Op 7 juli 2020 organiseren NCJ, Proscoop, Stichting Emovere en Alles is Gezondheid een webinar over jongeren met onbegrepen lichamelijke klachten. Boodschap: met een benadering die gericht is op mentaal welbevinden en onderliggende emoties is er meer kans op herstel.

Kijk hier

Zie Mij Nu

Op deze website vind je een serie openhartige verhalen van kinderen en jongeren met onbegrepen lichamelijke klachten ook wel SOLK (Somatisch, Onvoldoende verklaarde, Lichamelijke Klachten).

Lees hier het hele verhaal van Iris:

Verhalenbundel

De verhalen van jongeren met SOLK zijn ook gebundeld in een boekje. Klik hier als je deze verhalenbundel in pdf of fysieke vorm wilt ontvangen (gratis).

Bekijk hier de eerder verschenen verhalenbundel van volwassenen met onbegrepen lichamelijke klachten.

Slides

Bekijk hier de slides uit de uitzending (met de presentatie van jeugdarts Wico Mulder).

Reacties webinar en verder lezen

De hoge kijkersaantallen en vele reacties op dit webinar geven aan dat er in het veld veel belangstelling is voor dit onderwerp. We benadrukken vanuit de organiserende partijen dat we een brede blik op gezondheid en behandeling van klachten voorstaan. Klachten kunnen vele oorzaken hebben, waarbij wij het belang van (onderliggende) emoties graag de aandacht geven die het verdiend.

Kijk hier voor meer informatie over SOLK en een lijstje met boeken, zowel voor kinderen, jongeren als volwassenen:

Tevens tref je hier de huidige medische adviezen op dit onderwerp.

Programma webinar

Volgens recent onderzoek gaat circa 40% van alle consulten bij huisartsen over lichamelijke klachten waarvoor geen of onvoldoende somatische verklaring wordt gevonden (SOLK). Bij sommige medisch specialismen kan dit zelfs oplopen tot 66%. Deze getallen betreffen volwassenen. Voor kinderen en jongeren worden percentages tussen de 15 tot 25% genoemd (o.a Perquin, 2002, proefschrift, C. Meesters 2003).

Om een beeld te schetsen: we hebben het dan bijvoorbeeld over jongeren en kinderen die langdurig te maken hebben met (vaak een combinatie van) buikkrampen en diarree, vermoeidheid, rugpijn, schouderklachten, hoofdpijn, misselijkheid, aangespannen bekkenbodem, urineverlies, slapeloosheid, pijn in de gewrichten, zware benen, slaapproblemen, eczeem, astma en angsten.

Effectieve hulp wordt bemoeilijkt door onze focus op het biomedisch model, alleen klachten- symptoombestrijding, een gebrekkige samenwerking tussen zorgverleners en weinig aandacht voor preventie. Het zorgsysteem regeert en het labelen op lichamelijke oorzaken zorgt ervoor dat jongeren met onderliggende mentale- of emotionele problemen in een vicieuze cirkel belanden.

De centrale vraag in het webinar is hoe (zorg)professionals deze spiraal kunnen doorbreken en we de aandacht kunnen verleggen naar het beter leren begrijpen van -de verhalen- van jongeren. Want ook gevoelens en emoties kunnen ziekmakend zijn (en vragen om andere oplossingen). Anders gesteld: hoe kunnen we overmatige diagnostiek en medicalisering verminderen?

In de uitzending gaan we gaan in op:

• Wat zijn die onbegrepen lichamelijk klachten en hoe vaak komt het voor?
• Wat is het verhaal van jongeren met SOLK? Wat gebeurt er allemaal in je leven?
• Hoe kunnen we hier op een andere manier naar kijken?
• Wat de rol is van het kind en gezin, maar vooral ook jouw rol als (zorg)professional?
• Hoe kunnen we onbegrepen pijn of onverklaarbare klachten voorkomen?
• Wat mag of moet er veranderen in curatieve of preventieve zin?

Sprekers:

• Wico Mulder: Arts M&G / MPH / Jeugdarts Adolescenten, adviseur NCJ (Nederlands Centrum Jeugdgezondheidszorg)
• Petulia van Tiggelen: programmamaker, ervaringsdeskundige SOLK, coach, lid van Emovere en productie Zie Mij Nu.
• Jantina (in de studio): 18 jaar, student MBO (media en vormgeving), werkt in tattooshop. Klachten: migraine, zenuwpijn, moe en Lyme.
• Iris (op video): 17 jaar, eindexamen gymnasium, was moe, overgeven, hoofdpijn, buikpijn, oorpijn, longontsteking, chronisch vermoeidheidssyndroom en Pfeiffer.

