Op 10 juni 2021 organiseerde Alles is Gezondheid met het Netwerk Zicht op Buiten het webinar Zicht op Buiten, als onderdeel van de landelijke Buitenspeelweek. Tijdens deze week is er aandacht gevraagd voor het belang van buitenspelen. Het is een initiatief van Jantje Beton, Johan Cruyff Foundation, Krajicek Foundation, Kenniscentrum Sport & Bewegen en het Mulier Instituut. Beleidsmakers kregen in één uur presentaties vanuit kennis, beleid en praktijk en tips over hoe buitenspelen te stimuleren.

BEKIJK DE SLIDES.

BEKIJK DE TIPS VANUIT HET NETWERK OM BUITENSPELEN TE STIMULEREN.

Programma

In de Buitenspeelweek speelden we toch één uurtje binnen tijdens het webinar Zicht op Buiten.

Bijdragen waren er van o.a. Caroline Klaver, oogarts en hoogleraar epidemiologie (Erasmus MC en Radboud MC), Mai Chin A Paw, hoogleraar epidemiologie van jeugd en gezondheid (Amsterdam UMC) en Dave Ensberg-Kleijkers, directeur-bestuurder (Jantje Beton) en Vasanthi Iyer (AJN, namens het netwerk ‘Zicht op Buiten’). Ook deelde de gemeente Katwijk haar aanpak. Annette Postma was dagvoorzitter.

In de Buitenspeelweek 2021 stimuleerden we kinderen en jongeren om veel buiten te spelen. Dat is nodig, want kinderen spelen steeds minder buiten en brengen veel tijd door achter het beeldscherm. Kinderen en jongeren ondervinden hier schade van. De zorgen over hun ontwikkeling op het gebied van lichamelijke en psychische gezondheid zijn groot. Is dit tij nog te keren? Als beleidsmaker heb je daarin een rol. Buitenspelen kun je stimuleren vanuit diverse lokale, regionale en landelijke beleidskaders, zoals omgevingsvisie, preventie- en sportakkoorden. Er zijn al veel mooie voorbeelden: denk aan gezonde schoolpleinen, speelbossen en tiny forests.

Organisatie

Het webinar Zicht op Buiten is georganiseerd door Alles is Gezondheid en het Netwerk Zicht op Buiten met o.a. Vasanthi Iyer en is onderdeel van de landelijke Buitenspeelweek. Tijdens deze week is er aandacht gevraagd voor het belang van buitenspelen. Het is een initiatief van Jantje Beton, Johan Cruyff Foundation, Krajicek Foundation, Kenniscentrum Sport & Bewegen en het Mulier Instituut.

Webinar 16 november 2022: ‘Help, hoe krijg ik mijn kinderen naar buiten’

Op 16 november 2022 organiseerden de partners uit het netwerk ‘Zicht op Buiten’ een webinar specifiek voor ouders: ‘Help hoe krijg ik mijn kind naar buiten?’ Meer dan 100 aanmeldingen lieten de grote interesse in dit onderwerp zien. Het bewustzijn over het belang van buitenspelen groeit. Buitenspelen is niet alleen goed voor de longen, de motoriek en voor creativiteit, daglicht helpt ook om de ogen zo gezond mogelijk te houden. Heb je het webinar gemist? Deze is hieronder te bekijken.

Greenhabit ondersteunt mensen bij duurzame gedragsverandering en richt zich op persoonlijke groei, veerkracht en creëren van gezonde gewoontes. Werkgevers kunnen Greenhabit inzetten voor de ontwikkeling van hun medewerkers. Een initiatief dat werkt en inspireert. Reden genoeg voor Karen van Ruiten een gezond gesprek aan te gaan met initiatiefnemer Chantal Linders.

Hoe en vooral waarom ben je met Greenhabit begonnen?
‘Ik ben ermee begonnen omdat ik in mijn eigen gezondheid een enorme switch gemaakt heb van 20 jaar antibiotica slikken en een chronische blaasontsteking tot gezond zijn. Een gesprek bij een mesoloog liet mij zien dat je in staat bent als mens je eigen ontstekingen op te lossen door in mijn geval andere voeding. Ik wilde hierdoor meer leren over het menselijk lichaam en ik ben voedingsleer gaan doen. In mijn hart wilde ik mensen hiermee helpen, maar dan wel veel mensen tegelijk. En er is maar één manier om een grote beweging op gang te krijgen: via een mobiele telefoon. Zo is mijn idee geboren. Intussen hebben bijna 1500 mensen meegedaan.’

Wat is het idee achter Greenhabit?
‘Zoveel mogelijk mensen helpen langer gezond te leven door het ontwikkelen van veerkracht en zelfregie. Vanaf dag één was het mijn wens niet het laaghangend fruit te benaderen, maar juist de mensen die het moeilijk hebben, die zich eenzaam voelen, die de taal niet spreken, die in de fabriek werken. Daarom hebben we de game al in drie talen beschikbaar. De sociale community in de game is zo krachtig dat mensen zich daar erg gesteund en gehoord voelen. Het delen van mooie dingen maar ook moeilijke dingen stimuleert en dat is veel gaver dan dat je tien kilo af bent afgevallen.

