Laaggeletterdheid heeft een negatieve invloed op de behandeling van overgewicht. Daarom is het goed om hier als zorgprofessional aandacht voor te hebben. Maar hoe herken je laaggeletterdheid en hoe bespreek je dit met patiënten? Waar verwijs je hen naar door? Samenwerkingspartner Stichting Lezen en Schrijven ontwikkelde samen met Alliantie Voeding in de Zorg een unieke online lesmodule voor studenten (hbo-wo) en professionals in de zorg waarin theorie en simulaties elkaar afwisselen.

2,5 miljoen mensen in Nederland hebben moeite met lezen, schrijven, rekenen, omgaan met computers en smartphones. Die laaggeletterdheid heeft invloed op het ontstaan van overgewicht en het behandelen ervan. Bijvoorbeeld doordat mensen etiketten op voedingsmiddelen niet goed kunnen lezen of adviezen van een diëtist niet goed kunnen toepassen. Laaggeletterdheid is niet zichtbaar en vaak schamen mensen zich ervoor. Daarom is het belangrijk dat zorgprofessionals signalen herkennen en bespreken. En mensen daarna goed doorverwijzen. Om die reden ontwikkelden we samen met Alliantie Voeding in de Zorg een online lesmodule die ingezet kan worden in het zorgonderwijs en in praktijk.

Oefenen

De online lesmodule bestaat uit meerdere blokken. Deelnemers leren van alles over laaggeletterdheid. Bijvoorbeeld over de aard en omvang van het probleem en de relatie met gezondheid. Maar ook over doorverwijsmogelijkheden, eenvoudige communicatie en motiverende gespreksvoering. In een simulatie oefenen deelnemers gesprekstechnieken met virtuele patiënt Sabrina. Zij heeft overgewicht en type 2 diabetes. Zo leren deelnemers wat het effect is van hun keuzes.

Evaluatie

Verpleegkundestudenten van Hogeschool Windesheim hebben de module afgelopen maand getest en zijn enthousiast: ‘Het is een mooie module om mensen een beter beeld te geven van wat laaggeletterdheid is,’ concludeerde een student in de online evaluatie. Ze waren ook positief over de virtuele gesprekssimulaties. ‘Het interactieve deel sprak me erg aan, het is goed om het gesprek te oefenen met de virtuele patiënt.’

Ook de docent sluit zich daarbij aan. Zo deelt een docent van Windesheim in de online evaluatie: ‘Ik vond het zelf ook leerzaam om de online lesmodule te doen! Het is een heel veilige manier van gesprekstechnieken oefenen. Ook is het fijn dat studenten door de feedback leren begrijpen wat het effect is van een gekozen antwoord op de patiënt.’

Praktische informatie

De module wordt aangeboden voor groepen van 20, 40 of 60 gebruikers. Meer informatie over inhoud, techniek en kosten staat in de handleiding en bestelwijze. Er zijn 2 versies:
– handleiding en bestelwijze voor docenten (scholing van zorgstudenten).
– handleiding en bestelwijze voor organisatoren (scholing van zorgprofessionals).

Het lesmateriaal maakt deel uit van het ondersteuningsprogramma Aanpak Laaggeletterdheid Gemeenten, dat is gefinancierd door de Rijksoverheid. Deze module is ontwikkeld in samenwerking met het project Overgewicht & Leefstijl in Zorgopleidingen waar ook Partnerschap Overgewicht Nederland en Hogeschool Utrecht bij zijn betrokken. Dit project wordt uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

Meer lezen/kijken:

– Voor een sfeerimpressie van de module:

– Over de inhoud, techniek en kosten van de online lesmodule Bespreken van laaggeletterdheid voor zorgstudenten
– Over de inhoud, techniek en kosten van de online lesmodule Bespreken van laaggeletterdheid voor zorgprofessionals:
– Over de evaluatie van de pilot
– Over het project Overgewicht en Leefstijl in Zorgopleidingen

Voor meer informatie over bovenstaand project, Stichting Lezen & Schrijven of wil je je aansluiten bij de werkgroep Taal maakt gezonder? Neem dan contact op met Marieke Wiebing via mariekewiebing@lezenenschrijven.nl.

