De LIVECAST: TRUSTED NETWORKS met Alex Jadad, Machteld Huber, Daan Bultje & Peter Bennemeer gaat over vertrouwen in netwerksamenwerking en biedt handvatten die voor iedereen relevant en toepasbaar zijn. Op deze pagina kun je de uitzending van 10 november 2021 terugkijken en tref je links aan naar sprekers en tips om verder te lezen. Ook verwijzen we naar de speciale livestream tijdens onze Livecast: Redefining Health op 9 november, waarin Alex Jadad en Machteld Huber samen in gesprek gingen over Trusted Networks. Voel je vrij de video’s en informatie te delen met je netwerk.

Bekijk hier de volledige liveregistratie vanuit Landgoed Zonneoord in Ede.

Sprekers

De uitzending duurt circa 90 minuten met: Alex Jadad (Canadees-Colombiaanse arts, filosoof, leraar, onderzoeker en innovator), Machteld Huber (iPH, grondlegger gedachtegoed Positieve Gezondheid), Daan Bultje (Healthy Ageing Network Noord NL), Peter Bennemeer (voormalig bestuurder ziekenhuis Bernhoven, auteur) en presentator Marianne van den Anker (NPO).

Thema: Trusted Networks

Tien jaar geleden publiceerden Machteld Huber, André Knottnerus, Henk Smid, Alex Jadad en vele anderen, in de British Medical Journal, een nieuw concept van gezondheid waarin veerkracht en eigen regie centraal staan. In Nederland is dit verder ontwikkeld in Positieve Gezondheid; in Canada door Alex Jadad in Trusted Networks.

Kun je vertrouwen bewust inzetten als onderlegger voor samenwerkingen? Samen met Institute for Positive Health gingen we op zoek naar het antwoord op deze vraag. De zoektocht startte bij het boek Trusted Networks door Alex Jadad, die ons bracht bij het punt van samenwerking bewust organiseren vanuit vertrouwen. We zochten naar Nederlandse praktijkvoorbeelden van ‘Trusted Networks’. Hoe leid je een organisatie door een grote transformatie? Hoe transformeren we het zorgsysteem naar een systeem waarbinnen gezondheid centraal staat en hoe kunnen we netwerksamenwerkingen opbouwen op basis van vertrouwen en blijvend positieve impact genereren?

Speciale livestream met Alex Jadad en Machteld Huber

Deze livestream is uitgezonden tijdens de Livecast: Rediscovering Health op 9 november, met  Alex Jadad. Alex is auteur van het boek ‘Trusted networks for Health & Care’ en verantwoordelijk voor de stelselherziening van de zorg in Colombia. Ook stond hij 10 jaar geleden met Machteld Huber (iPH) aan de wieg van de beweging van Positieve Gezondheid. Machteld pakte dit op met het bekende spinnenweb en Alex ging er mee aan de slag in  een netwerkbenadering. Nu leggen we de verbinding weer en zien dat beide uitwerkingen nodig zijn.

Meer weten?

• Bekijk de video over het ontstaan van Positieve Gezondheid en de ontwikkeling afgelopen 10 jaar.
• Ga naar de Kennisbank Positieve Gezondheid.
• Impressie  iPH-conferentie ‘Health as the ability to adapt and self-manage

Op 28 juni 2021 organiseerde Alles is Gezondheid, Health KIC en 8HRK Gezond (Achterhoek) een webinar over de vraag hoe het Kavelmodel een regio kan helpen in het organiseren van de gezondheid en zorg van inwoners.

TERUGKIJKEN:

Programma

• Hoe zorgt het Kavelmodel dat investeren in gezondheid loont?
• Voor welke soort regio’s is het model kansrijk? Wat is daar nodig?
• Hoe begin je met veranderen naar een lokaal gezondheidsstelsel?
• Hoe betrek je inwoners? Hoe krijg je systeemspelers mee?
• Waar kun je gezondheidsverbeteringen in de regio aan aflezen (data)?
• Wat zijn de eerste inzichten en (leer)ervaringen in de Achterhoek?

Sprekers

• Leonie Voragen: is directeur bij de Stichting Health KIC (initiatiefnemer Kavelmodel). Leonie zal vertellen hoe het Kavelmodel bijdraagt aan de transitie van ziekte en zorg naar (positieve) gezondheid en gedrag.
• Maarten den Braber: is expert in digitalisering in de gezondheidszorg. Bij het Kavelmodel is hij verantwoordelijk voor monitoring, data en analyse. Waaronder het meten van gezondheidsinterventies.
• Rob Jaspers: is bestuurder bij GGNet en voorzitter van Thematafel ‘De Gezondste Regio’ bij 8RHK ambassadeurs. Rob zal ingaan op de ervaringen in de implementatie van het Kavelmodel in de Achterhoek.
• Karen van Ruiten: is programmahoofd van Alles is Gezondheid en moderator van het webinar.

Terugkijken

Webinar terugkijken? Dat kan via deze link

Clips

• Wat is het Kavelmodel (animatie)?
• Population Health Data NL (animatie)
• Achterhoek Gezondste regio (animatie)

Lees meer

• Publiek privaat samen (net)werken (AiG 8-luik) 
• Regionale visie Zorg en Gezondheid Achterhoek

Kavelmodel

Door te focussen op méér gezondheid zorgen we dat onze zorg betaalbaar en toegankelijk blijft. Het Kavelmodel is bedacht om deze ambitie op lokaal niveau waar te maken. Met inwoners die gezondere keuzes maken en zorgprofessionals die ‘de mens’ weer centraal stellen. Essentie is om gezondheid en zorg anders te organiseren, financieren en monitoren.

Achterhoek

De Achterhoek is de eerste regio in Nederland waarin het Kavelmodel verder vorm krijgt. Lokale trekker is de thematafel ‘De Gezondste Regio’ van 8RHK ambassadeurs. Aangesloten partijen zijn zorgorganisaties, ondernemers, overheden, zorgverzekeraars, GGD, Zorgbelang en Proscoop. Samen gaan ze een veranderplan opstellen voor een ander gezondheidsstelsel. Met afspraken over financiën, organisatie, governance en data. Ook bestaande plannen uit de Regiovisie 2030 voor de Achterhoek krijgen hierbij een plek.

Het Kavelmodel is een initiatief van Health KIC en wordt gefaciliteerd door Noaber Foundation, Menzis, PGGM, Bernard van Leer Foundation, Alles Is Gezondheid en Ministerie van VWS.