Gespreksleiding is in handen van Karen van Ruiten, programmahoofd van Alles is Gezondheid

Her webinar is gericht op zorgprofessionals (artsen, specialisten, behandelaars, verpleegkundigen, psychologen, etc.) en andere betrokkenen bij de gezondheid van jeugd (onderwijs, welzijn, gezin, sport, overheid). De uitzending is ook uitstekend geschikt voor jongeren en ouders zelf.

Dit webinar is het startpunt van het traject Zie Mij Nu en markeert tevens de lancering van de gelijknamige website. Hierin vragen de samenwerkende partijen om (maatschappelijk) bewustzijn voor SOLK problematiek en bieden we handreikingen om kinderen en jongeren op een andere manier te benaderen en behandelen.

Zo biedt www.ziemijnu.nl een serie openhartige verhalen van jongeren met onbegrepen lichamelijke klachten. Bij elk verhaal zit een boodschap van de jongere voor de gezondheidszorg. Ook vind je onder elk verhaal reflectie en advies van ‘de zorgprofessional’ (gebundelde respons van verschillende artsen en zorgmedewerkers).

Initiatiefnemers:

• NCJ: Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (NCJ) is het innovatie- en kenniscentrum voor de JGZ-sector (jeugdgezondheid).
• Proscoop: de regionale adviesorganisatie in Noordoost-Nederland voor goede zorg en gezondheid dichtbij. Zusterorganisaties zijn vindbaar via het ROS netwerk
• Stichting Emovere: groep van SOLK ervaringsdeskundigen en professionals met een innovatieve kijk op SOLK. Zie ook depijnvoorbij.
• Alles is Gezondheid: netwerk van 3.000 publieke en private partners dat bijdraagt aan de beweging naar een gezonder Nederland.

Tussen 2005 en 2019 is het aantal fastfoodrestaurants met een derde gegroeid (34%) en is er bijna een verdubbeling van het aantal lunchrooms (96%) in Nederland. Vooral in buurten met een laag inkomen rond scholen is er meer ongezond aanbod, dan in wijken met een hoog inkomen.

Vers aanbieders zoals bakkers, slagers, en groenteboeren verdwijnen rondom scholen (-52%) en daar komen vaak ‘lunchroom’ voor in de plaats, waar ook ketens als Starbucks en Dunkin’ Donuts onder vallen (+51%).

Dit en meer blijkt uit de cijfers binnen de factsheet: Ontwikkelingen voedingsaanbod rondom vo- en mbo-scholen periode 2004-2019, uitgevoerd door Locatus in opdracht van JOGG.

Voedselaanbod op scholen gezonder

De afgelopen jaren hebben veel scholen het aanbod van eten en drinken in hun kantines gezonder gemaakt. Daarbij werden zij geholpen door het Akkoord Gezonde Voeding op Scholen dat door JOGG wordt beheerd. Het Akkoord is ondertekend door meer dan 30 cateraars en automatenleveranciers. Nederlandse scholen werken aan een gezonder voedingsaanbod bij voorkeur volgens de richtlijnen van het Voedingscentrum.

Het aanbod in scholen wordt gezonder, maar de directe omgeving van de school blijft achter. Het onderzoek van Locatus toont aan dat bijna 2/3 van alle scholen in Nederland 1 of meer voedselaanbieders binnen 5 minuten loopafstand heeft, met name rondom mbo-scholen. JOGG ziet de ernst van deze ontwikkeling in en waarschuwt voor het verarmen van het voedselaanbod rond scholen.

Luister ook het item in BNR-nieuwsradio

Vanuit Alles is Gezondheid zetten we ons samen met onder andere Koninklijk Instituut voor de Tropen en vele anderen in voor de Sustainable Development Goals, waarbij wij acties rondom SDG3 gelinkt aan Health & Wellbeing centraal stellen. Maar ook de natuur, voeding en een gezond economisch model krijgen veel aandacht in ons netwerk.

Deze visual combineert het model van Kate Raworth, met de gedachten uit een manifest van 170 academici . De Merkarchitect laat ons – even letterlijk – de kansen om groen de draad op te pakken zien in deze mooie visual. Inspiratie voor volgende gezonde en duurzame stappen!

Hoe kan een kind dat veel binnenzit, een gedreven werknemer die louter gericht is op de carrière of de oudere in een verzorgingstehuis profiteren van de positieve werking van de natuur op hun gezondheid? Tijdens de Expertmeeting Samenwerken aan natuur en gezondheid van 13 februari 2020 heeft een groep  professionals uit alle sociale domeinen zich via vijf persona over de kwestie gebogen.