Voor meer informatie over hoe Alles is Gezondheid zich inzet voor het verbeteren van basisvaardigheden bij laaggeletterden en de werkgroep Taal maakt gezonder neem je contact op met Wilfred Dijkstra of Ornella van der Ende.

Begin februari 2023 hebben het ministerie van VWS, de VNG, Zorgverzekeraars Nederland (ZN) en de GGD GHOR het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) ondertekend. In dit akkoord staan afspraken over het bereiken van een gezonde generatie in 2040. Met het akkoord wordt op samenhangende wijze uitvoering gegeven aan de doelstellingen uit het regeerakkoord en het Nationaal Preventieakkoord. Het GALA heeft als doel om het fundament dat al door gemeenten en partners is gelegd – lokaal of regionaal – op het gebied van gezondheid, sport en bewegen en de sociale basis, te versterken. Het versterken van de beweging naar meer gezondheid en de brede blik op gezondheid (dus ook mentale gezondheid en de fysieke omgeving) juicht Alles is Gezondheid van harte toe.

In aanloop naar het GALA ging Alles is gezondheid gezamenlijk in gesprek met Florien van der Windt (ministerie van VWS), Hedwig Leijten (gemeente Utrecht) en Daan Warmerdam (The Pando Network) om de belangrijkste bevindingen mee te geven aan het ministerie van VWS. Praktijk en beleid zaten hiermee samen aan tafel. Die dialoog is belangrijk. Belangrijk om te begrijpen waar lokaal behoefte en vraag naar is, zodat landelijke organisaties de juiste randvoorwaarden kunnen scheppen.

Een aantal adviezen gaven Hedwig Leijten en Daan Warmerdam mee aan het ministerie. Zo vinden beiden ruimte houden voor het experiment en daarmee al doende kunnen leren belangrijk. ‘De ontschotting op alle niveaus die nodig is om integraal naar gezondheid te kunnen kijken is nog geen feit. Maar wel hard nodig’, aldus Hedwig Leijten. Mensen die ruimte en tijd hebben om op alle niveaus de samenwerking vorm te geven, zijn ook nodig. En een structurele inbedding ontbreekt nog. ‘Daar zit nog wel een hiccup’, volgens Leijten.

Daan Warmerdam benadrukt kansen in het GALA voor bijvoorbeeld de verbinding tussen Positieve Gezondheid en de fysieke leefomgeving. Zo start in de gemeente Hillegom het Rondje Hillegom, een gezonde route door het dorp voor alle Hillegommers. Wel verwacht Warmerdam dat een aantal gemeenten het ook lastig vindt om met de veelheid aan onderwerpen uit het GALA aan de slag te gaan.

De VNG biedt gelukkig veel informatie en ondersteuning over GALA op hun website Gezond en Actief Leven. Ook over de brede SPUK, de specifieke uitkering waarmee geld geoormerkt beschikbaar wordt gesteld, voor preventie en gezondheidsbevordering. Gemeenten kunnen van start met de aanvraag.

Wat kunnen we nu verwachten? Zoals Florien van der Windt het tijdens het gesprek mooi omschreef: ‘Het GALA is een startpunt, geen eindpunt’. Alles is Gezondheid heeft een adviserende rol voor de samenwerkingspartners en zet zich in om de bredere beweging rondom GALA te versterken. Het is de opgave van alle partijen die actief zijn in de regio om de aansluiting met elkaar te vinden.

Wat is jouw ervaring hierbij? We zijn benieuwd.
Neem contact op met Janny de Boer of Merel Spijkerman.
Benieuwd naar het gesprek over GALA van Alles is Gezondheid met Florien van der Windt, Hedwig Leijten en Daan Warmerdam? Bekijk hier de video.

Om zoveel mogelijk burgers in Noord Nederland met Positieve Gezondheid kennis te laten maken is op 20 februari de Toolkit PGO|PG gelanceerd. Met deze digitale gereedschapskist kunnen professionals en vrijwilligers een workshop PGO|PG organiseren in hun buurt, wijk, dorp of bedrijf. In de workshop komen zowel “Positieve Gezondheid” aan de orde als het gebruik van een persoonlijke gezondheidsomgeving.