Op 10 juni 2021 organiseerde Alles is Gezondheid met de Alliantie Kinderarmoede en het platform WEL in Flevoland een webinar over de vraag hoe we door publiek-private samenwerking kunnen bijdragen aan preventie, gezondheid en welzijn.

TERUGKIJKEN

BEKIJK DE SLIDES

Programma

In de wereld van gezondheid en welzijn kom je ze steeds vaker tegen: publiek-private allianties, collectieven, partnerschappen, lokale coalities en regionetwerken die over grenzen heen kijken en de handen ineen slaan om een maatschappelijke uitdaging aan te pakken.

Doelen lopen uiteen van leefstijlverandering op scholen, bevorderen van beweging, tegengaan van eenzaamheid, implementeren van fitcoins tot het terugdringen van kinderarmoede en het mobiliseren van hele regio’s om de beweging te maken naar een gezonder, vitaler en socialer leven.

Factoren die bepalen of deze samenwerkingsverbanden succesvol zijn en netwerken een duurzaam bestaan op weten te bouwen zijn talrijk. Zoals:

• Waarom is zo’n netwerk überhaupt nodig (toegevoegde waarde)?
• Lukt het de netwerkpartners om af te zien van eigen belangen?
• Hoe krijg je de private kant actief betrokken?
• Hoe voorkom je dat de waan van de dag het weer overneemt?
• Kun je samen voor de dag te komen met concrete resultaten?
• Hoe maken we de samenwerking niet-vrijblijvend en duurzaam?
• Hoe dan?

Met de opgedane ervaringen binnen het Alles is Gezondheid netwerk een whitepaper gepubliceerd over publiek-private samenwerking: hoe dan? De publicatie is een handreiking met bouwstenen en praktijkvoorbeelden in verschillende fasen van netwerkontwikkeling.

In dit webinar delen we onze lessen over samenwerking en zoomen we met praktijkvoorbeelden in op de hoe dan vraag. Sprekers en onderwerpen zijn:

• Hans Christiaanse (Netwerkadviseur bij Alles is Gezondheid): neemt ons mee in de praktijk van netwerkvorming en licht de verschillende stadia van samenwerking toe: geboorte, ontwikkeling, groei, impact maken, borgen en verduurzamen. Hans kijkt daarbij met een schuin oog naar zijn persoonlijke ervaring bij netwerken zoals de Alliantie Gezondheidsvaardigheden, Alliantie Kinderarmoede en het Child Friendly Cities netwerk.
• Anne Hoogenboom (Projectleider Alliantie Kinderarmoede en Adviseur Sardes): staat dagelijks met de voeten in de klei bij de Alliantie Kinderarmoede. Met meer dan 250 partners uit het publieke en private domein is dit netwerk sinds 2019 een van de grootse maatschappelijke offensieven tegen kinderarmoede. Anne zal ingaan op de onstuimige landelijke start, voortdurende groei van het netwerk en hoe de alliantie zich verder ontwikkelt met de Theory of Change benadering (impacttool). We horen ook welke obstakels er zijn en waar je soms tegen aanloopt in draagvlak, financiering en politiek.
• Ineke Moerman (Arts Maatschappij & Gezondheid en Programmamanager WEL in Flevoland): maakt zich hard voor het verbinden van publieke gezondheid in het sociaal domein. In Flevoland trekt ze de kar bij WEL: een platform voor alle Flevolanders, gemeenten, bedrijven en instellingen met een hart voor Positieve Gezondheid. Ineke vertelt hoe ze sturing aan verandering geeft vanuit een inhoudelijke visie en dit vervolgens vertaalt naar de praktijk. Met de inwoner als leidend perspectief en transformationeel leiderschap als randvoorwaarde voor succes. Ineke deelt ook enkele lessen voor lokale coalities vanuit het traject ‘Terugdringen van gezondheidsverschillen‘.

Op 9 maart 2021 organiseerde de Federatie voor Gezondheid en Alles is Gezondheid het verdiepende Webinar: ‘Batenstrategie voor Gezondheid en Vitaliteit: kansen voor de toekomst’.

Kijk hier het webinar terug:

Thomas Plochg (de Federatie voor Gezondheid), Peter Hoekstra (De Nederlandsche Bank) en Karen van Ruiten (Alles is Gezondheid) gingen in op de vraag hoe verzekeraars en andere belanghebbenden het investeren in de gezondheid van mensen meer kunnen laten lonen.

Met speciale aandacht voor de ontwikkeling van een ‘batenstrategie’ als ontbrekend puzzelstuk voor een toekomstbestendige gezondheid en zorg. Dit complementair aan de huidige focus op ziekte, risico’s en schadelast. Lees het artikel op Zorgvisie.

We zien dat verzekeraars voorzichtig de beweging naar vitaliteitsdenken maken. Kijk naar initiatieven als Samen Gezond, Actify, het Fitzme portal en a.s.r. vitality. Maar is dit voldoende voor zoveel mogelijk gezonde en vitale levensjaren met een minimum aan chronische aandoeningen?

Het idee is dat een batenstrategie pas tot volle wasdom komt als de juiste prikkels in het zorgstelsel worden ingebouwd. Denk aan meerjarige polissen in de basisverzekering met vitaliteitsprogramma’s van dezelfde looptijd. Dit omdenken zien we bijvoorbeeld ook terug in regionale vitaliteitsfondsen, leefstijlrekeningen of de Kavelmethode.

In de uitzending geeft Ruben Wenselaar (Menzis) een reactie op het voorstel voor een batenstrategie.

Vragen

• Waarom is de verschuiving van ‘kosten naar baten’ zo belangrijk?
• Wat zijn kansrijke ontwikkelingen voor gezondheid als verdienmodel?
• Hoe kunnen we investeringen in preventie (toch) terugverdienen?
• Hoe kunnen verzekeraars de beweging naar gezondheid versnellen?
• Wat zijn ideale systeemprikkels om gezondheid te laten floreren?
• Welke kennis is nodig om mensen te gidsen in een gezond leven?

Voor wie

Alle zorg- en gezondheidsprofessionals die (willen) werken aan het vitaliseren van mensen en het laten lonen van gezondheid.

