Op woensdag 13 januari 2021 organiseerde iPH in samenwerking met Alles is Gezondheid de eerste Positieve Gezondheid Live: een terugkerende livecast met wisselende thema’s en praktijkvoorbeelden van Positieve Gezondheid.

In het kader van de Week van de Werkstress (2020) vond het webinar ‘Werkstress: het antwoord is Positieve Gezondheid’ plaats, georganiseerd door OVAL en Alles is Gezondheid. Vanuit het bedrijfsleven, de gezondheidszorg, het sociaal domein, was er ruimschoots belangstelling voor inzichten om stress (op het werk) te voorkomen.

Positieve gezondheid en werk

Karen van Ruiten, programmadirecteur Alles is Gezondheid en webinarhost, peilt onder de deelnemers de stelling: Mailverkeer buiten werktijd: eigen regie of stressfactor? Voor een ruime meerderheid valt dit toch onder eigen regie. Josje Dikkers, lector Hogeschool Utrecht, herkent de uitslag. “Uit onderzoeken blijkt dat het voor veel mensen rust geeft om toch even mail gezien te hebben, maar er zijn wel grote verschillen tussen mensen. Dit komt ook uit onderzoeken naar thuiswerken.”

Josje neemt ons mee in de achtergrond van Positieve Gezondheid en duurzaam behoud in waardig werk aan de hand van praktijkverhalen en theorie. Het gedachtegoed Positieve Gezondheid, geiniteerd door Machteld Huber, bekijkt gezondheid breder dan alleen de afwezigheid van ziekte, een definitie zoals die door World Health Organisation werd aangehouden. De verschuiving naar “het vermogen om zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen in het leven”, is mensgericht en holistisch, heeft een dynamisch perspectief en kent een integrale aanpak.

Balans werk en privé

Er wordt in deze snel veranderende maatschappij een beroep gedaan op ons aanpassingsvermogen. In het model van Clark wordt gesproken over de mens als ‘boundary crossers’ tussen werk en privé. Door technologische mogelijkheden wordt de grens overgestoken van thuis naar werk en vice versa. De grenzen vervagen, zo ook de balans, helemaal nu in coronatijden.

Het holistisch aspect van Positieve Gezondheid, komt ook tot uitdrukking in verschillende sociaal psychologische modellen, zoals die binnen het vakgebied van HRM gebruikt worden. Twee modellen passeren de revue. Ten eerste het duaal procesmodel, zoals besproken in het handboek HRM heden en morgen, waarin aandacht is voor actief ouder worden (‘active ageing’). Ten tweede kun je in de werkcontext niet om het JD-R-model heen. In dit model wordt een verbinding gelegd tussen taakeisen en hulpbronnen. Mensen met veel taakeisen, maar ook veel hulpbronnen, zijn over het algemeen meer bevlogen, maar dat betekent niet dat je geen last kunt hebben van werkstress.

Reflectie

Het model van Positieve Gezondheid (spinnenweb) is een individueel gespreksinstrument, een moment van reflectie. ‘Wat is voor mij belangrijk? Hoe kom ik daar?’ Vervolgens kan iemand hierover in gesprek met zijn/haar omgeving. Het instrument wordt nog krachtiger als het gekoppeld is aan de HR-visie en het HR-beleid van een organisatie.

Vitaliteitsbeleid

Er is een manier gevonden om het spinnenweb van Huber te vertalen naar de integrale ‘fit’ op het werk, bestaande uit vijf principes van fit voor een integraal gezondheids- en vitaliteitsbeleid.  Omdat het model van Positieve Gezondheid pas recent in de praktijk gebruikt wordt zijn er nog niet veel effectstudies. Er zijn wel veel ervaringsstudies, met positieve uitkomsten.

Bekijk deel 1 van het webinar:

In gesprek over de praktijk

Gert-Jan Aleman, Vitality Manager bij gemeente Den Haag vertelt dat in het Arbocentrum alles rondom gezondheid zowel preventief als curatief bij elkaar komt, waarbij aandacht is voor de zes dimensies uit het spinnenweb.