Veel mensen houden de game vol. Hoe komt dat?
‘Mensen houden het met name vol doordat je de reis met een buddy maakt, iemand uit je privé-omgeving. Zo voel je de steun in de kieren van de dag. In de App-store schrok ik van de driehonderdzestigduizend lifestyle apps, allemaal gericht op onze fysieke gezondheid, beweging, voeding en ontspanning. Maar zijn we geholpen met een App die leert dat broccoli gezond is? Daar worden mensen niet gelukkig van en het gaat uiteindelijk om dat geluksgevoel. Met die kennis wilde ik iets maken wat duurzaam is en niet maar heel even mensen in beweging zet.

Mensen kunnen meedoen vanuit hun eigen, doelstelling. Het gaat om gedragsverandering. Zien we dat terug in de opdrachten in de game?
Iedereen kiest zijn/haar eigen hoofddoelen maar de basis van het programma is voor iedereen gelijk. Zo doorloop je gebieden die je gezondheid positief beïnvloeden zoals, gezonde voeding, de invloed van de natuur, andere mensen helpen en meedoen. We leren mensen door een andere bril kijken en omgaan met situaties, zodat ze emotioneel in balans blijven. De aanpak sluit aan op het gedachtegoed van Positieve Gezondheid en het is mede gebaseerd op het ijsbergmodel van McClelland, waar het gedrag van mensen is wat je boven water ziet en het gevolg van hoe ze zich, onder water, voelen. Daar waar al je drijfveren, dromen, normen en waarden en gedachtes vandaan komen. Op het moment dat je hierin kunt sturen kun je jezelf anders gaan gedragen.

In de spelopdrachten komt het idee van minimaliseren terug, maar via de opdrachten verdienen spelers punten. Wat kunnen ze met die punten doen? Iets kopen?
‘We zijn zo gemakkelijk geworden, we bestellen alles wat we nodig hebben. Van niets kopen word je innerlijk rustiger. Daar willen we de deelnemers bewust van maken. We geven mensen opdrachten om hun comfort zone te verlaten. Maak een praatje met een vreemde, koop een maand niets voor jezelf, doe iets betekenisvols voor een ander. Met Greenhabit-beloningen kun je niet ergens iets kopen. Je kunt bijdragen aan een goed doel of je krijgt iets en als je dat niet leuk vindt geef je het weg om iemand anders gelukkig te maken. We proberen mensen bewust maken dat consumeren niet bijdraagt aan geluk.’

Jullie analyseren data op gebied van kwaliteit van leven, kun je dat toelichten?
‘In de game zit een reflectiemodel waarbij je elke dag even terugblikt. Door dat dagelijks reflecteren ontstaan die gewenste nieuwe gewoonten in je brein. En wij meten aan de achterkant die veranderingen in de kwaliteit van leven. We doen een nulmeting en stellen elke vier weken vragen. Dat resulteert in data waarin we kunnen zien in op welke gebieden welke mensen iets nodig hebben en waar de progressie zit. We maken deze waardevolle data over het welzijn van hun mensen geanonimiseerd beschikbaar voor werkgevers. Zelf gebruiken we de informatie voor opschaling en doorontwikkeling. We zijn nu via algoritmes bezig met gepersonaliseerde content. Daarmee wordt het nog leuker om mee te doen.’

Zijn er punten waarop je juist nu in coronatijd behoefte ziet voor de BV Nederland of voor werkgevers?
‘Wat ik vooral zie is dat vitaliteit een containerbegrip is geworden. Iedereen praat over de gezondheid van mensen, maar al die duizenden workshops en trainingsdagen hebben op lange termijn bijna geen effect. Eigenlijk moet je als  zorgen dat de mensen die nog niet zijn uitgevallen niet uit gaat vallen door ze tools te bieden waarmee ze op lange termijn veerkracht ontwikkelen en een goede balans. Daar heb je op lange termijn plezier van. Ik denk mensen in de kern geholpen willen worden en rust willen voelen in plaats van nog meer stress over alle workshops die ze moeten volgen.’

Hoe bereik je die doelgroep die thuis zit en jouw app nodig heeft?
‘Ik werk samen met werkgevers. Die betaalt deelname, ook voor die medewerker die het moeilijk heeft en thuis zit of die in de productie staat en het niet breed heeft. Anderzijds probeer ik de patiëntengroepen via zorggroepen te bereiken. Je kunt wel wachten tot de zorgverzekeraar betaalt, maar je moet eerst aantonen dat het werkt. We willen ook mensen bereiken die een uitkering hebben en die ongezond eten, thuis zitten en weinig bewegen. In samenwerking met Janneke Wittekoek van Heartlife klinieken gaan we de game nu ook inzetten voor vrouwen. Daarnaast gaan we een foundation oprichten waarin we een deel van de opbrengsten gebruiken om mensen die het niet zelf kunnen betalen toch te helpen. We gaan niet wachten op de overheid. We laten zien dat het kan. Iedereen moet mee kunnen doen vinden wij.’

