Dat voor het gezonder maken ook de financiële prikkels relevant zijn en verandering behoeven verkenden we met elkaar in het traject Gezonde rekenkamer.

In het kavelmodel testen en organiseren we samen de randvoorwaarden om met elkaar de gezondheid van de inwoners te verbeteren in een afgebakend geografisch gebied. Gezondheid moet een vanzelfsprekendheid zijn; een basisprincipe voor de inrichting van de samenleving. Met het kavelmodel kunnen inwoners gezondere keuzes maken, zorgprofessionals mensen weer centraal stellen en is er structureel voldoende geld om door te groeien naar een systeem waarin naast zorg ook gezondheid steeds meer centraal staat.

Het kavelmodel is een initiatief van Health KIC en wordt gefaciliteerd door Noaber Foundation, Menzis, PGGM, Alles Is Gezondheid en het Ministerie van VWS. Met het kavelmodel kunnen inwoners gezondere keuzes maken, zorgprofessionals mensen weer centraal stellen en is er structureel voldoende geld om door te groeien naar een systeem waarin naast zorg ook gezondheid steeds meer centraal staat.

Momenteel worden er de verkenningen uitgevoerd naar welke gebieden als kavel kunnen starten. Voordat een gebied als kavel kan starten, wordt er onder andere bekeken of er al bestaande samenwerking is met genoeg lef en leiderschap, of de systeemspelers willen of moeten veranderen en of er voldoende verbeter- en besparingspotentieel aanwezig is. Binnen díe kavels met voldoende potentieel gaan we vervolgens 3 dingen anders doen.

Anders Organiseren

We gaan anders organiseren; domeinoverstijgend samenwerken, gericht op positieve gezondheid, met en voor de inwoners. Samen met de huidige systeemspelers gaan we op weg naar het nieuwe normaal. Een tijdelijk team van experts ondersteunt de inwoners, professionals en bestuurders met extra kennis, kunde en organisatiekracht. Met elkaar bepalen we wat de behoefte is en waar de échte potentie in het gebied ligt. Zo creëren we draagvlak en betrokkenheid.

Anders Financieren

We gaan anders financieren door middel van een investeringsfonds. De bestaande regioplannen, die gericht zijn op meer gezondheid, krijgen we in het huidige systeem niet of slechts tijdelijk betaald. De eenmalige investering uit het fonds biedt de partijen binnen de kavel de financiële ruimte om ideeën uit te voeren om zo méér gezondheid te realiseren en daarmee de stijgende zorgkosten te remmen. Met behulp van shared savings afspraken worden de verminderde meerkosten vervolgens verdeeld tussen de betrokken partijen.

Anders Monitoren

Om anders te kunnen organiseren en financieren moeten we ook anders monitoren. We brengen in beeld wat wel en niet werkt op gebied van gezondheidsinterventies. We meten niet alleen ziekte, maar ook de beleefde gezondheid over de hele levensloop. Anders monitoren is ook inzicht geven in ziekte en gezondheid van de kavel en verantwoorden wat met het bestede geld is gebeurd.

Zie voor meer informatie https://www.kic.nl/

Op 7 juli 2020 organiseren NCJ, Proscoop, Stichting Emovere en Alles is Gezondheid een webinar over jongeren met onbegrepen lichamelijke klachten. Boodschap: met een benadering die gericht is op mentaal welbevinden en onderliggende emoties is er meer kans op herstel.

Kijk hier

Zie Mij Nu

Op deze website vind je een serie openhartige verhalen van kinderen en jongeren met onbegrepen lichamelijke klachten ook wel SOLK (Somatisch, Onvoldoende verklaarde, Lichamelijke Klachten).

Lees hier het hele verhaal van Iris:

Verhalenbundel

De verhalen van jongeren met SOLK zijn ook gebundeld in een boekje. Klik hier als je deze verhalenbundel in pdf of fysieke vorm wilt ontvangen (gratis).

Bekijk hier de eerder verschenen verhalenbundel van volwassenen met onbegrepen lichamelijke klachten.

Slides

Bekijk hier de slides uit de uitzending (met de presentatie van jeugdarts Wico Mulder).