Samen met de zorgverzekeraar is een providerboog ontwikkeld. Mensely is als arbodienst aangetrokken omdat zij de eigen regie van de medewerker centraal stellen in hun beleid. Ook in de HR-strategie staat de mens centraal, de directie staat hier ook achter. Een divers aanbod van workshops en trainingen maakt dat je als professional goed kunt samenwerken en de verschillende aspecten van Positieve Gezondheid goed kunt adresseren. Op verschillende niveaus wordt er gekeken naar een toegankelijk aanbod. Door goed te luisteren naar medewerkers ontstaat eigenaarschap.

Wat werkt om eigen regie te stimuleren? Het voeren van ‘het goede gesprek.’ De gemeente Den Haag faciliteert hierin zowel de medewerker als de leidinggevende. Vertrouwen is hierin de sleutel, zodat mensen intrinsiek gemotiveerd zijn om informatie en ervaringen te delen. Op de vraag hoe een leidinggevende op weg te helpen, gaf Ed Moolhuizen, Medisch Directeur bij Mensely, aan: “Allereerst door de goede randvoorwaarden te scheppen zodat er tijd is om dit te doen. Dat betekent dat de board aan de voorkant verantwoordelijkheid moet nemen.”

Bekijk deel 2 van het webinar:

Wil je een vraag stellen? Neem contact op met Piet Vessies,  onze netwerkadviseur werk.

Wat is voor jou belangrijk en hoe ervaar je het op dit moment? In het Vitaliteitslab beleef, ervaar en bespreek je dat op een interactieve manier. In Stadion Galgenwaard is een Vitaliteitslab ontwikkeld, in opdracht van het ROC Midden-Nederland, in samenwerking met iPH en de Gemeente Utrecht.

Het Vitaliteitslab is een fysieke ruimte waar o.a. studenten, docenten en partners samenkomen om kennis te maken met de methode Positieve Gezondheid en op een interactieve manier de 6 dimensies van Positieve Gezondheid beleven. Per dimensie is een spel ontwikkeld om deelnemers op een andere manier te prikkelen.
Het doel van het Vitaliteitslab en de spellen is om op interactieve wijze kennis te maken met de verschillende dimensies van Positieve Gezondheid en bewustzijn te creëren over wat het concept van Positieve Gezondheid voor de deelnemer kan betekenen.

Het Vitaliteitslab bestaat uit twee ruimtes. Een plenaire ruimte voor lessen, workshops en interventies. In de tweede ruimte bevinden zich de spellen. Naast het fysieke lab is ook een mobiel vitaliteitslab ontwikkeld. Een grote bakfiets met innovatieve werkvormen om zelf aan de slag te gaan met Positieve Gezondheid. Het concept Positieve Gezondheid kan zo letterlijk naar scholen, buurt- en zorgcentra worden gebracht. Het Vitaliteitslab en het Mobiele vitaliteitslab zijn tot nu toe de enige twee toepassingen waarin op deze interactieve manier kan worden kennisgemaakt en gewerkt met Positieve Gezondheid.

Opening Vitaliteitslab ROC Midden Nederland

Voor wie?

Een (mobiel) vitaliteitslab komt het beste tot z’n recht in een omgeving die makkelijk toegankelijk en bereikbaar is. Het zou op elk niveau kunnen worden geïmplementeerd, maar het leent zich het best op nano, micro en meso niveau.

Aanvragen kennisvoucher

Wil jij op een innovatieve manier aan de slag met Positieve Gezondheid? Vraag dan een kennisvoucher aan bij dit voorbeeld.

Keuzedeel Positieve gezondheid in de praktijk

Contact

Meer weten over dit voorbeeld? Neem dan contact op met Roland Robijn via r.robijn@rocmn.nl.

De Alliantie Positieve Gezondheid Zuid Holland Noord is sinds 2016 een vervolg op de inzet van Positieve Gezondheid. De Regionale handreiking gezondheidsbeleid voor 18 gemeenten in regio Hollands Midden is ontwikkeld en het inspiratiecongres Samen aan de slag met Positieve Gezondheid. De Alliantie is gestart in 2020 en maakt gebruik van leerateliers (via Werkplaats Sociaal Domein Leiden & Den Haag), werkt aan  een plan om te volgen of ze op de goede weg zijn en zet Positieve Gezondheid in tijdens gesprekken met inwoners, o.a. via gecertificeerde trainers Positieve Gezondheid in de regio.