Er doen ook patiëntengroepen mee aan de game. Kun je daar iets meer over vertellen?
‘We hebben metingen gedaan met groep hartpatiënten en in die social community met mensen die elkaar niet kenden, zagen we bijzondere effecten. Sommigen konden al na zeven weken hun medicatie afbouwen want ze voelden zich goed. Mensen worden in hun hart weer gezond doordat ze gesteund worden door anderen. Je verandert je mindset. Het effect van lotgenoten die elkaar helpen is zoveel gaver dan een platform waar je iets kunt lezen over je bloeddruk of over hoeveel broccoli je moet eten per dag. Daar zie ik mooie kansen.  Lotgenoten die zich geen patiënt voelen en samen de game spelen. Het gaat daarbij niet om de aandoening, het gaat om de manier waarop je mensen activeert, het vlammetje weer aanwakkert en mensen verbindt.’

Werkt je samen met partners? Hoe kun je support ontvangen van het netwerk van Alles is Gezondheid?
‘We werken nu samen met Universiteiten, met zorggroepen, met vitaliteitsbedrijven en arbodiensten en zoeken altijd versterking via partners. Ik geloof heel erg in de kracht van bundelen en kennis delen. Wij hebben bijvoorbeeld veel domeinkennis en kennis van gamification, algoritmes, die we inzetten om gedragsveranderingen teweeg te brengen. Een samenwerking met benefitprogramma’s of bijvoorbeeld Food First Network waarin we begeleiding en beloning kunnen koppelen zie ik wel voor me. Volgens mij kunnen we niet zonder krachtenbundeling als we willen bereiken dat het altijd voor iedereen makkelijk is om aan je gezondheid te werken.’

Als jij vijf of tien jaar vooruit durft te dromen, wat zou jij voor Greenhabit wensen?
‘We zitten nu in de fase dat we aan het valideren zijn met de Universiteit van Barcelona en de Universiteit van Maastricht. Als we het effect hebben aangetoond, dan is het mijn droom dat iedereen in Nederlanden Europa deze journey kan maken. Het gaat erom dat je mensen intrinsiek gemotiveerd krijgt en houdt om de kwaliteit van hun leven te verhogen. Het aantal mensen dat leefstijl gerelateerde aandoeningen heeft, zoals diabetes type twee blijft stijgen. Als we die mensen door het veranderen van hun mindset kunnen helpen op lange termijn, dan hebben we een hele mooie missie.’

Op 18 februari 2021 organiseerde Alles is Gezondheid met Dialoog Gemeenschapskracht een webinar over de bouwstenen van een Sociale Basisinfrastructuur in de wijk. De praktijk staat centraal. Cases uit Utrecht en Deventer laten zien hoe wijkbewoners met professionals constructief samenwerken aan gezonde gemeenschappen. Stap voor stap en met aandacht voor (alternatieve) financiering.

Bekijk hier het webinar terug (aanmelden met e-mail)::

Bekijk de slides

Clipjes

• Digitaal platform Utrecht Oost
• Buurtassistenten Utrecht Oost
• Deventer: Wijk voor Elkaar

Meer informatie

• Wijkdebat ‘Hoe gezond is Utrecht Oost’
• Wijkinformatiepunt Utrecht Oost
• BuurtGeluk in Deventer
• Fieldlab GROZ Deventer 
• Bouwstenen inclusieve samenwerking in de wijk

Programma

Het denken vanuit bewoners en een vraaggerichte aanpak zien zien we terug in de praktijkcases in het webinar:

• Utrecht: met Anja van der Aa (Samen030, GezondNL) kijken we naar de aanpak en ervaringen in Utrecht Oost en Kanaleneiland. Daar werken buurtbewoners met eigen communicatiekanalen (krant, tv en digitaal platform) zelf aan hun leefstijl, zijn wijkinformatiepunten opgezet, wordt burenhulp gecoördineerd en hevelt de gemeente gelden over naar de wijk. Ook gaat Anja in op omgaan met de enorme versnippering van zorg & welzijn en het toewerken naar een collectief. Waar te beginnen? Hoe kun je groeien? Hoe financiering binnenhalen? Wat laat je juist niet aan bewoners over?
• Deventer: met Grace Brok (sociaal ondernemer, Wijk voor Elkaar, SV Helios) ontdekken we als je de behoefte van de bewoner centraal stelt en daarbij de juiste omgeving creëert, dat een positieve leefstijlverandering mogelijk is op eigen kracht. (Lifestyle Change). Vanuit de wijkaanpak in Colmschate vertelt Grace over de eigen kracht van inwoners, buurtbanen en burenhulp, het werken met bewonersbudgetten en de rol van sportverenigingen. Tegelijk is het ook belangrijk om een gelijkwaardig samenspel met (zorg) professionals/organisaties te ontwikkelen. Hoe sluit je aan bij bewoners? Welke ambities mag je hebben? Wat betekent zelfsturing? Hoe kom je tot waar buurtgeluk?

Context

Bewoners willen steeds vaker zelf een bijdrage leveren aan gezondheid in hun buurt, dorp of wijk. In veel wijken zijn bewonersinitiatieven, sociaal ondernemers, professionals, gemeenten en zorgverzekeraars al bezig met het organiseren ‘van onderop’, ieder vanuit zijn eigen perspectief. De vraag is hoe we hiervan een samenwerkend geheel maken.