Met Positieve Gezondheid voer je gesprekken die tot verrassende uitkomsten kunnen leiden. Zo kan blijken dat achter een gezondheidsklacht een heel ander probleem schuilgaat. Ook is het verbluffend hoe goed mensen zelf vaak weten wat er nodig is om hun situatie te verbeteren. De beste raadgever? Dat zijn zij zelf.

Eenvoudig inzicht in hoe het met iemand gaat

Positieve Gezondheid biedt eenvoudig inzicht in hoe het met iemand gaat: de antwoorden op de vragen worden getoond in een ‘spinnenweb’ grafiek. Dit spinnenweb heeft 6 dimensies: Lichaamsfuncties, Mentaal welbevinden, Zingeving, Kwaliteit van leven, Meedoen en Dagelijks functioneren. Door middel van workshops kan iedereen leren om het gesprek te voeren over hoe het met zichzelf of de ander gaat.

Positieve Gezondheid online invullen en delen

Binnen het programma PGO Netwerk Noord kunnen patiënten de Positieve Gezondheid vragenlijst invullen in hun eigen persoonlijke gezondheidsomgeving (PGO). Zij kunnen de antwoorden vervolgens delen met hun zorgverleners. Dit kan de basis vormen voor gesprekken over hoe het met patiënten gaat en wat zij zelf belangrijk vinden. Ook mensen die geen patiënt zijn kunnen in hun PGO de vragenlijst beantwoorden en hun spinnenweb bekijken en bewaren.

PGO: digitale omgeving voor regie over de eigen gezondheid

Een PGO is een veilige digitale omgeving waarin mensen in staat worden gesteld om zelf meer regie te voeren op hun gezondheid en zorg. Iedere burger kan met een PGO medische- en zorggegevens ophalen uit de computers van hun zorgverleners. Dit kunnen zij zelf aanvullen met bijvoorbeeld gegevens over metingen die zij zelf doen zoals bloeddruk en gewicht of hun sportactiviteiten.

Ook aan de slag met Positieve Gezondheid?

Ben je vrijwilliger, HR functionaris, beleidsmedewerker of professional in het zorg-, welzijn- of sociaal domein en wil je een workshop Positieve Gezondheid organiseren? Dan kun je gratis gebruik maken van de Toolkit. De link vind je op de website van het PGO Netwerk Noord onder “Positieve Gezondheid” https://pgonetwerknoord.nl/positieve-gezondheid/.
Ben je zorgverlener en wil je ook jouw cliënten en patiënten ondersteunen met Positieve Gezondheid in hun PGO? Neem dan contact op via het contactformulier.

De Toolkit en het gebruik ervan worden mogelijk gemaakt vanuit het PGO Netwerk Noord. Aan het gebruik van de Toolkit en de applicatie in de deelnemende PGO’s van Ivido en Quli zijn geen kosten verbonden. Wel kan het zijn dat de door het Institute for Positive Health gecertificeerde sprekers een vergoeding vragen.

Over PGO Netwerk Noord

Mensen willen graag meer inzicht in hun eigen gezondheid. Dat kan met een Persoonlijke Gezondheidsomgeving (PGO). Bedrijven en zorginstellingen uit Friesland, Groningen en Drenthe werken samen in het programma PGO Netwerk Noord. Het doel: PGO-gebruikers die zorg- en gezondheidsprogramma’s en apps koppelen aan hun persoonlijke zorgdata. Inmiddels zijn er verschillende projecten gestart binnen het programma: https://pgonetwerknoord.nl/projecten/.

Stichting GERRIT is penvoerder van PGO Netwerk Noord. PGO Netwerk Noord wordt mede mogelijk gemaakt door: Samenwerkingsverband Noord-Nederland (SNN), de EU en het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat, Stichting De Friesland, Provincie Fryslân, Provincie Drenthe, Gemeente Groningen, Gemeente Leeuwarden, gemeente Smallingerland. Meer informatie vind je op www.pgonetwerknoord.nl.