Reacties webinar en verder lezen

De hoge kijkersaantallen en vele reacties op dit webinar geven aan dat er in het veld veel belangstelling is voor dit onderwerp. We benadrukken vanuit de organiserende partijen dat we een brede blik op gezondheid en behandeling van klachten voorstaan. Klachten kunnen vele oorzaken hebben, waarbij wij het belang van (onderliggende) emoties graag de aandacht geven die het verdiend.

Kijk hier voor meer informatie over SOLK en een lijstje met boeken, zowel voor kinderen, jongeren als volwassenen:

Tevens tref je hier de huidige medische adviezen op dit onderwerp.

Programma webinar

Volgens recent onderzoek gaat circa 40% van alle consulten bij huisartsen over lichamelijke klachten waarvoor geen of onvoldoende somatische verklaring wordt gevonden (SOLK). Bij sommige medisch specialismen kan dit zelfs oplopen tot 66%. Deze getallen betreffen volwassenen. Voor kinderen en jongeren worden percentages tussen de 15 tot 25% genoemd (o.a Perquin, 2002, proefschrift, C. Meesters 2003).

Om een beeld te schetsen: we hebben het dan bijvoorbeeld over jongeren en kinderen die langdurig te maken hebben met (vaak een combinatie van) buikkrampen en diarree, vermoeidheid, rugpijn, schouderklachten, hoofdpijn, misselijkheid, aangespannen bekkenbodem, urineverlies, slapeloosheid, pijn in de gewrichten, zware benen, slaapproblemen, eczeem, astma en angsten.

Effectieve hulp wordt bemoeilijkt door onze focus op het biomedisch model, alleen klachten- symptoombestrijding, een gebrekkige samenwerking tussen zorgverleners en weinig aandacht voor preventie. Het zorgsysteem regeert en het labelen op lichamelijke oorzaken zorgt ervoor dat jongeren met onderliggende mentale- of emotionele problemen in een vicieuze cirkel belanden.

De centrale vraag in het webinar is hoe (zorg)professionals deze spiraal kunnen doorbreken en we de aandacht kunnen verleggen naar het beter leren begrijpen van -de verhalen- van jongeren. Want ook gevoelens en emoties kunnen ziekmakend zijn (en vragen om andere oplossingen). Anders gesteld: hoe kunnen we overmatige diagnostiek en medicalisering verminderen?

In de uitzending gaan we gaan in op:

• Wat zijn die onbegrepen lichamelijk klachten en hoe vaak komt het voor?
• Wat is het verhaal van jongeren met SOLK? Wat gebeurt er allemaal in je leven?
• Hoe kunnen we hier op een andere manier naar kijken?
• Wat de rol is van het kind en gezin, maar vooral ook jouw rol als (zorg)professional?
• Hoe kunnen we onbegrepen pijn of onverklaarbare klachten voorkomen?
• Wat mag of moet er veranderen in curatieve of preventieve zin?

Sprekers:

• Wico Mulder: Arts M&G / MPH / Jeugdarts Adolescenten, adviseur NCJ (Nederlands Centrum Jeugdgezondheidszorg)
• Petulia van Tiggelen: programmamaker, ervaringsdeskundige SOLK, coach, lid van Emovere en productie Zie Mij Nu.
• Jantina (in de studio): 18 jaar, student MBO (media en vormgeving), werkt in tattooshop. Klachten: migraine, zenuwpijn, moe en Lyme.
• Iris (op video): 17 jaar, eindexamen gymnasium, was moe, overgeven, hoofdpijn, buikpijn, oorpijn, longontsteking, chronisch vermoeidheidssyndroom en Pfeiffer.

Gespreksleiding is in handen van Karen van Ruiten, programmahoofd van Alles is Gezondheid

Her webinar is gericht op zorgprofessionals (artsen, specialisten, behandelaars, verpleegkundigen, psychologen, etc.) en andere betrokkenen bij de gezondheid van jeugd (onderwijs, welzijn, gezin, sport, overheid). De uitzending is ook uitstekend geschikt voor jongeren en ouders zelf.

Dit webinar is het startpunt van het traject Zie Mij Nu en markeert tevens de lancering van de gelijknamige website. Hierin vragen de samenwerkende partijen om (maatschappelijk) bewustzijn voor SOLK problematiek en bieden we handreikingen om kinderen en jongeren op een andere manier te benaderen en behandelen.