Het in 2020 verschenen (werk)boekje ‘Sociale basisinfrastructuur: voor vitale en gezonde gemeenschappen’ reikt de essentiële bouwstenen aan voor een inclusieve samenwerking. Het is een handreiking om informele bewoners- en gebiedscollectieven op constructieve wijze te verbinden met het formele zorg- en ondersteuningssysteem.

In de publicatie spreekt de praktijk boekdelen. Diverse voorbeelden laten zien hoe burgers en professionals samenwerken om de gezondheid in de buurt te verbeteren. Duidelijk is alvast dat dé oplossing voor een gezonde wijk niet bestaat. Wel zien we overal de verschuiving van professionele zorg naar zorg voor elkaar. Met het vinden van de juiste balans tussen systeemorganisatie en zelfsturing als gemeenschappelijke uitdaging.

In het kader van de Week van de Werkstress (2020) vond het webinar ‘Werkstress: het antwoord is Positieve Gezondheid’ plaats, georganiseerd door OVAL en Alles is Gezondheid. Vanuit het bedrijfsleven, de gezondheidszorg, het sociaal domein, was er ruimschoots belangstelling voor inzichten om stress (op het werk) te voorkomen.

Positieve gezondheid en werk

Karen van Ruiten, programmadirecteur Alles is Gezondheid en webinarhost, peilt onder de deelnemers de stelling: Mailverkeer buiten werktijd: eigen regie of stressfactor? Voor een ruime meerderheid valt dit toch onder eigen regie. Josje Dikkers, lector Hogeschool Utrecht, herkent de uitslag. “Uit onderzoeken blijkt dat het voor veel mensen rust geeft om toch even mail gezien te hebben, maar er zijn wel grote verschillen tussen mensen. Dit komt ook uit onderzoeken naar thuiswerken.”

Josje neemt ons mee in de achtergrond van Positieve Gezondheid en duurzaam behoud in waardig werk aan de hand van praktijkverhalen en theorie. Het gedachtegoed Positieve Gezondheid, geiniteerd door Machteld Huber, bekijkt gezondheid breder dan alleen de afwezigheid van ziekte, een definitie zoals die door World Health Organisation werd aangehouden. De verschuiving naar “het vermogen om zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen in het leven”, is mensgericht en holistisch, heeft een dynamisch perspectief en kent een integrale aanpak.

Balans werk en privé

Er wordt in deze snel veranderende maatschappij een beroep gedaan op ons aanpassingsvermogen. In het model van Clark wordt gesproken over de mens als ‘boundary crossers’ tussen werk en privé. Door technologische mogelijkheden wordt de grens overgestoken van thuis naar werk en vice versa. De grenzen vervagen, zo ook de balans, helemaal nu in coronatijden.

Het holistisch aspect van Positieve Gezondheid, komt ook tot uitdrukking in verschillende sociaal psychologische modellen, zoals die binnen het vakgebied van HRM gebruikt worden. Twee modellen passeren de revue. Ten eerste het duaal procesmodel, zoals besproken in het handboek HRM heden en morgen, waarin aandacht is voor actief ouder worden (‘active ageing’). Ten tweede kun je in de werkcontext niet om het JD-R-model heen. In dit model wordt een verbinding gelegd tussen taakeisen en hulpbronnen. Mensen met veel taakeisen, maar ook veel hulpbronnen, zijn over het algemeen meer bevlogen, maar dat betekent niet dat je geen last kunt hebben van werkstress.

Reflectie

Het model van Positieve Gezondheid (spinnenweb) is een individueel gespreksinstrument, een moment van reflectie. ‘Wat is voor mij belangrijk? Hoe kom ik daar?’ Vervolgens kan iemand hierover in gesprek met zijn/haar omgeving. Het instrument wordt nog krachtiger als het gekoppeld is aan de HR-visie en het HR-beleid van een organisatie.

Vitaliteitsbeleid

Er is een manier gevonden om het spinnenweb van Huber te vertalen naar de integrale ‘fit’ op het werk, bestaande uit vijf principes van fit voor een integraal gezondheids- en vitaliteitsbeleid.  Omdat het model van Positieve Gezondheid pas recent in de praktijk gebruikt wordt zijn er nog niet veel effectstudies. Er zijn wel veel ervaringsstudies, met positieve uitkomsten.

Bekijk deel 1 van het webinar:

In gesprek over de praktijk

Gert-Jan Aleman, Vitality Manager bij gemeente Den Haag vertelt dat in het Arbocentrum alles rondom gezondheid zowel preventief als curatief bij elkaar komt, waarbij aandacht is voor de zes dimensies uit het spinnenweb.

Samen met de zorgverzekeraar is een providerboog ontwikkeld. Mensely is als arbodienst aangetrokken omdat zij de eigen regie van de medewerker centraal stellen in hun beleid. Ook in de HR-strategie staat de mens centraal, de directie staat hier ook achter. Een divers aanbod van workshops en trainingen maakt dat je als professional goed kunt samenwerken en de verschillende aspecten van Positieve Gezondheid goed kunt adresseren. Op verschillende niveaus wordt er gekeken naar een toegankelijk aanbod. Door goed te luisteren naar medewerkers ontstaat eigenaarschap.