De visual die Hester Kaars van de Betekenaar tijdens de bijeenkomst maakte toont de eerste oogst van het panelgesprek en de interactieve sessies rond de gestreste young professional, het gamende kind, de oudere in een verzorgingstehuis, de bijstandsmoeder en de wethouder.

Wil je meedoen of -denken, ideeën inbrengen, een praktijkvoorbeeld delen of een vraag stellen? Neem contact op met onze netwerkadviseur groen, Annette Postma.

De expertmeeting is georganiseerd door Arts & Leefstijl, Staatsbosbeheer, Nature for Health en Alles is Gezondheid. Lees meer over deze bijeenkomst.

Alle gemeenten in Zuid-Holland Zuid werken met ondersteuning van de GGD aan de vierjaarlijkse nota publieke gezondheid.

Hierin leggen zij het beleid voor de periode 2020-2023 vast. Om de eerste stappen hiertoe te zetten heeft de GGD in de eerste helft van 2019 een advies met bouwstenen en een gezondheidswinstmodel ontwikkeld. Om de gemeenten nog beter te helpen te bepalen waarop zij gaan inzetten, heeft de GGD matrixen ontwikkeld.

Voor ieder thema en doelgroep is er een matrix met mogelijke ambitie voor de gemeente, met als uitgangspunt: inzetten op waar het meeste gezondheidspotentieel aanwezig is, omdat daar de meeste gezondheidswinst kan worden behaald.

In de matrix staan doelstellingen benoemd voor alle factoren die voor dit thema van invloed zijn op de gezondheid (determinanten), zoals sociale leefomgeving, armoede, schulden en leefstijl, en die bijdragen aan de gestelde ambitie. En ook wie welke actie kan oppakken, zoals de GGD, gemeente en maatschappelijke partners, en hoe de effectiviteit gemeten kan worden. Zo wordt een integrale aanpak opgebouwd, met een rol voor alle betrokken partijen.

Gezondheidswinstmodellen:
Gezondheidswinstmodel
Alcohol
Mentale gezondheid jeugd
Mentale gezondheid migratie
Ondervoeding ouderen
Overgewicht kwetsbare inwoners
Overgewicht
Overgewicht – rollen van de GGD bij overgewicht
Roken
Senior vriendelijke leefomgeving

De fietsbelofte van de UMC’s: tien procent meer fietsforensen in 2021. Dit betekent drieduizend medewerkers meer op de fiets! Staatssecretaris Stientje van Veldhoven was aanwezig zijn bij de ondertekening van de fietsbelofte op het Nationaal Fietscongres, 20 juni j.l. in Expo Houten.

Meer werknemers op de fiets, daar zetten de dertien werkgevers, die zichzelf fietsambassadeur mogen noemen, en Stientje van Veldhoven zich actief voor in. Van Veldhoven wil nog deze kabinetsperiode 200.000 mensen meer op de fiets naar het werk krijgen. De fietsbelofte van de UMC’s: tien procent meer fietsforensen in 2021. Dit betekent drieduizend medewerkers meer op de fiets. Dit is niet alleen beter voor het milieu, maar ook beter voor de gezondheid van de medewerker zelf. Fietsen naar het werk draagt bij aan een lagere CO2-uitstoot, duurzame inzetbaarheid en een betere bereikbaarheid.

Verbinden

Het ministerie ondersteunt de Fietsbelofte en om dit te onderstrepen was van Veldhoven aanwezig bij de ondertekening van de fietsbelofte door Denis Florack, directeur facilitair bedrijf van het Maastricht UMC+, op het Nationaal Fietscongres, 20 juni j.l. in Houten.

Staatssecretaris Van Veldhoven: “Meer dan de helft van de mensen woont binnen 15 kilometer van hun werk. Prima te doen met de gewone fiets of e-bike! De fiets is gezond en goed voor zowel het milieu als de bereikbaarheid. Ik roep andere werkgevers op hun voorbeeld te volgen en mee te doen met de Fietsbelofte”.

UMCG

Op het Nationaal Fietscongres gaven het UMC Groningen en Utrecht een sessie over alle ins- en outs van hun fietsbeleid en deelname aan de fietsbelofte. Hoe zorgen de UMC’s ervoor dat de doelstelling van de fietsbelofte gehaald zal worden? Bekijk hieronder hoe het UMCG werkt aan de fietsbelofte.