Wijzer in de Wijk is een ZonMw-project uit het programma Effectief aan de slag met preventie in je gemeente, is gestart in 2018 en loopt tot 2022. Vernieuwend is de vertaling van cijfers, het verhaal van de wijk naar prioriteiten en aanpakken (fase 1). Ook het monitor- en evaluatieplan (fase 2) is vernieuwend dankzij een co-creatieve aanpak met lokale procesbegeleiders (gemeenteambtenaren) in de wijken. Eerste resultaten zijn factsheets per wijk (fase 1) en wijkprofielen voor alle wijken in regio Hollands Midden (fase 2) vanuit een brede blik op gezondheid.

Met Positieve Gezondheid als onderlegger wordt er op verschillende niveaus gewerkt aan een bredere blik op gezondheid in de regio en in de wijk. Er wordt onderscheid gemaakt tussen nano (reflectieinstrument), micro (aanjager van verandering), meso (kader voor samenwerking over en tussen domeinen in wijken en gemeenten) en macro (bijdrage aan regionale cultuuromslag van ziekte en zorg naar gedrag en gezondheid).

De Alliantie is uniek omdat er in de regio samen met inwoners en relevante stakeholders, inclusief regionale verzekeraar Zorg en Zekerheid, stappen worden gezet. Inzichten uit Wijzer in de Wijk en andere vernieuwende projecten zoals de pilot ‘Positief gezondheidsgesprek in minimapolis’ worden meegenomen in de Alliantie. Steeds meer stakeholders in de regio willen zich  aansluiten bij de ambitie richting 2030. Werkende elementen van de Alliantie zijn: lange adem, respect voor ieders rol en taak, gedeelde waarden van de kernpartners van de Alliantie en slim gebruik maken van netwerken in de regio. Werkende elementen van Wijzer in de Wijk: kiezen voor vier centrale vragen in de drie wijken, monitor- en evaluatieplannen per wijk en willen leren van elkaars verschillen. Reos en GGD Hollands Midden trekken samen op met de Alliantie.

Voor wie?

De Alliantie werkt op alle niveaus. Het is interessant voor inwoners, beroepskrachten, beleidsmakers en bestuurders. Wijzer in de Wijk werkt vooral op meso-niveau, voor beleidsmakers en hun bestuurders, en daarbij zijn natuurlijk ook inwoners en beroepskrachten betrokken.

Kennisvoucher aanvragen

Vraag een kennisvoucher aan, als je wil beginnen met een regionale aanpak en je weet nog niet hoe! Ook voor inzet van hogescholen, inclusief studenten en het inzetten van data vanuit een brede blik, en duiding.

Contact

Meer weten over dit voorbeeld? Neem dan contact op met Ellen van Steekelenburg via evansteekelenburg@ggdhm.nl.

De afgelopen 10 jaar is er vanuit Noordelijke Maasvallei gewerkt vanuit en aan Positieve Gezondheid. Het netwerk wil een beweging op gang brengen waarbij alle betrokken partijen en personen in de regio denken én werken vanuit positieve gezondheid. In 2012 is Chantal Walg bij Syntein in de Noordelijke Maasvallei het allereerste netwerk Positieve Gezondheid gestart samen met Machteld Huber en o.a. Hans Peter Jung.

Chantal stond 4,5 jaar aan het roer en schreef toen ook het boek ‘Gezond centraal Opschudding in de gezondheidszorg’, waarin anders denken, vanuit de mens, wordt beschreven in plaats van vanuit het systeem. En waarin Positieve Gezondheid uitgangspunt is bij gezondheid in plaats van ziekte. Het succes van dit gedachtegoed resulteerde in het bedrijf Anders gezond. In september 2020 ontstond het idee dat als we de andere kijk echt verder willen brengen in onze samenleving, we idealiter al aan onze kinderen uitleggen wat de andere kijk op gezondheid is. Het boek ‘Anders op zoek naar gezondheid’ is het resultaat.

Chantal Walg werkt sinds 2012 volledig aan de transformatie in de gezondheidszorg in de vorm van de beweging van ziekte & zorg naar gezondheid & gedrag en uiteindelijk naar mens & maatschappij. Haar droom is dat niet ziektezorg, maar echte gezondheidszorg wordt gerealiseerd. Chantal draagt sinds jaren zowel in beleid, in de praktijk als in het onderwijs bij met inspiratie-, waarden-, werk- en samenwerksessies. Daarvoor gebruikt ze als verbindende factor waarderend interveniëren, oplossingsgericht werken, creatief denken, deep democracy en storytelling als methoden en tools waaronder workshops, challenges en verschillende communicatiemiddelen.