Zo biedt www.ziemijnu.nl een serie openhartige verhalen van jongeren met onbegrepen lichamelijke klachten. Bij elk verhaal zit een boodschap van de jongere voor de gezondheidszorg. Ook vind je onder elk verhaal reflectie en advies van ‘de zorgprofessional’ (gebundelde respons van verschillende artsen en zorgmedewerkers).

Initiatiefnemers:

• NCJ: Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (NCJ) is het innovatie- en kenniscentrum voor de JGZ-sector (jeugdgezondheid).
• Proscoop: de regionale adviesorganisatie in Noordoost-Nederland voor goede zorg en gezondheid dichtbij. Zusterorganisaties zijn vindbaar via het ROS netwerk
• Stichting Emovere: groep van SOLK ervaringsdeskundigen en professionals met een innovatieve kijk op SOLK. Zie ook depijnvoorbij.
• Alles is Gezondheid: netwerk van 3.000 publieke en private partners dat bijdraagt aan de beweging naar een gezonder Nederland.

Donderdag 25 juni 2020, op de eerste tropische dag van het jaar, organiseerden Alles is Gezondheid, Een tegen eenzaamheid, Rode Kruis, RIVM,  en Klimaatverbond Nederland het webinar ‘Hitte in tijden van corona, hoe beschermen we onze ouderen’.

Het webinar is hier terug te kijken en vrij om te delen.

Hieronder zijn waardevolle links naar websites en documenten die achtergrond geven bij de onderwerpen die zijn besproken tijdens het webinar.

1. Alle RIVM adviezen over hitte, met nieuw ondersteunend informatiemateriaal filmpjes en de vragen en antwoorden over Hitte en COVID-19.

2. De weer en klimaatpluim van het KNMI geeft de weersverwachting voor de komende 14 dagen.

3. Het Rode Kruis geeft korte en bondige tips met infographics, ook over hitte en COVID 19. Er kan beroep worden gedaan op het Rode Kruis als hittehulp nodig is. Het Rode Kruis verzorgt ook voorlichtingsactiviteiten over Hitte, onder andere met de hitte-bingo. Contact: YBreedijk@redcross.nl.

4. De GGD-en van Oost Nederland hebben in augustus vorig jaar onderzoek gedaan naar de hittebeleving van 7000 leden van hun burgerpanel.

5. Het FNV Arbo-adviespunt geeft adviezen over werken in de hitte en heeft een werkklimaat app ontwikkeld.

6. Geïnspireerd door de sport zijn de koelvesten tegen de hitte. In de zorg worden ze steeds meer ingezet. Klimaatverbond Nederland heeft een makkelijk zelf te maken patroon online gezet.

7. Steeds meer gemeenten werken aan een lokaal hitteplan, om nog meer op maat, met betrokkenheid van lokale organisaties, tijdens hitteperiodes in actie te komen.

8. Eenzaamheid vergroot de kwetsbaarheid voor hitte. Ouderen, de grootste voor hitte kwetsbare groep, verwachten deze zomer extra last te hebben van eenzaamheid vanwege de coronacrisis blijkt uit onderzoek van KBO-PCOB.

9. Het VWS programma ‘Een tegen eenzaamheid’ informeert over en verbindt de vele lokale eenzaamheidsinitiatieven.

10. Climate Adaptation Services (CAS), TAUW en Klimaatverbond Nederland hebben een hitte-en-eenzaamheidskaart ontwikkeld waarmee gemeenten kunnen zien waar de voor hitte kwetsbare wijken zijn.

11. Milieucentraal zet de belangrijkste maatregelen op een rijtje om de woning koel te houden.

12. De Groene Huisvesters hebben voor woningcorporaties de brochure corporaties en hittestress geschreven.

13. Alles is gezondheid is de plaats waar zeer veel initiatieven en kennis voor een gezonder Nederland samenkomen. Ook rondom het thema groen, bijvoorbeeld via ons kennisdossier Groen en gezondheid. Kijk bijvoorbeeld eens naar dit wachtkamerfilmpje (zonder geluid) of deze interactieve infographic naar alle bewezen effecten van natuur op onze gezondheid.