Praktijkvoorbeelden

Dertien werkgevers zetten zich actief in voor de fietsbelofte en mogen zich daardoor fietsambassadeurs noemen. Zo zet een automotive bedrijf zich in voor fietsstimulering en is het een andere organisatie gelukt om in korte tijd een flinke gedragsverandering op gang te brengen. De verhalen van de ambassadeurs lees je hier.

Huisarts Raymond Landgraaf (40) besloot het allemaal anders te gaan doen. Hij gooide het roer drastisch om en verhuisde met vrouwlief en kinderen naar een klein dorpje in de Italiaanse Alpen. Vanaf 2013 organiseert hij, onder de naam Otro Elements, ‘back to basic’-expedities in de natuur. “Voor wie alle stress en hectiek even wil ontvluchten en de helende werking van de natuur wil ervaren.” Sinds kort heeft het stel een heuse eigen berg weten te bemachtigen waar ze hun expedities organiseren. Met twee bevriende artsen organiseert hij, met Otro Elements Care, in de magische Alpen ook bijscholingen voor huisartsen en specialisten. Karen van Ruiten sprak met Raymond.

Om maar direct back-to-basic te gaan: wat zie jij als de werking van natuur op gezondheid?

Raymond: “We leven nu in een gestreste samenleving, een rat-race, waarin we van alles moeten, zowel van onze omgeving als van ons zelf. Dat leidt ertoe dat we de omgeving en de natuur rondom ons, maar ook onszelf vaak vergeten. Bij steeds meer mensen is ook de balans tussen activiteit en vertraging weg: we staan continue ‘aan’. Dat geeft een disbalans in ons systeem. Daardoor kunnen er makkelijk mentale en fysieke klachten ontstaan. Dat zie ik als dokter in Zwitserland of als bergdokter in Italië veel gebeuren. In een natuurlijke omgeving komt het autonome zenuwstelsel weer meer in evenwicht en verminderen stress-gerelateerde klachten. Dat is de kracht van de natuur.”

Je biedt sinds een aantal jaar geaccrediteerde nascholingen over leefstijlgerichte interventies in de natuur voor huisartsen en medisch specialisten. Niet alleen gericht op het welzijn van de patiënt, maar ook op het welzijn van de arts zelf, zo las ik. Waarom is dit zo belangrijk?

“We zien wereldwijd een toename van leefstijlziekten, toename van psychische stoornissen en stressgerelateerde aandoeningen. Ook onder artsen is burn-out een toenemend probleem. Hoe kunnen we nog goede en verantwoorde zorg leveren terwijl we zelf onder hoge druk staan en (over)vermoeid zijn? Zorgverleners zijn hulpvaardige mensen die het lastig vinden om ‘nee’ te zeggen, doorgaans perfectionistisch zijn en onder hoge druk moeten presteren. En voor onszelf en onze dierbaren willen we toch een uitgeruste gepassioneerde dokter die de tijd neemt en goed luistert. Tijdens de nascholingen gaan we zorgvuldig in op het welzijn van van de dokter en gebruiken we de kracht van de natuurlijke omgeving. Herverbinding met onszelf, elkaar en de omgeving kan dan het begin van de oplossing vormen. De weg terug naar balans op alle vlakken. Zowel privé als op professioneel gebied. En dat is precies wat wij trachten te bewerkstelligen tijdens onze nascholingen. Hierdoor hopen we dokters te helpen weer in balans te komen zodat ze weer fluitend en vol passie naar hun werk gaan…”

Wat wordt tijdens deze nascholingen precies gedaan? Hoe wordt natuur hierin meegenomen?

“We gaan in op leefstijlgerichte interventies vanuit wetenschappelijk en praktisch oogpunt. Een voorbeeld van een simpele interventie is dat we als dokter naast recepten met pillen ook een recept voor gezonde voeding, dagelijks een half uur wandelen of ademhalingsoefeningen kunnen uitschrijven. Het geschreven recept van de dokter geeft extra kracht bij het advies. We mogen daarom wel wat lef hebben om dit op recept vaker uit te gaan schrijven.” Daarnaast staan stil bij natuurbeleving en ook bij de vragen voor de dokter zelf: ‘Waarom ben je zelf arts geworden?‘ en ‘Wat zijn je passies’, Ben je zelf in balans?’ En dit alles in een magische natuurlijke omgeving en uiteraard onder het genot van heerlijk Italiaans eten.”

Op al jullie expedities geldt een digitale detox, dus geen tablet en telefoon. Mooi, maar aan de andere kant biedt innovatie en tech ook kansen voor leefstijl of gedragsverandering. Zie jij hierin kansen?