In de werkgroep Positieve Gezondheid | PGO participeren de volgende organisaties:
1SociaalDomein, De Friesland (DFZ), Bloeizones Fryslân, Dokterszorg Friesland, Friese Preventie Aanpak (FPA), Fries Sociaal Planbureau (FSP), Stichting GERRIT, Healthy Ageing Network Northern Netherlands (HANNN), HINQ, Institute for Positive Health (IPH), Innergy By Nature, Ivido, Kennislab Noordoost Fryslân (KNOF), MedMij, NHLStenden, Proscoop Drenthe, Quli, ROS Friesland, Vegro, Woon Friesland, Zorgbelang Drenthe en Zorgbelang Friesland.

Versterkt jouw project de stem van gezinnen in kwetsbare situaties? Vraag dan subsidie aan bij Samen Kansrijk en Gezond, een programma van samenwerkingspartner FNO.

Samen Kansrijk en Gezond doet er alles aan om gezondheidsverschillen voor gezinnen in kwetsbare situaties weg te werken. Zodat het voor je gezondheid en voor de kansen die je krijgt niet meer uitmaakt uit welk gezin je komt.

GEZINNEN AAN ZET!

In 2023 werkt FNO graag samen met initiatiefnemers om gezinnen in kwetsbare situaties meer stem te geven. Als je ook wil meedoen met het programma is het belangrijk dat je de gezinnen om wie het gaat vanaf het begin betrekt bij je project. Want meer ervaren gezondheid begint bij aansluiten bij wat gezinnen zelf nodig hebben.

Doe je mee aan een project dat gezinnen in een kwetsbare situatie bij elkaar brengt, betrekt en meer stem geeft? Denk je dat dat nog beter kan? Wil je bijvoorbeeld meer gezinnen bereiken, of zou je meer kunnen doen? Denk je dat er nog niet genoeg geluisterd wordt naar wat gezinnen nodig hebben en heb je daar ideeën voor? Dan is FNO op zoek naar jou.

Meer (ervaren) gezondheid begint bij aansluiten bij wat gezinnen zelf nodig hebben. Luister jij echt naar gezinnen? En wil je kunnen doen wat nodig is? Vraag dan subsidie aan voor maximaal € 20.000. Dit kan tot 8 mei 2023.

Naast financiële ondersteuning kan Samen Kansrijk en Gezond je ook helpen met kennis, lobby of communicatie om de stem van gezinnen in jouw dorp of wijk te versterken.

Bekijk de pdf voor meer informatie of lees hier meer: https://www.fnozorgvoorkansen.nl/samen-kansrijk-en-gezond/subsidie-aanvragen/

Persbericht

Natuur levert gezondheidsvoordelen op. Daarvoor is steeds meer bewijs. Een toenemende aantal zorgverleners zet daarom natuur in om te werken aan de gezondheid van cliënten en patiënten. Om professionals daarbij te helpen ontwikkelde Alles is Gezondheid met Arts en leefstijl een toolkit met praktische hulpmiddelen.

De toolkit Natuur voor Gezondheid biedt professionals in de eerstelijns gezondheidszorg en welzijns- en sportsectoren laagdrempelige informatie over hoe ze natuur kunnen integreren in hun werkwijze. Bekijk de inhoud: Natuur voor Gezondheid – Alles is gezondheid.

Daarmee is er nu een centrale plek met in tips, materialen, voorbeelden en inspiratie. Van zelfzorgadvies tot behandeling buiten in een groene omgeving. Op elk moment is de landingspagina gratis raadpleegbaar voor hulpmiddelen en goede voorbeelden.

De middelen uit de toolkit zijn in te zetten voor mensen met psychosociale en fysieke klachten, en bruikbaar als aanvulling op de reguliere behandelingen. Denk aan bewegen, ontmoeten, of ontspannen in de natuur in plaats van in een bebouwde omgeving of binnenruimte.

De inhoud van de toolkit varieert van oefeningen die mee kunnen worden gegeven aan de patiënt of client tot een filmpjes voor in de wachtkamer van de huisarts.

De toolkit is ontwikkeld op basis van interviews met huisartsen, fysiotherapeuten, runningtherapeuten, buitenpsychologen, poh’s, diëtisten, buurtsportcoaches en welzijnswerkers voor wie natuur een belangrijk onderdeel vormt van hun werkwijze.