14. Vergroening van de tuin en de gevel is een andere manier om hittestress te verminderen. En dient ook andere doelen als het verbeteren van de gezonde leefomgeving en het voorkomen van wateroverlast en droogte. Er zijn heel veel initiatieven. Samen Klimaatbestendig heeft een overzicht gemaakt. Meer dan 125 gemeenten zijn inmiddels aangesloten bij Stichting Steenbreek, waar lokaal veel groeninitiatieven bij betrokken zijn.

15. In de versteende stad kan de hitte nog 7-10 graden oplopen vergeleken met het buitengebied. In het rapport de hittebestendige stad van de Hogeschool van Amsterdam staan aanbevelingen om de hitte in de stad te beperken.

16. Wageningen University & Research komt met voorbeelden uit praktijk en wetenschap en aanbevelingen in document ‘Groen in de stad, temperatuur en klimaat’.

17. Het Nationaal Ouderenfonds heeft sinds het begin van de coronacrisis een speciaal coronapanel ingesteld, waarin 55-plussers regelmatig worden gevraagd hun mening te geven over diverse onderwerpen rondom corona en ouder worden. Uit de enquête over de zomer(eenzaamheid) blijkt dat bijna 30% van de respondenten minder uitkijkt naar de zomer door de warmte.

18. Het KNMI gaat in op de verwachte hitte van 2020 in een opwarmend klimaat.

Tussen 2005 en 2019 is het aantal fastfoodrestaurants met een derde gegroeid (34%) en is er bijna een verdubbeling van het aantal lunchrooms (96%) in Nederland. Vooral in buurten met een laag inkomen rond scholen is er meer ongezond aanbod, dan in wijken met een hoog inkomen.

Vers aanbieders zoals bakkers, slagers, en groenteboeren verdwijnen rondom scholen (-52%) en daar komen vaak ‘lunchroom’ voor in de plaats, waar ook ketens als Starbucks en Dunkin’ Donuts onder vallen (+51%).

Dit en meer blijkt uit de cijfers binnen de factsheet: Ontwikkelingen voedingsaanbod rondom vo- en mbo-scholen periode 2004-2019, uitgevoerd door Locatus in opdracht van JOGG.

Voedselaanbod op scholen gezonder

De afgelopen jaren hebben veel scholen het aanbod van eten en drinken in hun kantines gezonder gemaakt. Daarbij werden zij geholpen door het Akkoord Gezonde Voeding op Scholen dat door JOGG wordt beheerd. Het Akkoord is ondertekend door meer dan 30 cateraars en automatenleveranciers. Nederlandse scholen werken aan een gezonder voedingsaanbod bij voorkeur volgens de richtlijnen van het Voedingscentrum.

Het aanbod in scholen wordt gezonder, maar de directe omgeving van de school blijft achter. Het onderzoek van Locatus toont aan dat bijna 2/3 van alle scholen in Nederland 1 of meer voedselaanbieders binnen 5 minuten loopafstand heeft, met name rondom mbo-scholen. JOGG ziet de ernst van deze ontwikkeling in en waarschuwt voor het verarmen van het voedselaanbod rond scholen.

Luister ook het item in BNR-nieuwsradio

Vanuit Alles is Gezondheid zetten we ons samen met onder andere Koninklijk Instituut voor de Tropen en vele anderen in voor de Sustainable Development Goals, waarbij wij acties rondom SDG3 gelinkt aan Health & Wellbeing centraal stellen. Maar ook de natuur, voeding en een gezond economisch model krijgen veel aandacht in ons netwerk.

Deze visual combineert het model van Kate Raworth, met de gedachten uit een manifest van 170 academici . De Merkarchitect laat ons – even letterlijk – de kansen om groen de draad op te pakken zien in deze mooie visual. Inspiratie voor volgende gezonde en duurzame stappen!

De preventieve maatregelen zijn ingevoerd voor onze veiligheid en om onszelf gezond te houden. Ook om daarmee de zorgsector niet meer te belasten. Kinderen zitten thuis in plaats van op school, dus ze merken heel goed dat er wat anders is.

Myrthe van Til van Samenwijzer Duin & Bollenstreek merkte dat voor haar jongste dochter (5) de uitleg van het Jeugdjournaal over corona net iets te ingewikkeld was. Ze schetste een prentenboek om het voor de jongste kinderen uit te leggen. Karen van Ruiten las het boek met haar dochtertjes van 4 en 7 jaar en stelde Myrthe digitaal een aantal vragen.