In verschillende rollen is of was zij betrokken bij de volgende initiatieven:

• Noordelijke Maasvallei (netwerk opzetten, voeden, ontwikkelen workshop, folder, poster, website)
• Proscoop (intern en extern procesbegeleider, spreker, trainer, tourleider)
• GGD Gooi & Vechtstreek (sparringpartner, ontwikkelaar, organisatie koplopersbijeenkomsten)
• Medisch Spectrum Meppel (beleidsdagen bij start centrum)
• Respons/de Driesprong Hengelo (inspiratie- en werksessies, wachtkamerideeën)
• Twente Gezond (routekaart)
• Positief Gezond IJsselland (startsessies)
• Wel-Flevoland (leergang Positieve Gezondheid inspiratiesessies)

Voor wie?

Chantal haar ervaring ligt in het begeleiden en trainen van inwoners, studenten, welzijnswerkers, zorgprofessionals, beleidsmakers, managers en bestuurders in de nulde tot en met de derde lijn.

Kennisvoucher aanvragen

Vraag een kennisvoucher aan als je begeleid wil worden in het proces van anders denken en doen en mee wil doen in de beweging vanuit de andere kijk op gezondheid waarbij de mens centraal staat.

Contact

Meer weten over dit voorbeeld? Neem dan contact op met Chantal Walg via Chantal@andersgezond.nu.

Anders Gezond

Op dinsdag 13 oktober 2020 organiseert Alles is Gezondheid samen met iPH en Vereniging Arts en Leefstijl een webinar over leefstijl en positieve gezondheid (in tijden van corona). Met huisartsen Iris de Vries en Karolien van den Brekel nemen we een kijkje in de spreekkamer. Hoe kunnen mensen zelf de juiste koers voor een gezond leven (blijven) bepalen? Wat kunnen artsen doen om patiënten goed op weg te helpen? Welke effecten heeft corona op de veerkracht van mensen? 

In dit webinar hoor je uit eerste hand hoe je het spinnenweb Positieve Gezondheid, Leefstijlroer en andere (gespreks)tools in de praktijk kan toepassen.

Kijk terug

Clipjes

Bekijk hier de (volledige) clipjes uit de uitzending:

• Animatie Mijn Positieve Gezondheid
• Limburgse arts die met PG werkt

Instrumenten

Ga hier naar de besproken gespreksinstrumenten:

• Spinnenweb Positieve Gezondheid
• Leefstijlroer Arts en Leefstijl

Handboeken

• Handboek Leefstijlgeneeskunde nu te bestellen
• Handboek Positieve Gezondheid verschijnt begin 2021

Slides

Bekijk hier de slides uit de uitzending

Meer weten

Meer informatie over:

• Positieve Gezondheid: www.iph.nl
• Leefstijlgeneeskunde: www.artsenleefstijl.nl
• Ouderen en PG

Programma webinar

Een gezonde leefstijl is van levensbelang. Door leefstijlziekten overlijden elk jaar duizenden mensen, terwijl gezond eten, niet roken en genoeg bewegen de gezondheid blijvend kan verbeteren. Covid-19 legt hierop nog eens extra nadruk. Maar waar te beginnen? Bijvoorbeeld met het Leefstijlroer. Dit instrument geeft handvatten om de juiste koers te bepalen voor een gezonde leefstijl. Van voeding tot slaap en zingeving. In elk geval staat de patiënt of cliënt zélf aan het roer en kan hij eigenhandig bijsturen.

Ook de bredere benadering van Positieve Gezondheid is op deze gedachte gestoeld. In dit concept wordt gezondheid niet meer gezien als de afwezigheid van ziekte, maar als het vermogen van mensen om met de fysieke, emotionele en sociale levensuitdagingen om te gaan en zoveel mogelijk eigen regie te voeren. Het spinnenweb Positieve Gezondheid, ontwikkeld door grondlegger Machteld Huber, is inmiddels een bekende (gespreks)tool in de wereld van zorg en welzijn (en daarbuiten).