Al hun praktische tips en adviezen zijn verwerkt. De toolkit Natuur voor Gezondheid vervangt overigens niet een behandeling. Wél kan het toepassen van natuur preventief werken en een gezondheidsbevorderend effect hebben.

De toolkit Natuur voor Gezondheid is een initiatief van Alles is Gezondheid i.s.m. Vereniging Arts en Leefstijl. In Q1 2023 volgt een verkenning naar uitbreiding met extra praktijkvoorbeelden en een nieuw platform.

5 tips voor een Green Monday

Op maandag 16 januari 2023 is het Blue Monday. Volgens velen de meest deprimerende dag van het jaar. De feestdagen zijn net voorbij, vakanties vaak ver weg en de eerste goede voornemens heb je misschien alweer losgelaten. Vanuit Alles is Gezondheid en iPH denken we Blue Monday om naar een Green Monday. Met de oproep aan iedere organisatie en het onderwijs om van deze dag een Green Monday te maken. Met het idee in 2023 bewuster stil te staan bij wat ervoor nodig is om mentaal gezond te blijven en hoe de natuur hierbij kan helpen. 

Focus op mentale gezondheid en natuur

Bijna de helft (48%) van de volwassenen in Nederland (18-75 jaar) heeft ooit in het leven één of meerdere psychische aandoeningen gehad (Trimbos, 2022). In 2021 was bijvoorbeeld 18 procent van de 12- tot 25-jarigen psychisch ongezond en bij ruim een derde van het werkgerelateerd verzuim zijn werkstress en prestatiedruk de belangrijkste oorzaak. De kosten voor verzuim liepen in 2018 op tot 3,1 miljard euro. Alle  reden dus om ervoor te zorgen dat werknemers, maar ook studenten goed in hun vel zitten en niet uitvallen door psychische klachten. Nederlandse jongeren tussen 11 en 16 jaar ervaren fors meer mentale problemen en druk door schoolwerk dan hun leeftijdsgenoten in de afgelopen twintig jaar (VO-Raad, 2022).

Onderzoek toont aan dat een groene omgeving goed is voor minder stress, een lagere kans op mentale problemen en het bevordert ons concentratievermogen en werkgeheugen. In combinatie met bewegen een succesformule om de ‘blues’ tegen te gaan.

Nu er al een tijd ook weer vanuit kantoor wordt gewerkt, is dat een kans voor werkgevers om toe te werken naar een meer mensgerichte organisatie. En voor het onderwijs om stil te staan bij wat studenten nodig hebben om niet te bezwijken onder prestatiedruk. Wico Mulder, netwerkadviseur mentale gezondheid bij Alles is Gezondheid: “Ook de werkende mens en student is onderdeel van de natuur. Je (samen) verplaatsen en laten verwonderen door de natuur werkt inspirerend en verbindend. Dit komt het werkplezier en productiviteit ten goede.”

Green Monday binnen jouw organisatie of school

Alles is Gezondheid en iPH geven invulling aan Green Monday door een wandeling in de natuur te organiseren en samen iets te drinken voor de teamspirit en verbinding. Aan de slag te gaan met intenties voor 2023 en stil te staan wat jijzelf en collega’s nodig hebben om mentaal fit te blijven. Met happiness tips en lezingen van professionals over hoe de natuur in te zetten voor je mentale gezondheid.

Wat hebben medewerkers en studenten nodig om mentaal fit te blijven? Hoe kun je daarbij de natuur inzetten? Alles is Gezondheid en iPH geven vijf tips voor een geslaagde Green Monday:

1. Ga met collega’s of je klas aan de hand van het spinnenweb van iPH in gesprek om elkaars Positieve Gezondheid te bevorderen.
2. Ga plandelen of ploggen met je team. Een Zweedse trend en wereldwijd succes. Goed voor jezelf en je omgeving: combineer wandelen of joggen met het oprapen van zwerfafval.
3. Doe mee met een van de runs die aandacht vragen voor mentale gezondheid, zoals de Blue Monday Run van Mind of de Socialrun. Meld jezelf aan of start met een team.
4. Organiseer een Weeting (walk your meeting). Dit is een overlegvorm voor kleine groepjes die wandelend overleggen in de buitenlucht. Inspirerend en effectief.
5. Voor als de lentezon straks schijnt: kijk tegen die tijd eens naar de buitenkantoortassen en materialen van het Buitenkantoor.