Clipjes

• Fryslân DOK Onbeperkte Elfstedentocht: mogelijkheden voor mensen met een beperking.
• HealthKIC: Kavelmodel: anders organiseren en financieren van gezondheid in de regio

Slides

Bekijk de slides uit webinar.

Lees meer

• Artikel Zorgvisie Batenstrategie voor Gezondheid en Vitaliteit
• Zorgverzekeraars willen ‘gezondheidsplicht’ voor heel de zorg
• Volkskrant: Preventie als gezondheidsplicht
• Opinie.: Gezondheidsplicht bestaat uit meer dan ontmoediging van ongezond gedrag
• CZ, Menzis en Zilveren Kruis: betere zorgsamenwerking in de regio, meer preventie
• Onderzoek laat zien: investeren in leefstijl loont
• Onderzoek: leefstijladvisering inde praktijk
• Voor effectief preventiebeleid is meer verantwoordelijkheid nodig
• Blog: Niet één, maar twee paradigmashifts
• Nu investeren in de publieke gezondheidszorg loont
• KIC: Achterhoek eerste kavel in acceleratiefase
• Gezonde rekenkamer: dialoog over gezondheid als verdienmodel
• Onderzoek in de huisartsenpraktijk: Positieve gezondheid zet de zorg op zijn kop

‘Denk niet in systemen, maar in mensen’. ‘Behoud ruimte voor experimenten voor lokaal en regionaal maatwerk’. ‘En investeer meerjarig (zeker tien jaar) in gezondheid en gedrag’. Dit is slechts een greep uit de waardevolle input van de circa 70 deelnemers aan de regiosessies ‘Iedereen aan zet voor een gezonde leefstijl’, die op initiatief van staatssecretaris Paul Blokhuis van VWS online plaatsvonden op 28 januari, 29 januari en 2 februari 2021.

Aanleiding

De definitie van gezondheid is veel breder dan ‘niet ziek zijn’. Sinds 2018 werken ruim 70 maatschappelijke organisaties en een flink aantal gemeenten aan de vertaalslag van het Nationaal Preventieakkoord om gezond leven makkelijker te maken. In het licht van de corona-epidemie is de urgentie en het belang van een gezonde leefstijl scherper afgetekend. Onder meer wetenschappers en medici hebben opgeroepen om leefstijl explicieter op de agenda te zetten.

Samen met Alles is Gezondheid organiseerde het ministerie van VWS drie sessies over gezondheid, leefstijl en de regionale inzet daarbij in het noorden, midden en zuiden van Nederland. Sessies met een gevarieerde mix aan deelnemers zoals gemeentelijke vertegenwoordigers, projectleiders van lokale initiatieven en GGD’en, wetenschappers, professionals eerstelijnszorg, medische specialisten en partners van het Nationaal Preventieakkoord.

Opbouw sessies

Elke sessie was opgebouwd langs vier thema’s en startte met een – vooraf opgenomen – gesprek waarbij Karen van Ruiten, programmadirecteur Alles is Gezondheid, de thema’s voorlegt aan staatssecretaris Paul Blokhuis. Bekijk de video.

Hier volgt een samenvatting van de waardevolle inbreng in reactie op de vier thema‘s:

1 Hoe kunnen we succesvol leefstijlinterventies inzetten en laten werken voor mensen met een gezondheidsachterstand?

• Laat het lokaal gebeuren (lokaal beleid maken) en laat dat het landelijk beleid versterken (en andersom). Neem behoeften mee van de mensen om wie het gaat. Naast infrastructuur is ook aandacht voor cultuur en diversiteit nodig als je kijkt naar regionalisering.
• Gelijkwaardigheid is belangrijk. Hoe krijgen bewoners, organisaties en lokale leefstijlinitiatieven buiten de zorg een stem? Zorg in het kader van iedereen aan zet, dat iedereen ook echt iedereen is.
• Begin bij de eerste 1000 dagen, start met mensen helpen gezondere keuzes te maken, begeleid ouders.
• Maak het eenvoudiger. Het is met alle accreditaties, licenties, aangepaste uurbedragen, etc. te ingewikkeld om bijvoorbeeld Gecombineerde Leefstijl Interventies (GLI’s) te implementeren.
• De helft van de Nederlanders beweegt te weinig. Zorg dat gemeenten dit integraal kunnen aanpakken, met zo min mogelijk regels. Kijk naar wat nodig is (zie bijvoorbeeld de buurtsportcoach).
• Gebruik de bestaande infrastructuur met lokale sportclubs. Equipeer deze met goed gekwalificeerde begeleiders en laat ze op gevarieerdere tijden open zijn. Dan heb je dicht bij huis een netwerk aan mensen die daadwerkelijk kunnen helpen.
• Zoek verbinding met het sociaal domein, kijk naar de condities waarin mensen leven en neem de context mee (waaronder schulden, werk en leefomgeving).
• Zorg voor infrastructuren en omgevingen die bewegen stimuleert. Kijk naar de omvang van bijv. schoolpleinen (geen grote kiss & ride plekken ten koste van speelplekken voor kinderen).
• Vertaal landelijke interventies naar lokaal en andersom. Er zijn veel mooie evidence based interventies, zeker ook voor kwetsbare groepen. Laten we die delen en gebruiken.
• Neem de opgave terugdringen gezondheidsverschillen expliciet mee in de Wet publieke gezondheid.

Welke mogelijkheden en kansen zijn er voor huisartsenzorg en eerstelijnszorg (en ziekenhuizen) voor de versterking van gezondheid en preventie?

• Zorg voor helderheid: Wat is preventie? Welke plek krijgt leefstijlgeneeskunde hierin?
• Verbindt gemeenten, wijken en curatieve zorg volgens het mixed care principe (juiste mix
  van zorgverleners per patiënt). Pas de financiering hier op aan.
• Denk breder dan de eerste lijn: ook ziekenhuizen, arbozorg en sociaal domein. Denk
  bijvoorbeeld aan preventie en GLI in de werkcontext. En vergeet ook het onderwijs niet.
• Zorgopleidingen kunnen integraler, kijk breder naar de mens in het geheel.
• We kunnen artsen met maatschappelijk werkers samen een plek geven in de wijk, met
  ruimte voor kijk- en luistertijd, zodat ze bij mensen aan de vraag achter de vraag toe te
  komen.
• Zorg voor ontschotting van de psychische en de somatische zorg.
• Ondersteun de mensen die het moeten doen (zoals gemeenteambtenaren), niet alleen met
  geld maar ook in kracht.
• Investeer in opleiden van zorgprofessionals en preventiemedewerkers zoals
  leefstijlcoaches.
• Maak de financiën echt vrij en maak ruimte voor bestaande projecten om een gezonde
  leefstijl te stimuleren. Ook bijvoorbeeld op het gebied van werk en mensen met chronische
  gezondheidsproblemen.
• Haal volumeprikkels weg uit de zorg. Het draait om gezondheid en gedrag.
• Investeer voor alle lijnen in kinderen, vergoed volledig de GLI voor kinderen zoals voor
  volwassenen al gebeurt.

