health Innovation School is een gezamenlijk initiatief van de Radboudumc REshape Center in Nijmegen, het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn & Sport in Den Haag. Alles is Gezondheid is partner van de editie Brabant en Rotterdam. Het doel van HIS is het bevorderen van samenwerking op het gebied van (systeem)innovatie in de zorg en welzijn.

De drie pijlers van de Health Innovation School zijn het stimuleren van een innovatieve manier van denken, het uitwisselen van kennis en vaardigheden en het bevorderen van samenwerking in netwerken. In lijn met voorgaande edities is er een hoofdthema: het oplossen van de verschillende en gecompliceerde arbeidsproblematiek binnen de zorg, en het verhogen van arbeidsproductiviteit.

Specifiek richt HIS Brabant zich o.a. op capaciteitsproblemen in de zorg. Deelnemers worden geselecteerd op intrinsieke motivatie om te innoveren en ondernemen in de zorg. Er wordt geselecteerd op kwaliteit en potentie. De Health Innovation School  richt zich op alle stakeholders die werkzaam zijn binnen zorg en welzijn en nog niet veel ervaring hebben op het gebied van innovatie. We geloven dat een aanpak met ‘the whole system in the room’ meer mogelijk maakt en samenwerking stimuleert. Dit houdt in dat de deelnemers van een HIS bijvoorbeeld rollen hebben als verpleegkundige, verzekeraar, beleidsmaker, toezichthouder, patiënt, fysiotherapeut, huisarts, medisch specialist, ondernemer, ambtenaar etc., de mensen die echt het verschil willen maken.

Leer innoveren en impact te maken met zorginnovaties en meld je aan, dat kan nog t/m 15 november. Voor meer informatie over het programma en aanmelding kijk hier.

Hoe herken je in je werk mensen die moeite hebben met taal? En hoe kan je jouw dienstverlening hier op laten aansluiten?

Van 7 t/m 11 oktober 2019 organiseerde GGD Twente de Week van de Publieke Gezondheid. De conferentie Taal en Gezondheid in Haaksbergen was onderdeel van deze week en werd mogelijk gemaakt door GGD Twente, Stichting Lezen & Schrijven en Alles is Gezondheid. Vanuit verschillende invalshoeken werden professionals in de zorg aan het denken gezet. 

Inspiratie van Machteld & Maurice

Via de ‘blue zones’ en aandacht voor veerkracht vertelde Machteld Huber over Positieve Gezondheid én het belang van eigen regie kunnen voeren over je leven en wat je zelf belangrijk vindt. Tot slot bracht ze de eenvoudige gesprekstool onder de aandacht.

Maurice de Greef nam het stokje van Machteld over en vertelde over het belang van taal (en breder, basisvaardigheden) voor gezondheid. Hij eindigde met wat eerste handvatten en tips om laaggeletterden te helpen in het voeren van eigen regie op hun gezondheid.

Het leven van Jan…

Na de theorie de praktijk. In een drietal scenes nam acteur Jan de zaal mee in een aantal dagelijkse uitdagingen van iemand die moeite heeft met lezen, schrijven en rekenen: van een huisarts die vaktaal spreekt tot een onbegrijpelijke webpagina over bijzondere bijstand en een baliemedewerker die de vraag, maar ook Jan totaal niet begrijpt. Met tips en adviezen vanuit de zaal en het panel van experts werden de gesprekken begrijpelijk en overzichtelijk.

Vraag, verbind, ontmoet!

Op het aansluitende Kennisplein was genoeg te halen bij enthousiaste standhouders: wat kan je doen in je schriftelijke communicatie? Hoe kan je doorverwijzen? Waar begin je als professional of organisatie? Is mijn website begrijpelijk? Wat is er aan aanbod in mijn gemeente? In de oude gymzaal werd flink ontmoet en uitgewisseld…

Samen voor een gezonde regio

In samenwerking met Alles is Gezondheid organiseerde de Coalitie Preventie in de Regio Foodvalley donderdag 10 oktober in Ziekenhuis Gelderse Vallei een netwerkbijeenkomst voor organisaties die samen met de partijen in de coalitie de percentages van overgewicht en diabetes in de regio willen laten dalen. Hiertoe startten acht partijen eind 2018 de Coalitie Preventie in de Regio Foodvalley. Met de inzet op gezonde voeding en preventie willen de partijen in de regio de gezondheid van inwoners uit de regio bevorderen en daarmee invulling geven aan de oproep in het Nationale Preventie Akkoord om op regionale schaal afspraken te maken. De regio zet in op gezonde voeding en preventie om de gezondheid van inwoners uit de regio te bevorderen.

Bestuurders en professionals hebben met elkaar in groepen gesproken over het hoe hiervan: hoe maken we de  doelstellingen met elkaar en burgers concreet? De vele concrete ideeën die uit de bijeenkomst zijn voortgekomen zullen de komende periode verder met elkaar worden uitgewerkt. Samen voor een gezondere Regio Foodvalley.