Lees meer over wat groen voor je mentale gezondheid kan betekenen:

• Nature Contact, Nature Contact is not Connection | Finding Nature
• de Correspondent, Wie z’n hersenen wil gebruiken, moet minder in z’n hoofd zitten
• Alles is Gezondheid, Toolkit Natuur voor Gezondheid
• Alles is Gezondheid en Arts en Leefstijl, Wetenschappelijke Handleiding Natuur en Gezonde Leefstijl
• MaatschapWij, Natuur op Recept
• Wandelnet, Trendrapport Jongeren en Wandelen

In Noordhollands Dagblad, Leidsch Dagblad en De Gooi en Eemlander van 21 december 2022, is een interview met netwerkadviseur groen Annette Postma te lezen. In een vraaggesprek belicht Annette het belang van een groene leefomgeving en de toolkit Natuur voor Gezondheid, ontwikkeld in samenwerking met vereniging Arts en Leefstijl. Benieuwd naar het artikel? Bekijk de PDF.

‘We zijn ver verwijderd van de energiewerkelijkheid om ons heen. De natuur bestaat bij de gratie van haar bijdrage aan ons leven, terwijl het eigenlijk andersom moet zijn. Wij zouden dienstbaar moeten zijn aan de natuur die ons zoveel geeft.’ Koen Eising, MVO Manager bij netwerkbedrijf Alliander, maakt zich hard voor een nieuwe kijk op ons energieverbruik en wil gezamenlijk mogelijke opbrengsten verkennen. Met Karen van Ruiten voerde hij een Gezond Gesprek over de route naar een succesvolle en inclusieve energietransitie.

Anoek Meijer werkt voor de gezondste coalitie van Nederland, de HANNN (Healthy Ageing Network Northern Netherlands) en met de Gezonde Huiskamer trekt ze de wijken in om life style checks te doen en via het spinnenweb van Positieve Gezondheid advies te geven aan bewoners. Stap voor stap kan heel Noord Nederland zo aan de gezondheid werken. Een mooi streven. Wat zijn de ervaringen en leermomenten? We spraken Anoek over het belang van de Gezonde Huiskamer.

Op 3 november 2022 organiseerde Alles is Gezondheid-iPH een jaarcongres en livecast op het centrale thema is Onderstroom. 

We kijken dan naar de (leef)wereld van gedachten en gevoelens die minder zichtbaar zijn. Naar wat iedereen onbewust wel voelt en ervaart, maar niet altijd doordringt tot stelsels, structuren en systemen.

De vraag is hoe we hiervan een samenhangend geheel maken en daarbij de beweging stimuleren naar een gezonder Nederland. Met minder spanning, meer verbindingen, nieuwe gevoelens en ander gedrag. De kloof overbruggen dus. Ook bij jezelf.

We halen nogmaals de onderstroom naar boven met voorbeelden, verhalen en ervaringen (#hoedan). Daarbij kwamen de bekende Alles is Gezondheid-iPH thema’s aan bod zoals Positieve Gezondheid, groen en gezondheid, mentale gezondheid, regio’s en wijken, gezond werkgeverschap en leefomgeving.

Onderstroom: Spoken Word

Onderstroom: Livecast

Met Mia Wessels, Tim ’S Jongers (Wiardi Beckman Stichting), Grace Brok en Finn (Wijk voor Elkaar, Buurtgeluk), Karen van Ruiten (Alles is Gezondheid) en Lea Bouwmeester (specialist gezondheidszorg).

Interviews met sprekers

• Tim ’S Jongers (auteur, Wiardi Beckman Stichting) over de kloof én brug tussen de systeemwereld en de leefwereld van (kwetsbare) bewoners.
• Najla Edriouch alias ‘Psycholoog Najla’ over het verbeteren van je eigen leven, behoeften van jongeren, social media en (innerlijke) verbondenheid.
• René Cuperus (Atlas van Afgehaakt Nederland) over waarom Nederland een ‘gezondheidsdemocratie’ dreigt te worden. Wie haken er af, waar en waarom?