Hoe kijken jullie aan tegen het idee van een regionale preventie infrastructuur, zoals in de discussienota Zorg voor de Toekomst staat? (Afspraken tussen gemeenten en zorgverzekeraars in de regio).

• Biedt helderheid: wat is een regio, wat kun je daarbinnen van elkaar verwachten?
• Duiding van preventie is cruciaal. Zorg voor sterke verankering in meerdere wetten.
• Kijk bij regionale inrichting naar de implementatie van netwerkzorg en leefstijlpaden.
• Maak iemand verantwoordelijk vanuit de overheid als het gaat om de regiobeelden.
• Zie de centrale gezondheidsverlener als voorbeeld, met aandacht voor jeugd.
• Zorg dat iedereen elkaar kan vinden in netwerken, ga versnippering tegen. Zorg voor een
  regionale preventiestructuur naar het voorbeeld van de gezonde basisscholen.
• Bedenk geen landelijke uniforme oplossingen. Kijk naar couleur locale. Zorg voor lokaal
  maatwerk. Begin met netwerken van de mensen zelf bijvoorbeeld via groepsactiviteiten.
  Werk niet alleen met gemeenten, maar ook met het onderwijs.
• Behoud ruimte voor experimenteren. Laat lokaal, regionaal en landelijk van elkaar leren en
  elkaar versterken.
• Rond het concept Positieve Gezondheid weten veel partijen elkaar goed te vinden. We
  kunnen meer vanuit dit brede welzijnsaspect van mensen denken en handelen.
• Zie gezondheid vooral als middel om dingen te veranderen. Betrek ook onderwijs. Help gezondheidsvaardigheden te ontwikkelen.
• Wettelijke basis maakt het lastig data die ten grondslag ligt aan een regiobeeld te gebruiken. Hoe kunnen we toch die data inzetten voor analyse en effectmetingen?

4. Last but not least: met welke oplossingsrichtingen moet een volgend kabinet aan de slag, op het gebied van leefstijl en gezondheidsbevordering?

• Overheid: practice what you preach. Werk integraler! Health in all policies.
• Zorg voor pragmatische laagdrempelige aanpakken en een heldere structurele koers voor
  zeker 10 jaar.
• Implementatie vraagt een lange adem. Niet steeds opnieuw beginnen, maar biedt ruimte
  voor experimenteren, testen en doorzetten.
• Zorg dat relevante ervaringen met pilots en innovaties niet in de regio’s blijven hangen.
  Deel ze op landelijk niveau zodat ook anderen hiervan kunnen leren.
• Ook (zorg)professionals moeten integraler kijken en samenwerken. Haal de vrijblijvendheid
  eraf ook als het gaat om professionals.
• Er is een gezamenlijke visie en missie nodig, integrale organisatiekracht en elkaar kennen
  en elkaar vertrouwen. Dan is goede samenwerking mogelijk. Denk aan het Kavelmodel:
  anders organiseren, financieren, monitoren, etc.
• Pak de bureaucratie aan, er zijn te veel regels waardoor implementatie wordt bemoeilijkt.
• Neem milieu mee in het brede gezondheidsbeleid.
• Doe iets met de aantrekkelijkheid van preventie, maak preventie sexy.

Reflectie van staatssecretaris Paul Blokhuis en Francine L’Ortye, waarnemend directeur Publieke Gezondheid (VWS):

Inspirerend om in jullie midden te zijn want bij jullie zit veel energie, kennis en kunde.
Er is veel draagvlak om preventie beter op de kaart te zetten, ook in de Tweede Kamer. Dit is een hele rijke oogst voor de preventie-agenda waar we verder mee aan de slag kunnen. Blijf ons vooral voeden en ideeën en suggesties met ons delen.

Op het gebied van leefstijl, preventie, gezondheidsbevordering en positieve gezondheid is een beweging gaande. We kunnen met drie sturingsinstrumenten deze beweging versterken. De prijsprikkel, bijvoorbeeld in de vorm van een suikertaks, beschikbaarheid, (zoals de locaties van fastfoodketens en ongezonde aanbiedingen bij de kassa) en de inzet van publiekscampagnes om mensen te helpen een gezondere leefstijl te ontwikkelen.

Het is een uitdaging voor een volgend kabinet om meer te investeren in het makkelijker maken van de gezonde keuze, zodat gezonde voeding ook bereikbaar is voor de lagere inkomensgroepen. We kunnen met verschillende initiatieven de beweging breder maken. Daarbij hebben we ook de andere ministeries nodig. Integraliteit begint ook bij ons als ministerie zelf.

We pleiten in de discussienota Zorg voor de Toekomst voor minder vrijblijvendheid rondom de inzet op preventie en de verplichting voor gemeenten om in te zetten op preventie en gezondheid. Naast wettelijke verplichtingen gaat het ook om middelen. We hebben met elkaar nagedacht over de inhoud. Daar is meer geld voor nodig. Ook voor verzekeraars willen we zorgen voor een verplichting om te investeren in preventie, bijvoorbeeld door in de Zvw explicieter te regelen wat de taak van de zorgverzekeraar is ten aanzien van de infrastructuur.

We zijn het met jullie eens, dat we op rijksniveau niet te veel moeten dichtspijkeren. Wij kunnen vanuit het Rijk randvoorwaarden opstellen en daarmee regionaal en lokaal vrijheid bieden. Dat willen we juist doen vanuit de gedachte dat we niet met landelijke blauwdrukken willen werken. Het gaat om regionaal én lokaal maatwerk.