Wat werkt om eigen regie te stimuleren? Het voeren van ‘het goede gesprek.’ De gemeente Den Haag faciliteert hierin zowel de medewerker als de leidinggevende. Vertrouwen is hierin de sleutel, zodat mensen intrinsiek gemotiveerd zijn om informatie en ervaringen te delen. Op de vraag hoe een leidinggevende op weg te helpen, gaf Ed Moolhuizen, Medisch Directeur bij Mensely, aan: “Allereerst door de goede randvoorwaarden te scheppen zodat er tijd is om dit te doen. Dat betekent dat de board aan de voorkant verantwoordelijkheid moet nemen.”

Bekijk deel 2 van het webinar:

Wil je een vraag stellen? Neem contact op met Piet Vessies,  onze netwerkadviseur werk.

De afgelopen 10 jaar is er vanuit Noordelijke Maasvallei gewerkt vanuit en aan Positieve Gezondheid. Het netwerk wil een beweging op gang brengen waarbij alle betrokken partijen en personen in de regio denken én werken vanuit positieve gezondheid. In 2012 is Chantal Walg bij Syntein in de Noordelijke Maasvallei het allereerste netwerk Positieve Gezondheid gestart samen met Machteld Huber en o.a. Hans Peter Jung.

Chantal stond 4,5 jaar aan het roer en schreef toen ook het boek ‘Gezond centraal Opschudding in de gezondheidszorg’, waarin anders denken, vanuit de mens, wordt beschreven in plaats van vanuit het systeem. En waarin Positieve Gezondheid uitgangspunt is bij gezondheid in plaats van ziekte. Het succes van dit gedachtegoed resulteerde in het bedrijf Anders gezond. In september 2020 ontstond het idee dat als we de andere kijk echt verder willen brengen in onze samenleving, we idealiter al aan onze kinderen uitleggen wat de andere kijk op gezondheid is. Het boek ‘Anders op zoek naar gezondheid’ is het resultaat.

Chantal Walg werkt sinds 2012 volledig aan de transformatie in de gezondheidszorg in de vorm van de beweging van ziekte & zorg naar gezondheid & gedrag en uiteindelijk naar mens & maatschappij. Haar droom is dat niet ziektezorg, maar echte gezondheidszorg wordt gerealiseerd. Chantal draagt sinds jaren zowel in beleid, in de praktijk als in het onderwijs bij met inspiratie-, waarden-, werk- en samenwerksessies. Daarvoor gebruikt ze als verbindende factor waarderend interveniëren, oplossingsgericht werken, creatief denken, deep democracy en storytelling als methoden en tools waaronder workshops, challenges en verschillende communicatiemiddelen.

In verschillende rollen is of was zij betrokken bij de volgende initiatieven:

• Noordelijke Maasvallei (netwerk opzetten, voeden, ontwikkelen workshop, folder, poster, website)
• Proscoop (intern en extern procesbegeleider, spreker, trainer, tourleider)
• GGD Gooi & Vechtstreek (sparringpartner, ontwikkelaar, organisatie koplopersbijeenkomsten)
• Medisch Spectrum Meppel (beleidsdagen bij start centrum)
• Respons/de Driesprong Hengelo (inspiratie- en werksessies, wachtkamerideeën)
• Twente Gezond (routekaart)
• Positief Gezond IJsselland (startsessies)
• Wel-Flevoland (leergang Positieve Gezondheid inspiratiesessies)

Voor wie?

Chantal haar ervaring ligt in het begeleiden en trainen van inwoners, studenten, welzijnswerkers, zorgprofessionals, beleidsmakers, managers en bestuurders in de nulde tot en met de derde lijn.

Kennisvoucher aanvragen

Vraag een kennisvoucher aan als je begeleid wil worden in het proces van anders denken en doen en mee wil doen in de beweging vanuit de andere kijk op gezondheid waarbij de mens centraal staat.

Contact

Meer weten over dit voorbeeld? Neem dan contact op met Chantal Walg via Chantal@andersgezond.nu.

Anders Gezond

Op dinsdag 13 oktober 2020 organiseert Alles is Gezondheid samen met iPH en Vereniging Arts en Leefstijl een webinar over leefstijl en positieve gezondheid (in tijden van corona). Met huisartsen Iris de Vries en Karolien van den Brekel nemen we een kijkje in de spreekkamer. Hoe kunnen mensen zelf de juiste koers voor een gezond leven (blijven) bepalen? Wat kunnen artsen doen om patiënten goed op weg te helpen? Welke effecten heeft corona op de veerkracht van mensen? 

In dit webinar hoor je uit eerste hand hoe je het spinnenweb Positieve Gezondheid, Leefstijlroer en andere (gespreks)tools in de praktijk kan toepassen.