Wat een mooi initiatief, hoe ben je op het idee gekomen om een prentenboek te maken over het corona-virus?

‘Als moeder van twee meisjes, Floor van 7 en Puck van 5, ontdekte ik dat er voldoende informatie beschikbaar is voor kinderen vanaf een jaar of 7. Floor kon zelf op zoek gaan naar informatie over corona via ‘de Buitendienst’ en ‘het Jeugdjournaal’. Ook keek ze meerdere keren deze afleveringen om grip te krijgen op wat er gaande was. Voor Puck merkte ik dat er te weinig informatie was over corona, terwijl ook zij daar behoefte aan had. Dat was voor mij reden om zelf informatie te verzamelen en die op een laagdrempelige manier en in verhaalvorm uit te werken.’

Waarom is het denk je zo belangrijk om kinderen hierover voor te lichten?

‘Ondanks dat kinderen nog jong zijn, hebben ze heel goed door dat het anders gaat. Scholen en kinderopvangcentra zijn dicht. Papa en mama werken ineens thuis. We mogen niet meer naar het strand en de bossen, etc. Daarnaast vragen we van ze om vaker hun handen te wassen en te hoesten en te niezen in hun elleboog. Om ervoor te zorgen dat ze ook het waarom erachter gaan begrijpen zonder te angstig te worden is het goed om ze op een laagdrempelige manier te informeren en het gesprek met ze aan te gaan.’

Je ziet dat kinderen – net als volwassenen – heel verschillend met deze crisissituatie omgaan, afhankelijk van leeftijd en karakter. Je wil ze ook niet bang maken, hoe kijk je daarnaar?

‘Het is ontzettend belangrijk om kinderen niet angstig te maken. Ik heb er daarom ook voor gekozen om dit in het prentenboekje te benoemen. In het boekje leg ik uit dat je als kind eigenlijk alleen maar verkouden kan worden van het virus en dat het virus – als we ons aan de regels houden – ook weer voorbijgaat. Daarnaast is het denk ik belangrijk om kinderen te behoeden voor informatie over het aantal zieken en overledenen. Hou je juist bij (jonge) kinderen bij de neutrale feiten en belast ze niet met dingen die ze (onbewust) angstig zouden kunnen maken.’

‘Eet gezond’ en ‘knuffelen mag wel in huis’ vind ik hele mooie beelden. Heb je nog andere tips voor ouders in deze combinaties van werken en thuisonderwijs geven?

‘Zeker. Maak samen met je kinderen een planning, waarin je rekening houdt met momenten waarop je zelf ook moet werken. Maar probeer hier ook niet te strak aan vast te houden. De situatie waar we ons in bevinden is een unieke situatie. Het is een situatie waarin er juist – meer dan anders – ook ruimte is om verbinding met elkaar aan te gaan en aandacht te geven aan sociale en emotionele ontwikkeling van kinderen. De meeste ouders zijn daarnaast ook niet opgeleid om les te geven en/of te onderwijzen. Als ouders hoef je dan ook echt niet van jezelf te verwachten dat je je kind onderwijs kan geven zoals dat op school gebeurt. Denk vooral ook na welke leuke en fijne herinneringen jouw kinderen mogen overhouden aan deze situatie.’

Het is in deze tijden van het coronavirus en thuis werken, met of zonder kinderen, een uitdaging om rust, regelmaat en balans te behouden. Jij maakte daarnaast ook een prentenboek. Hoe heeft het maken van dit prentenboek daar invloed op gehad?

‘Ik heb het prentenboek gemaakt op de momenten dat ik niet aan het werk was. De vrije momenten. Om tot het prentenboek te komen heb ik ook afleveringen van ‘Huisje, boompje, beestje’, ‘de Buitendienst’ en ‘het Jeugdjournaal’ teruggekeken. Dat kon ik heel goed doen samen met mijn kinderen. De tekeningen maakte ik, op de momenten dat ik beneden was om de kinderen te helpen met hun schoolwerk of in de avonduren als ze al lekker lagen te slapen.’

Waar is het boekje te verkrijgen?