Toch is het voor (zorg)professionals soms lastig om dit soort (gespreks)instrumenten op een goede manier toe te passen op de werkvloer of in beleid. In dit webinar illustreren huisartsen Karolien van den Brekel (verbonden aan iPH) en Iris de Vries (verbonden aan Vereniging Arts en Leefstijl) met casussen hoe je het ‘andere gesprek’ kan voeren met de patiënt en welke tools je in de spreekkamer kan gebruiken.

In het bijzonder zoomen ze in op de toepassing van het spinnenweb van Positieve Gezondheid en het Leefstijlroer voor een gezonder leven. Beide hulpmiddelen leiden tot (hele) andere gesprekken in de spreekkamer dan die over ziekte, zorg en behandeling. De modellen kijken juist naar factoren buiten het biomedisch model en spreken mensen aan op hun kracht en mogelijkheden, niet op hun zwaktes en beperkingen.

In dit webinar gaan we in op de volgende vragen:

• Waarom is leefstijl -juist nu- zo belangrijk in de gezondheidszorg?
• Hoe voer je het ‘andere gesprek’ (met een patiënt of cliënt)?
• Welke hulpmiddelen en interventies kan je daarbij gebruiken?
• Hoe pas je het spinnenweb PG en Leefstijlroer toe (in de spreekkamer)
• En hoe vullen beide (gespreks)tools elkaar aan?
• Wat zijn verschillen en overeenkomsten tussen deze tools?

Het webinar is bedoeld voor alle zorg- en welzijnsprofessionals, beleidsmakers en andere betrokkenen die werken met Positieve Gezondheid en/of leefstijlgeneeskunde actief willen invoeren. Ook in relatie tot Covid-19.

Sprekers

• Iris de Vries: is huisarts, onderzoeker en voorzitter van de Vereniging Arts en Leefstijl. De vereniging maakt het positieve effect van een gezonde leefstijl zichtbaar en ondersteunt zorgprofessionals in de advisering van patiënten. Onder andere met praktische tools zoals het Leefstijlroer.
• Karolien van den Brekel: is huisarts, intern consulent preventie en adviseur bij iPH, dé motor achter Positieve Gezondheid. In haar werk richt ze zich veel op samenwerking in de wijk, om mensen in hun eigen leefomgeving te stimuleren naar een gezonder leven.
• Karen van Ruiten: is teamhoofd van Alles is Gezondheid, een zelfregulerend netwerk van 3.000 publieke en private partners dat de beweging naar een gezonder Nederland stimuleert. Karen is moderator van het webinar.

Iedere 4 jaar wordt er op basis van de data van het RIVM een nieuwe landelijke nota gezondheidsbeleid geschreven. Ook dit jaar, ten tijde van de coronacrisis is een nieuwe nota uitgebracht. Deze nota zet gezondheid breed op de agenda. En heeft in haar visie naast de achterliggende problematiek van gezondheid, ook Positieve Gezondheid en het belang van samenwerking beschreven. Het grootste deel van de gemeenten hebben Positieve Gezondheid al in hun beleid staan, maar vinden vertaalslag of regierol pakken nog lastig. Ook provincies pakken steeds vaker een rol in gezondheidsbeleid. Er zijn al mooi successen in het land geboekt.

In dit webinar wordt u geïnspireerd om anders te denken en anders te doen. Positieve Gezondheid centraal betekent een ander verhaal zowel provinciaal, regionaal als lokaal! Hoe vertalen gemeenten en provincies (positieve) gezondheid naar de buurt of wijk?

Het webinar is een co-productie van Alles is Gezondheid en IPH.  Begeleiding ligt in handen van netwerkadviseur Margriet de Jager.

Vanuit Alles is Gezondheid zetten we ons samen met onder andere Koninklijk Instituut voor de Tropen en vele anderen in voor de Sustainable Development Goals, waarbij wij acties rondom SDG3 gelinkt aan Health & Wellbeing centraal stellen. Maar ook de natuur, voeding en een gezond economisch model krijgen veel aandacht in ons netwerk.

Deze visual combineert het model van Kate Raworth, met de gedachten uit een manifest van 170 academici . De Merkarchitect laat ons – even letterlijk – de kansen om groen de draad op te pakken zien in deze mooie visual. Inspiratie voor volgende gezonde en duurzame stappen!