Kijk terug

Clipjes

Bekijk hier de (volledige) clipjes uit de uitzending:

• Animatie Mijn Positieve Gezondheid
• Limburgse arts die met PG werkt

Instrumenten

Ga hier naar de besproken gespreksinstrumenten:

• Spinnenweb Positieve Gezondheid
• Leefstijlroer Arts en Leefstijl

Handboeken

• Handboek Leefstijlgeneeskunde nu te bestellen
• Handboek Positieve Gezondheid verschijnt begin 2021

Slides

Bekijk hier de slides uit de uitzending

Meer weten

Meer informatie over:

• Positieve Gezondheid: www.iph.nl
• Leefstijlgeneeskunde: www.artsenleefstijl.nl
• Ouderen en PG

Programma webinar

Een gezonde leefstijl is van levensbelang. Door leefstijlziekten overlijden elk jaar duizenden mensen, terwijl gezond eten, niet roken en genoeg bewegen de gezondheid blijvend kan verbeteren. Covid-19 legt hierop nog eens extra nadruk. Maar waar te beginnen? Bijvoorbeeld met het Leefstijlroer. Dit instrument geeft handvatten om de juiste koers te bepalen voor een gezonde leefstijl. Van voeding tot slaap en zingeving. In elk geval staat de patiënt of cliënt zélf aan het roer en kan hij eigenhandig bijsturen.

Ook de bredere benadering van Positieve Gezondheid is op deze gedachte gestoeld. In dit concept wordt gezondheid niet meer gezien als de afwezigheid van ziekte, maar als het vermogen van mensen om met de fysieke, emotionele en sociale levensuitdagingen om te gaan en zoveel mogelijk eigen regie te voeren. Het spinnenweb Positieve Gezondheid, ontwikkeld door grondlegger Machteld Huber, is inmiddels een bekende (gespreks)tool in de wereld van zorg en welzijn (en daarbuiten).

Toch is het voor (zorg)professionals soms lastig om dit soort (gespreks)instrumenten op een goede manier toe te passen op de werkvloer of in beleid. In dit webinar illustreren huisartsen Karolien van den Brekel (verbonden aan iPH) en Iris de Vries (verbonden aan Vereniging Arts en Leefstijl) met casussen hoe je het ‘andere gesprek’ kan voeren met de patiënt en welke tools je in de spreekkamer kan gebruiken.

In het bijzonder zoomen ze in op de toepassing van het spinnenweb van Positieve Gezondheid en het Leefstijlroer voor een gezonder leven. Beide hulpmiddelen leiden tot (hele) andere gesprekken in de spreekkamer dan die over ziekte, zorg en behandeling. De modellen kijken juist naar factoren buiten het biomedisch model en spreken mensen aan op hun kracht en mogelijkheden, niet op hun zwaktes en beperkingen.

In dit webinar gaan we in op de volgende vragen:

• Waarom is leefstijl -juist nu- zo belangrijk in de gezondheidszorg?
• Hoe voer je het ‘andere gesprek’ (met een patiënt of cliënt)?
• Welke hulpmiddelen en interventies kan je daarbij gebruiken?
• Hoe pas je het spinnenweb PG en Leefstijlroer toe (in de spreekkamer)
• En hoe vullen beide (gespreks)tools elkaar aan?
• Wat zijn verschillen en overeenkomsten tussen deze tools?

Het webinar is bedoeld voor alle zorg- en welzijnsprofessionals, beleidsmakers en andere betrokkenen die werken met Positieve Gezondheid en/of leefstijlgeneeskunde actief willen invoeren. Ook in relatie tot Covid-19.

Sprekers

• Iris de Vries: is huisarts, onderzoeker en voorzitter van de Vereniging Arts en Leefstijl. De vereniging maakt het positieve effect van een gezonde leefstijl zichtbaar en ondersteunt zorgprofessionals in de advisering van patiënten. Onder andere met praktische tools zoals het Leefstijlroer.
• Karolien van den Brekel: is huisarts, intern consulent preventie en adviseur bij iPH, dé motor achter Positieve Gezondheid. In haar werk richt ze zich veel op samenwerking in de wijk, om mensen in hun eigen leefomgeving te stimuleren naar een gezonder leven.
• Karen van Ruiten: is teamhoofd van Alles is Gezondheid, een zelfregulerend netwerk van 3.000 publieke en private partners dat de beweging naar een gezonder Nederland stimuleert. Karen is moderator van het webinar.

De helft van de jonge dokters heeft in hun korte carrière al weleens overwogen het doktersvak te verlaten. Werkdruk, arbeidstijden en onaangename zorgcultuur worden genoemd als belangrijkste redenen. Dit blijkt uit een onderzoek onder jonge dokters in Nederland, uitgevoerd door partner van Alles is Gezondheid stichting De Jonge Dokter en onderzoeksbureau Sardes.

Over het onderzoek

Het onderzoek, gericht op werkplezier en werkstress onder jonge dokters, telde bijna 1000 deelnemers. Het merendeel werkt als arts-assistent (ANIOS), de rest is in opleiding tot specialist (AIOS), promovendus of coassistent. Niet eerder deden zoveel ANIOS mee aan soortgelijk onderzoek.