‘Via de site prentenboekovercorona.nl is het boekje voor € 1,99 euro als e-reader te bestellen. Van het boekje gaat er een euro, de helft van de opbrengst, naar het Rode Kruis en naar de Voedselbank. De keuze om de helft van de opbrengst te doneren komt voort uit het feit dat ik op mijn eigen wijze een steentje wil bijdragen aan het werk dat ze op dit moment verzetten. Zo kunnen ze hun werk blijven voortzetten in de bestrijding van het coronavirus en de armoede die erdoor ontstaat.’

Wat is het nationaal preventieakkoord?

In november 2018 ondertekenden maar liefst 70 landelijke organisaties het nationaal preventie-akkoord. Deze publieke en private organisaties committeren zich met die handtekening aan de doelstelling om de gezondheid van Nederlanders te verbeteren door problematisch alcoholgebruik, roken en overgewicht aan te pakken.
Bekijk het nationaal preventieakkoord

Waarom zijn lokale preventieakkoorden belangrijk?

De doelen van het landelijke akkoord kunnen alleen gehaald worden als er overal in Nederland concrete stappen worden gezet. In buurten, wijken, steden en dorpen. Immers, op lokaal niveau, dichtbij mensen, wordt impact gemaakt. Daar wordt gezondheidswinst geboekt. Daarom zijn lokale of regionale vertalingen van het nationale akkoord cruciaal. Gelukkig ontstaan in heel Nederland al vele mooie samenwerkingsverbanden en bewegingen op weg naar gezonde wijken en buurten.  Alles is Gezondheid helpt hier graag bij.

Wat heeft Alles is Gezondheid te bieden?

• Een brede blik op gezondheid (álles is gezondheid). Want niet alleen roken, alcohol en overgewicht hebben een negatief effect op gezondheid, vaak zijn er achterliggende oor-zaken zoals eenzaamheid, werkloosheid, armoede of psychische problemen.
• Kennis van regionale en lokale netwerken waar bottom up veel innovatieve, integrale aanpakken zijn ontwikkeld op het gebied van gezonde leefstijl, vanuit een positieve invalshoek. We delen deze kennis en zorgen voor verbindingen.
• Een enquête over de thema’s van het nationaal preventieakkoord in jouw netwerk om lokale behoeften te peilen. We helpen met de next step, zoals een vervolgbijeenkomst om relevante mensen en organisaties bij elkaar te brengen.
• Advies bij het gezamenlijke doel formuleren en concrete stappen maken om lokaal zo goed mogelijk bij te dragen aan de landelijke doelstellingen: een pledge kan je hierbij helpen. Interesse? 

Met wie werken we samen?

Om te helpen het landelijke akkoord te vertalen naar integrale, regionale aanpakken, werken wij samen met de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG), Pharos, JOGG, GGD GHOR, Vereniging Sport en Gemeenten en het Ministerie van VWS.
De VNG biedt onder meer individuele ondersteuning aan gemeenten of gemeenten in regioverband. Er is (beperkt) budget beschikbaar voor procesondersteuning of hulp bij een kick-offbijeenkomst. Meer informatie? Kijk hier. 

Meer weten?
Janny.de.boer@allesisgezondheid.nl 06-52535625

Hoe kan een kind dat veel binnenzit, een gedreven werknemer die louter gericht is op de carrière of de oudere in een verzorgingstehuis profiteren van de positieve werking van de natuur op hun gezondheid? Tijdens de Expertmeeting Samenwerken aan natuur en gezondheid van 13 februari 2020 heeft een groep  professionals uit alle sociale domeinen zich via vijf persona over de kwestie gebogen.

De visual die Hester Kaars van de Betekenaar tijdens de bijeenkomst maakte toont de eerste oogst van het panelgesprek en de interactieve sessies rond de gestreste young professional, het gamende kind, de oudere in een verzorgingstehuis, de bijstandsmoeder en de wethouder.

Wil je meedoen of -denken, ideeën inbrengen, een praktijkvoorbeeld delen of een vraag stellen? Neem contact op met onze netwerkadviseur groen, Annette Postma.

De expertmeeting is georganiseerd door Arts & Leefstijl, Staatsbosbeheer, Nature for Health en Alles is Gezondheid. Lees meer over deze bijeenkomst.