De vraag wat een regio is, is legitiem. We hebben herkenbare regio’s nodig, op kleinere schaal dan provincies, bijvoorbeeld de 25 GGD-regio’s. We willen regio’s meer uniform maken en een grotere stem geven. We hebben jullie gehoord over de wens gemeenteambtenaren meer te laten meedenken op inhoud. Ook de GGD’en willen we op inhoud laten meedenken met regionale netwerken. Gelijkwaardigheid is een belangrijk aandachtspunt. Sommige partijen zoals bewonersinitiatieven zitten niet in het (zorg)stelsel, die kunnen niet meedenken, terwijl initiatieven van mensen uit de wijk een goede bijdrage kunnen leveren aan gezondheid en een gezonde leefstijl. We moeten het veld zo breed mogelijk houden.

Als we kijken naar de eerstelijnszorg, dan is het wenselijk dat een huisarts of fysiotherapeut durft te kijken naar het complete plaatje van die persoon. En het gesprek aan gaat over gezond eten en bewegen. Het is belangrijk dat opleidingen van deze zorgverleners meer aandacht besteden aan leefstijl, gezondheid en integraal denken. Als we meer ‘kijk en luistertijd’ beschikbaar stellen voor de brede eerstelijnszorg, dan is het een mooie bijvangst dat ziekenhuizen het wat rustiger krijgen. Denk aan de praktijk van Hans Peter Jung, huisarts en transformator op het gebied van Positieve Gezondheid.

Milieu is een onderwerp dat meer aandacht verdient. We gaan op allerlei vlakken meer aan de voorkant investeren. Daarbij is milieu en een gezonde leefomgeving ook van belang.
Preventie sexy maken, dat spreekt ons wel aan. We willen de gezonde keuze makkelijker maken, onder meer met prijsprikkels werken. Misschien dat jullie aanvullende ideeën hebben; ik houd me zeer aanbevolen.

We hebben onder andere met het Nationaal Preventieakkoord een beweging in gang gezet die niemand meer gaat stoppen. Wat ons betreft is het niet de vraag óf we verder gaan, maar hoe breed die beweging wordt.

Op 14 december jl. is de discussienota Zorg voor de Toekomst gepubliceerd voor consultatie. Deze consultatie is inmiddels gesloten en we hebben veel waardevolle input ontvangen, dank daarvoor. De ontvangen input en de bevindingen uit de regiosessies benutten we om deze gedachtenontwikkeling verder te voeden. Hartelijk dank voor jullie bijdrage!

Deze sessies zijn georganiseerd door het Ministerie van VWS en Alles is Gezondheid
Vraag of suggestie?

Neem contact op met:

• Daphne Bandel, beleidsadviseur directie Publieke Gezondheid, ministerie van VWS via dc.bandel@minvws.nl
• Janny de Boer, netwerkadviseur Alles is Gezondheid via janny.de.boer@allesisgezondheid.nl

Greenhabit ondersteunt mensen bij duurzame gedragsverandering en richt zich op persoonlijke groei, veerkracht en creëren van gezonde gewoontes. Werkgevers kunnen Greenhabit inzetten voor de ontwikkeling van hun medewerkers. Een initiatief dat werkt en inspireert. Reden genoeg voor Karen van Ruiten een gezond gesprek aan te gaan met initiatiefnemer Chantal Linders.

Hoe en vooral waarom ben je met Greenhabit begonnen?
‘Ik ben ermee begonnen omdat ik in mijn eigen gezondheid een enorme switch gemaakt heb van 20 jaar antibiotica slikken en een chronische blaasontsteking tot gezond zijn. Een gesprek bij een mesoloog liet mij zien dat je in staat bent als mens je eigen ontstekingen op te lossen door in mijn geval andere voeding. Ik wilde hierdoor meer leren over het menselijk lichaam en ik ben voedingsleer gaan doen. In mijn hart wilde ik mensen hiermee helpen, maar dan wel veel mensen tegelijk. En er is maar één manier om een grote beweging op gang te krijgen: via een mobiele telefoon. Zo is mijn idee geboren. Intussen hebben bijna 1500 mensen meegedaan.’

Wat is het idee achter Greenhabit?
‘Zoveel mogelijk mensen helpen langer gezond te leven door het ontwikkelen van veerkracht en zelfregie. Vanaf dag één was het mijn wens niet het laaghangend fruit te benaderen, maar juist de mensen die het moeilijk hebben, die zich eenzaam voelen, die de taal niet spreken, die in de fabriek werken. Daarom hebben we de game al in drie talen beschikbaar. De sociale community in de game is zo krachtig dat mensen zich daar erg gesteund en gehoord voelen. Het delen van mooie dingen maar ook moeilijke dingen stimuleert en dat is veel gaver dan dat je tien kilo af bent afgevallen.

Veel mensen houden de game vol. Hoe komt dat?
‘Mensen houden het met name vol doordat je de reis met een buddy maakt, iemand uit je privé-omgeving. Zo voel je de steun in de kieren van de dag. In de App-store schrok ik van de driehonderdzestigduizend lifestyle apps, allemaal gericht op onze fysieke gezondheid, beweging, voeding en ontspanning. Maar zijn we geholpen met een App die leert dat broccoli gezond is? Daar worden mensen niet gelukkig van en het gaat uiteindelijk om dat geluksgevoel. Met die kennis wilde ik iets maken wat duurzaam is en niet maar heel even mensen in beweging zet.

Mensen kunnen meedoen vanuit hun eigen, doelstelling. Het gaat om gedragsverandering. Zien we dat terug in de opdrachten in de game?
Iedereen kiest zijn/haar eigen hoofddoelen maar de basis van het programma is voor iedereen gelijk. Zo doorloop je gebieden die je gezondheid positief beïnvloeden zoals, gezonde voeding, de invloed van de natuur, andere mensen helpen en meedoen. We leren mensen door een andere bril kijken en omgaan met situaties, zodat ze emotioneel in balans blijven. De aanpak sluit aan op het gedachtegoed van Positieve Gezondheid en het is mede gebaseerd op het ijsbergmodel van McClelland, waar het gedrag van mensen is wat je boven water ziet en het gevolg van hoe ze zich, onder water, voelen. Daar waar al je drijfveren, dromen, normen en waarden en gedachtes vandaan komen. Op het moment dat je hierin kunt sturen kun je jezelf anders gaan gedragen.