“Ik had het net al over de disconnectie en vervreemding van onze omgeving, onszelf en elkaar. Onze algehele verslaving aan onze telefoon, aan sociale netwerken en digitale portals draagt hier zeker aan bij. We worden hierdoor niet socialer, maar a-socialer. Daarbij opgeteld de sociale druk om 24 uur per dag bereikbaar te zijn en doorgaans binnen het uur te moeten reageren op appjes, mailtjes, tweets etc., zorgt voor nog meer stress. Vandaar de digitale detox.”. Maar uiteraard heeft de techniek ons heel veel gebracht. Het gaat erom dat je als dokter daarin ook de balans weet te vinden en altijd de connectie met de patiënt weet te behouden, ook al leven we in een digitaal tijdperk.

Begin 2018 zijn jij en je vrouw officieel eigenaar geworden van Alpe Selvaccia. Hoe staat het nu met die plek? Kunnen onze netwerkpartners, ikzelf of andere geïnteresseerden hier ook naar toe?

“Het is de ideale plek voor verstilling, vertraging, verdieping en verbinding. De uitgelezen plek voor onze expedities. Naast de mogelijkheid om samen met ons de bergen in te gaan bestaat er ook de unieke mogelijkheid om zelf back-to-basic te gaan. Met wat vrienden, een aantal families, met collega’s of eigen cliënten of patiënten. We zijn stap voor stap een soort “wilderness outdoor school” aan het opzetten. Dus als er een groep is die met elkaar rust, vernieuwing en gezondheid op een bijzondere plek wil combineren: jullie zijn van harte welkom…”

Meer weten over Raymond Landgraaf, zijn werkzaamheden, zijn expedities, nascholingen of ‘Healing Mountain’?

Ga naar www.otro-elements.it of naar www.otroelementscare.nl.

Foto: Caspar Diederik

Vergeleken met hoogopgeleiden leven laagopgeleiden ruim zes jaar korter en bijna negentien jaar in minder goed ervaren gezondheid. Bepalend voor deze verschillen zijn gezondheidsvaardigheden: het kunnen vinden, begrijpen, beoordelen en toepassen van informatie bij het nemen van beslissingen die met je gezondheid te maken hebben.

Gecombineerde aanpak

Voel je goed! is een doelgerichte aanpak van 20 weken om de gezondheid en leefstijl van laaggeletterde volwassenen met overgewicht te verbeteren door eet- en beweegadviezen te combineren met groepslessen gezondheidsvaardigheden.

Deelnemers aan het woord

Alles is Gezondheid sprak drie deelnemers die met Voel je goed! aan de slag zijn gegaan. Mala, Harry en Christel vertellen hoe ze ‘anders leven’ om gezonder te worden en blijven.

Mala: “Als je je goed voelt en minder weegt heb je meer zin om van alles te doen.”

Goede resultaten

De aanpak heeft inmiddels de eerste successen geboekt. De belangrijkste onderzoeksresultaten zijn dat de deelnemers:

• gemiddeld 2,8 kg zijn afgevallen;
• in Body Mass Index (gemiddeld verschil 1,1 kg/m2) zijn gedaald;
• een smallere tailleomvang (gemiddeld -3,6 cm) hebben;
• een verbeterde algemene gezondheid ervaren;
• meer fruit eten;
• verbeterde gezondheidsvaardigheden ervaren;
• ervaren dat ze beter kunnen opschrijven wat ze bedoelen.

Lees meer over het onderzoek en de resultaten.

De natuur heeft een goede uitwerking op vele aspecten van onze gezondheid. Natuur helpt bij gezond blijven, ademhalen, concentratie, snel herstel en de natuur vermindert stress. Lees er via deze interactieve pagina meer over.

Slechts tien procent van gezondheid en vitaliteit is toe te schrijven aan de gezondheidszorg. Hoe zit het dan met het overgrote deel, de andere 90 procent? Deze hoofdvraag werd aan het begin van het symposium ‘De gezonde wijkbewoner centraal’ die plaatsvond 7 maart 2019, gesteld.

Tijdens het symposium stelden we ook de vraag: ‘Hoe kunnen wijk, school, werk en zorg gezamenlijk stappen zetten naar gezondere inwoners en vitale wijken?’ En de behoefte van de bewoner leidend laten zijn? Kleidrecht, een fictieve wijk waar 5 domeinen (wijk, school, werk, zorg en ‘regio’) hun vertrouwde werkterrein verlaten en met elkaar samenwerken aan de gezondheid van haar inwoners kwam tijdens het seminar tot leven.

Visueel verslaggever Marieke van der Velden van de Betekenaar vatte de expertmeeting samen.

Lees meer over deze bijeenkomst.