Werkdruk en arbeidstijden

De bevraagde dokters geven aan dat zij regelmatig snel en onder tijdsdruk moeten werken en dat dit soms ten koste gaat van kwaliteit en veiligheid van de zorg. Incidenteel worden veiligheidsvoorschriften zelfs genegeerd om het werk gedaan te krijgen, met name wanneer er weinig zorgpersoneel beschikbaar is. De jonge dokters werken gemiddeld 9 uur per week over. Slechts 20% van hen ontvangt hiervoor financiële compensatie en slechts 10% wordt gecompenseerd in vrije dagen.

Zorgcultuur

Een derde van de jonge dokters ervaart wel eens machtsmisbruik of (seksuele) intimidatie door een collega, bijna de helft ervaart dit wel eens in het patiëntencontact. Daarnaast geeft een meerderheid aan soms door collega’s gevraagd te worden iets doen waar hij of zij zich niet prettig bij voelt. Zo voert een deel van de jonge dokters wel eens een medische handeling uit waar diegene zichzelf nog niet bekwaam in voelt.

Begeleiding en belasting

Hoewel het een groep jonge, relatief onervaren dokters betreft, heeft eenderde van de bevraagde basisartsen geen vaste begeleider in hun huidige baan. Daarnaast ervaren jonge dokters hun werk regelmatig als uitputtend en emotioneel belastend. Zo zocht zeker 1 op de 7 jonge dokters eens psychologische hulpverlening vanwege het werk en/of werkdruk.

Bevlogenheid

Waarom zijn deze dokters (nog) niet gestopt? Respondenten noemen voornamelijk het plezier in het werk en patiëntencontact. Het merendeel van de jonge dokters vindt het werk inspirerend en is enthousiast over hetgeen ze doen. Deze bevlogenheid lijkt beschermend ten opzichte van uitval en uitstroom. Wel vindt 80% dat verandering van de huidige zorgstructuur noodzakelijk is en legt daarbij nadruk op vermindering van werkdruk, prestatiedruk en hiërarchie. Gelukkig zijn deze factoren niet inherent aan het doktersvak zelf, maar veranderbare onderdelen van de huidige zorgcultuur, zo stelt De Jonge Dokter. De organisatie pleit dan ook voor een transformatie van de werkomstandigheden waarin jonge dokters een start maken in het vak. Bewustwording en het bespreekbaar maken van de huidige situatie onder jonge dokters en hun leidinggevenden zijn hiervoor essentiële eerste stappen.

Bekijk hier het onderzoek en kijk voor meer informatie op www.dejongedokter.nl.

In NRC verscheen het artikel ‘Helft jonge artsen denkt weleens over stoppen‘ n.a.v. het onderzoek.

Op 7 juli 2020 organiseren NCJ, Proscoop, Stichting Emovere en Alles is Gezondheid een webinar over jongeren met onbegrepen lichamelijke klachten. Boodschap: met een benadering die gericht is op mentaal welbevinden en onderliggende emoties is er meer kans op herstel.

Kijk hier

Zie Mij Nu

Op deze website vind je een serie openhartige verhalen van kinderen en jongeren met onbegrepen lichamelijke klachten ook wel SOLK (Somatisch, Onvoldoende verklaarde, Lichamelijke Klachten).

Lees hier het hele verhaal van Iris:

Verhalenbundel

De verhalen van jongeren met SOLK zijn ook gebundeld in een boekje. Klik hier als je deze verhalenbundel in pdf of fysieke vorm wilt ontvangen (gratis).

Bekijk hier de eerder verschenen verhalenbundel van volwassenen met onbegrepen lichamelijke klachten.

Slides

Bekijk hier de slides uit de uitzending (met de presentatie van jeugdarts Wico Mulder).

Reacties webinar en verder lezen

De hoge kijkersaantallen en vele reacties op dit webinar geven aan dat er in het veld veel belangstelling is voor dit onderwerp. We benadrukken vanuit de organiserende partijen dat we een brede blik op gezondheid en behandeling van klachten voorstaan. Klachten kunnen vele oorzaken hebben, waarbij wij het belang van (onderliggende) emoties graag de aandacht geven die het verdiend.

Kijk hier voor meer informatie over SOLK en een lijstje met boeken, zowel voor kinderen, jongeren als volwassenen:

Tevens tref je hier de huidige medische adviezen op dit onderwerp.

Programma webinar

Volgens recent onderzoek gaat circa 40% van alle consulten bij huisartsen over lichamelijke klachten waarvoor geen of onvoldoende somatische verklaring wordt gevonden (SOLK). Bij sommige medisch specialismen kan dit zelfs oplopen tot 66%. Deze getallen betreffen volwassenen. Voor kinderen en jongeren worden percentages tussen de 15 tot 25% genoemd (o.a Perquin, 2002, proefschrift, C. Meesters 2003).

Om een beeld te schetsen: we hebben het dan bijvoorbeeld over jongeren en kinderen die langdurig te maken hebben met (vaak een combinatie van) buikkrampen en diarree, vermoeidheid, rugpijn, schouderklachten, hoofdpijn, misselijkheid, aangespannen bekkenbodem, urineverlies, slapeloosheid, pijn in de gewrichten, zware benen, slaapproblemen, eczeem, astma en angsten.