In de spelopdrachten komt het idee van minimaliseren terug, maar via de opdrachten verdienen spelers punten. Wat kunnen ze met die punten doen? Iets kopen?
‘We zijn zo gemakkelijk geworden, we bestellen alles wat we nodig hebben. Van niets kopen word je innerlijk rustiger. Daar willen we de deelnemers bewust van maken. We geven mensen opdrachten om hun comfort zone te verlaten. Maak een praatje met een vreemde, koop een maand niets voor jezelf, doe iets betekenisvols voor een ander. Met Greenhabit-beloningen kun je niet ergens iets kopen. Je kunt bijdragen aan een goed doel of je krijgt iets en als je dat niet leuk vindt geef je het weg om iemand anders gelukkig te maken. We proberen mensen bewust maken dat consumeren niet bijdraagt aan geluk.’

Jullie analyseren data op gebied van kwaliteit van leven, kun je dat toelichten?
‘In de game zit een reflectiemodel waarbij je elke dag even terugblikt. Door dat dagelijks reflecteren ontstaan die gewenste nieuwe gewoonten in je brein. En wij meten aan de achterkant die veranderingen in de kwaliteit van leven. We doen een nulmeting en stellen elke vier weken vragen. Dat resulteert in data waarin we kunnen zien in op welke gebieden welke mensen iets nodig hebben en waar de progressie zit. We maken deze waardevolle data over het welzijn van hun mensen geanonimiseerd beschikbaar voor werkgevers. Zelf gebruiken we de informatie voor opschaling en doorontwikkeling. We zijn nu via algoritmes bezig met gepersonaliseerde content. Daarmee wordt het nog leuker om mee te doen.’

Zijn er punten waarop je juist nu in coronatijd behoefte ziet voor de BV Nederland of voor werkgevers?
‘Wat ik vooral zie is dat vitaliteit een containerbegrip is geworden. Iedereen praat over de gezondheid van mensen, maar al die duizenden workshops en trainingsdagen hebben op lange termijn bijna geen effect. Eigenlijk moet je als  zorgen dat de mensen die nog niet zijn uitgevallen niet uit gaat vallen door ze tools te bieden waarmee ze op lange termijn veerkracht ontwikkelen en een goede balans. Daar heb je op lange termijn plezier van. Ik denk mensen in de kern geholpen willen worden en rust willen voelen in plaats van nog meer stress over alle workshops die ze moeten volgen.’

Hoe bereik je die doelgroep die thuis zit en jouw app nodig heeft?
‘Ik werk samen met werkgevers. Die betaalt deelname, ook voor die medewerker die het moeilijk heeft en thuis zit of die in de productie staat en het niet breed heeft. Anderzijds probeer ik de patiëntengroepen via zorggroepen te bereiken. Je kunt wel wachten tot de zorgverzekeraar betaalt, maar je moet eerst aantonen dat het werkt. We willen ook mensen bereiken die een uitkering hebben en die ongezond eten, thuis zitten en weinig bewegen. In samenwerking met Janneke Wittekoek van Heartlife klinieken gaan we de game nu ook inzetten voor vrouwen. Daarnaast gaan we een foundation oprichten waarin we een deel van de opbrengsten gebruiken om mensen die het niet zelf kunnen betalen toch te helpen. We gaan niet wachten op de overheid. We laten zien dat het kan. Iedereen moet mee kunnen doen vinden wij.’

Er doen ook patiëntengroepen mee aan de game. Kun je daar iets meer over vertellen?
‘We hebben metingen gedaan met groep hartpatiënten en in die social community met mensen die elkaar niet kenden, zagen we bijzondere effecten. Sommigen konden al na zeven weken hun medicatie afbouwen want ze voelden zich goed. Mensen worden in hun hart weer gezond doordat ze gesteund worden door anderen. Je verandert je mindset. Het effect van lotgenoten die elkaar helpen is zoveel gaver dan een platform waar je iets kunt lezen over je bloeddruk of over hoeveel broccoli je moet eten per dag. Daar zie ik mooie kansen.  Lotgenoten die zich geen patiënt voelen en samen de game spelen. Het gaat daarbij niet om de aandoening, het gaat om de manier waarop je mensen activeert, het vlammetje weer aanwakkert en mensen verbindt.’

Werkt je samen met partners? Hoe kun je support ontvangen van het netwerk van Alles is Gezondheid?
‘We werken nu samen met Universiteiten, met zorggroepen, met vitaliteitsbedrijven en arbodiensten en zoeken altijd versterking via partners. Ik geloof heel erg in de kracht van bundelen en kennis delen. Wij hebben bijvoorbeeld veel domeinkennis en kennis van gamification, algoritmes, die we inzetten om gedragsveranderingen teweeg te brengen. Een samenwerking met benefitprogramma’s of bijvoorbeeld Food First Network waarin we begeleiding en beloning kunnen koppelen zie ik wel voor me. Volgens mij kunnen we niet zonder krachtenbundeling als we willen bereiken dat het altijd voor iedereen makkelijk is om aan je gezondheid te werken.’

Als jij vijf of tien jaar vooruit durft te dromen, wat zou jij voor Greenhabit wensen?
‘We zitten nu in de fase dat we aan het valideren zijn met de Universiteit van Barcelona en de Universiteit van Maastricht. Als we het effect hebben aangetoond, dan is het mijn droom dat iedereen in Nederlanden Europa deze journey kan maken. Het gaat erom dat je mensen intrinsiek gemotiveerd krijgt en houdt om de kwaliteit van hun leven te verhogen. Het aantal mensen dat leefstijl gerelateerde aandoeningen heeft, zoals diabetes type twee blijft stijgen. Als we die mensen door het veranderen van hun mindset kunnen helpen op lange termijn, dan hebben we een hele mooie missie.’

De Health Innovation School (HIS) is in 2017 opgericht om te voldoen aan de vraag naar innovatie in de gezondheidszorg. Met technologische innovaties speelt de HIS in op de actuele uitdagingen en veranderingen in onze maatschappij. 50 innovatieve professionals en leiders in spé krijgen de mogelijkheid om samen te leren, co-creëren en te implementeren rondom vitaliteit, welzijn en zorg. Complexe en regionale uitdagingen zijn hierbij het vertrekpunt. Met het programma wil de organisatie het ecosysteem in Nederland rondom gezondheid verder versterken.

De HIS is een gezamenlijk initiatief van het innovatiecentrum Reshape van het Radboud UMC en het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. De HIS heeft na een nationale start nu vooral een regionale aanpak, omdat is gebleken dat verandering in de gezondheidszorg vooral succesvol is in samenwerking met ‘stakeholders’ uit een regio. Alles is Gezondheid werkt elke regionale editie samen met verschillende zorgorganisaties.

Door innoveren zorg verbeteren en versnellen

Aan de hand van vraagstukken die tijdens de lancering van een HIS-traject worden ingebracht gaan 50 deelnemers, van verzekeraars en farmaceuten tot mensen uit het bedrijfsleven, onderwijs en design, de uitdaging aan om problemen in de zorg aan te pakken. Juist deze verscheidenheid aan professionals werkzaam in de zorg, met elk hun eigen kijk en expertise, zorgt voor een nieuwe innovatieve benadering om tot oplossingen te komen. Bijgestaan door ervaren coaches, oud HIS-deelnemers en partners en geïnspireerd door sprekers uit binnen- en buitenland, zetten de deelnemers kennis, expertise en hun netwerk in. Het doel van het traject is om gezamenlijk tot oplossingen te komen die de toepasbaarheid, implementatie en opschaling van zorginnovaties verbeteren en versnellen.

Community mindset

Er wordt op alle mogelijke manieren gewerkt aan het opzetten van een duurzame community, waar juist na afsluiting en buiten de HIS nog veel gebruik van kan worden gemaakt. De deelnemers krijgen mee hoe je als professional naar je eigen vraagstuk rondom zorg in de gezondheid kijkt vanuit een innovatiemindset. Iedere editie brengt de organisatie elementen in die bijdragen aan verbinding.

Wie adopteert een project?

De oplossingen van het innovatie-experiment worden aan het eind van het traject aan bestuurders en stakeholders gepresenteerd. Hen wordt gevraagd of ze één of meerdere projecten willen ‘adopteren’, een belangrijke rol om een project naar de volgende fase van implementatie te brengen. De deelnemers geven deze fase zelf vorm door middel van eigen initiatief en ondernemerschap.

Hoe verder?

Zo’n 10% van de deelnemers lopen vooruit in het promoten van wat ze aangereikt hebben gekregen. Op die manier ontstaan steeds meer regionale HIS-edities. Vanuit de voedende kracht van die 10% wordt de opgedane kennis op allerlei plekken verspreid.

De succesformule van de HIS

Voor de succesformule van HIS Brabant kunnen we drie methodes onderscheiden.

1. De ‘methodische blik’ waaraan mensen kunnen ruiken en meedoen om vraagstukken vanuit een ander innovatieperspectief te bekijken.
2. De koppeling aan een ervaringsproject. Deelnemers zijn er echt, niet alleen in het hoofd, mee bezig, dus blijft het goed hangen. Naast het feit dat het project ook impact heeft op allerlei vraagstukken die te maken hebben met gezondheid.
3. Het gevoel van een eilandje komt terug, de condities waardoor je mensen voor een langere periode aan elkaar verbindt, dragen bij aan community-vorming.

De ontwikkeling die professionals in het traject meemaken is dat ze uit hun eigen patroon van probleem oplossen gehaald worden en in een compleet nieuw patroon worden ingeleid. Het proces van het oude patroon loslaten en het nieuwe patroon doorlopen is waar de meerwaarde van de begeleiding van de coaches zit. In de onderlinge samenwerking is ook een rol weggeld voor de coaches door te helpen bij meer evenwichtigheid in de samenwerking als het even niet lukt. Ook helpt het schetsen van het proces zodat deelnemers een goede timetable voor zichzelf kunnen inrichten. Om de maximale leerles te houden zijn deelnemers op de inhoud veel vrijgelaten.

Meer lezen over de Health Innovation School?

• Staatssecretaris Blokhuis geeft startsein Health Innovation School Zuid West Nederland
• Health Innovation School Brabant aan de slag met innovatieve oplossingen voor gezondheid en zorg
• De eerste ‘blended’ Health Innovation School

Healthy Hillegom is een netwerk dat samen met de gemeenschap verandering teweeg wil brengen door de gezonde keuze makkelijker te maken. Het nog jonge netwerk heeft zich al veel in de kijker gespeeld door de manier waarop het akkoorden samenvoegt, betrokkenheid creëert van verenigingen, bedrijven én Hillegommers zelf en gebruik maakt van bestaande praktijkkennis van andere regionetwerken, bijvoorbeeld via een kennisvoucher.

Community en betrokkenheid
Daan Warmerdam, oprichter van The Pando Network en initiatiefnemer van Healthy Hillegom: ‘We zetten ons in om bewoners te bereiken en ze actief te betrekken bij de veranderingen die nodig zijn om Hillegom tot de gezondste gemeente van Nederland te maken. We communiceren helder, we bouwen een community en we liften mee op de energie die er bij lokale partners al is. We zijn verrast om te zien dat Hillegommers zich inmiddels zelf als vrijwilliger melden om mee te werken aan de missie van Healthy Hillegom..’

Van professional tot professional
Om als netwerk verder te komen en te leren van een ervaren netwerk als HANNN, (Healthy Ageing Network Northern Netherlands) hebben we via een kennisvoucher een aantal interessante een-op-een-sessies georganiseerd. We bespraken thema’s als hoe bouw je een netwerk, hoe zorg je voor gedragsverandering, hoe creëer je een gezond verdienmodel, wat kunnen we van elkaar leren en we willen graag, als Corona dat toe laat, een kijkje nemen bij hun project De Gezonde Huiskamer.

Deze manier van kennis uitwisselen is zeer prettig. Je kunt gericht praten en verdieping creëren. De HANNN is onze grote broer, het netwerk is al zeven jaar bezig. Het is niet ondenkbaar dat het ook voor hen best leerzaam was; we merkten dat we een tegengestelde beweging maken. Zij van regionaal naar lokaal en wij zijn klein begonnen en hebben plannen om ons gebied te vergroten.

Eigenaarschap
We willen dat uiteindelijk alle Hillegommers door Healthy Hillegom weten waar ze in hun gemeenschap gezonde keuzes kunnen maken en bestaande initiatieven kunnen versterken, want er gebeuren al veel mooie dingen. Ik denk dat een goede structuur bouwen noodzakelijk is om vrijheid te creëren. Om het programma een duurzaam karakter te geven, moet het eigenaarschap uiteindelijk bij de inwoners zelf liggen. Daarom werken wij met gerichte campagnes, zowel online als offline. Als andere netwerken meer willen weten over onze kennis over dit campagne-element, (B2C) dan staan wij uiteraard open voor kennisuitwisseling via een voucher.’