Effectieve hulp wordt bemoeilijkt door onze focus op het biomedisch model, alleen klachten- symptoombestrijding, een gebrekkige samenwerking tussen zorgverleners en weinig aandacht voor preventie. Het zorgsysteem regeert en het labelen op lichamelijke oorzaken zorgt ervoor dat jongeren met onderliggende mentale- of emotionele problemen in een vicieuze cirkel belanden.

De centrale vraag in het webinar is hoe (zorg)professionals deze spiraal kunnen doorbreken en we de aandacht kunnen verleggen naar het beter leren begrijpen van -de verhalen- van jongeren. Want ook gevoelens en emoties kunnen ziekmakend zijn (en vragen om andere oplossingen). Anders gesteld: hoe kunnen we overmatige diagnostiek en medicalisering verminderen?

In de uitzending gaan we gaan in op:

• Wat zijn die onbegrepen lichamelijk klachten en hoe vaak komt het voor?
• Wat is het verhaal van jongeren met SOLK? Wat gebeurt er allemaal in je leven?
• Hoe kunnen we hier op een andere manier naar kijken?
• Wat de rol is van het kind en gezin, maar vooral ook jouw rol als (zorg)professional?
• Hoe kunnen we onbegrepen pijn of onverklaarbare klachten voorkomen?
• Wat mag of moet er veranderen in curatieve of preventieve zin?

Sprekers:

• Wico Mulder: Arts M&G / MPH / Jeugdarts Adolescenten, adviseur NCJ (Nederlands Centrum Jeugdgezondheidszorg)
• Petulia van Tiggelen: programmamaker, ervaringsdeskundige SOLK, coach, lid van Emovere en productie Zie Mij Nu.
• Jantina (in de studio): 18 jaar, student MBO (media en vormgeving), werkt in tattooshop. Klachten: migraine, zenuwpijn, moe en Lyme.
• Iris (op video): 17 jaar, eindexamen gymnasium, was moe, overgeven, hoofdpijn, buikpijn, oorpijn, longontsteking, chronisch vermoeidheidssyndroom en Pfeiffer.

Gespreksleiding is in handen van Karen van Ruiten, programmahoofd van Alles is Gezondheid

Her webinar is gericht op zorgprofessionals (artsen, specialisten, behandelaars, verpleegkundigen, psychologen, etc.) en andere betrokkenen bij de gezondheid van jeugd (onderwijs, welzijn, gezin, sport, overheid). De uitzending is ook uitstekend geschikt voor jongeren en ouders zelf.

Dit webinar is het startpunt van het traject Zie Mij Nu en markeert tevens de lancering van de gelijknamige website. Hierin vragen de samenwerkende partijen om (maatschappelijk) bewustzijn voor SOLK problematiek en bieden we handreikingen om kinderen en jongeren op een andere manier te benaderen en behandelen.

Zo biedt www.ziemijnu.nl een serie openhartige verhalen van jongeren met onbegrepen lichamelijke klachten. Bij elk verhaal zit een boodschap van de jongere voor de gezondheidszorg. Ook vind je onder elk verhaal reflectie en advies van ‘de zorgprofessional’ (gebundelde respons van verschillende artsen en zorgmedewerkers).

Initiatiefnemers:

• NCJ: Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (NCJ) is het innovatie- en kenniscentrum voor de JGZ-sector (jeugdgezondheid).
• Proscoop: de regionale adviesorganisatie in Noordoost-Nederland voor goede zorg en gezondheid dichtbij. Zusterorganisaties zijn vindbaar via het ROS netwerk
• Stichting Emovere: groep van SOLK ervaringsdeskundigen en professionals met een innovatieve kijk op SOLK. Zie ook depijnvoorbij.
• Alles is Gezondheid: netwerk van 3.000 publieke en private partners dat bijdraagt aan de beweging naar een gezonder Nederland.

Tijdens de expertmeeting ‘Jongeren en Mentale gezondheid’ op 3 december 2018 bogen jongeren, ervaringsdeskundigen, praktijkprofessionals en wetenschappers zich over één essentieel vraagstuk: ‘Welke vaardigheden hebben jongeren nodig om mentaal gezond op te groeien?’

Aan zes verdiepingstafels deelden de aanwezigen hun inzichten en ervaringen aan de hand van drie thema’s:

• zelfstandig keuzes maken;
• jaagsysteem en prestatiedruk;
• eenzaamheid en depressie

Visueel verslaggever Marieke van der Velden van de Betekenaar vatte de expertmeeting samen. De drie bovengenoemde thema’s werden uitgediept waarbij de overkoepelende boodschap luidde dat we het over een maatschappelijk probleem hebben en dat we leven in een prestatiemaatschappij. De impact van social media is groot; dat geldt voor jong en oud. Meer verbinding, ook tussen jongeren onderling, is belangrijk. Jongeren gaven aan dat een stevige basis essentieel is.

Wil je meedoen of -denken, ideeën inbrengen, een praktijkvoorbeeld delen of een vraag stellen? Neem contact op met Hans Christiaanse,  onze netwerkadviseur opvoeding, onderwijs en één van de betrokken collega’s bij Missie Mentaal.

Lees meer over deze bijeenkomst.