Via ‘De Gezonde Basisschool van de toekomst’ onderzoekt Movare of kinderen die op de basisschool een dagritme aangeboden krijgen met voldoende onderwijstijd, sport, bewegen, spelen en aandacht voor gezonde voeding een betere fysieke, emotionele en intellectuele groei doormaken, dan kinderen die op scholen zitten waar dit dagritme niet wordt aangeboden.

Ook wordt onderzocht of kinderen en hun ouders hierdoor meer rust en minder stress ervaren en of dit bijdraagt aan een betere kwaliteit van leven. Daarnaast Naast wordt gekeken naar de maatschappelijke en economische voordelen op zowel de middellange als de lange termijn.

Over de Gezonde Basisschool van de Toekomst en de eind 2020 gepubliceerde wetenschappelijke resultaten is onderstaande animatiefilm gemaakt. Hierin vind je meer informatie over de opzet en de significante en wetenschappelijk onderbouwde gezondheidsresultaten.

De eerste resultaten van De Gezonde Basisschool van de Toekomst zijn bekend. De infographic toont resultaten over de eerste twee jaar (2015-2017).

Download hier de factsheet

Op dinsdag 13 oktober 2020 organiseert Alles is Gezondheid samen met iPH en Vereniging Arts en Leefstijl een webinar over leefstijl en positieve gezondheid (in tijden van corona). Met huisartsen Iris de Vries en Karolien van den Brekel nemen we een kijkje in de spreekkamer. Hoe kunnen mensen zelf de juiste koers voor een gezond leven (blijven) bepalen? Wat kunnen artsen doen om patiënten goed op weg te helpen? Welke effecten heeft corona op de veerkracht van mensen? 

In dit webinar hoor je uit eerste hand hoe je het spinnenweb Positieve Gezondheid, Leefstijlroer en andere (gespreks)tools in de praktijk kan toepassen.

Kijk terug

Clipjes

Bekijk hier de (volledige) clipjes uit de uitzending:

• Animatie Mijn Positieve Gezondheid
• Limburgse arts die met PG werkt

Instrumenten

Ga hier naar de besproken gespreksinstrumenten:

• Spinnenweb Positieve Gezondheid
• Leefstijlroer Arts en Leefstijl

Handboeken

• Handboek Leefstijlgeneeskunde nu te bestellen
• Handboek Positieve Gezondheid verschijnt begin 2021

Slides

Bekijk hier de slides uit de uitzending

Meer weten

Meer informatie over:

• Positieve Gezondheid: www.iph.nl
• Leefstijlgeneeskunde: www.artsenleefstijl.nl
• Ouderen en PG

Programma webinar

Een gezonde leefstijl is van levensbelang. Door leefstijlziekten overlijden elk jaar duizenden mensen, terwijl gezond eten, niet roken en genoeg bewegen de gezondheid blijvend kan verbeteren. Covid-19 legt hierop nog eens extra nadruk. Maar waar te beginnen? Bijvoorbeeld met het Leefstijlroer. Dit instrument geeft handvatten om de juiste koers te bepalen voor een gezonde leefstijl. Van voeding tot slaap en zingeving. In elk geval staat de patiënt of cliënt zélf aan het roer en kan hij eigenhandig bijsturen.

Ook de bredere benadering van Positieve Gezondheid is op deze gedachte gestoeld. In dit concept wordt gezondheid niet meer gezien als de afwezigheid van ziekte, maar als het vermogen van mensen om met de fysieke, emotionele en sociale levensuitdagingen om te gaan en zoveel mogelijk eigen regie te voeren. Het spinnenweb Positieve Gezondheid, ontwikkeld door grondlegger Machteld Huber, is inmiddels een bekende (gespreks)tool in de wereld van zorg en welzijn (en daarbuiten).

Toch is het voor (zorg)professionals soms lastig om dit soort (gespreks)instrumenten op een goede manier toe te passen op de werkvloer of in beleid. In dit webinar illustreren huisartsen Karolien van den Brekel (verbonden aan iPH) en Iris de Vries (verbonden aan Vereniging Arts en Leefstijl) met casussen hoe je het ‘andere gesprek’ kan voeren met de patiënt en welke tools je in de spreekkamer kan gebruiken.

In het bijzonder zoomen ze in op de toepassing van het spinnenweb van Positieve Gezondheid en het Leefstijlroer voor een gezonder leven. Beide hulpmiddelen leiden tot (hele) andere gesprekken in de spreekkamer dan die over ziekte, zorg en behandeling. De modellen kijken juist naar factoren buiten het biomedisch model en spreken mensen aan op hun kracht en mogelijkheden, niet op hun zwaktes en beperkingen.

In dit webinar gaan we in op de volgende vragen:

• Waarom is leefstijl -juist nu- zo belangrijk in de gezondheidszorg?
• Hoe voer je het ‘andere gesprek’ (met een patiënt of cliënt)?
• Welke hulpmiddelen en interventies kan je daarbij gebruiken?
• Hoe pas je het spinnenweb PG en Leefstijlroer toe (in de spreekkamer)
• En hoe vullen beide (gespreks)tools elkaar aan?
• Wat zijn verschillen en overeenkomsten tussen deze tools?

Het webinar is bedoeld voor alle zorg- en welzijnsprofessionals, beleidsmakers en andere betrokkenen die werken met Positieve Gezondheid en/of leefstijlgeneeskunde actief willen invoeren. Ook in relatie tot Covid-19.

Sprekers

• Iris de Vries: is huisarts, onderzoeker en voorzitter van de Vereniging Arts en Leefstijl. De vereniging maakt het positieve effect van een gezonde leefstijl zichtbaar en ondersteunt zorgprofessionals in de advisering van patiënten. Onder andere met praktische tools zoals het Leefstijlroer.
• Karolien van den Brekel: is huisarts, intern consulent preventie en adviseur bij iPH, dé motor achter Positieve Gezondheid. In haar werk richt ze zich veel op samenwerking in de wijk, om mensen in hun eigen leefomgeving te stimuleren naar een gezonder leven.
• Karen van Ruiten: is teamhoofd van Alles is Gezondheid, een zelfregulerend netwerk van 3.000 publieke en private partners dat de beweging naar een gezonder Nederland stimuleert. Karen is moderator van het webinar.