Transformeren van de gezondheidszorg met de Health Transformation Community

 De Health Transformation Community ondersteunt regisseurs en coördinatoren van regionale zorg- en gezondheidsnetwerken bij gezondheidsvraagstukken over onder meer samenwerking en transformatie. De missie van de Health Transformation Community (HTC) is om transformatie te versnellen en een extra boost te geven. De eerste editie is na een traject van zes maanden afgesloten op 23 juni. Initiatiefnemers Waldemar Hogerwaard en Joost Boerenkamp nemen ons mee in het idee, de hoe en de opbrengsten van deze eerste HTC.

 Transformatie is nodig op diverse terreinen en gaat verder dan alleen de zorg. ‘Er wordt veel gedacht vanuit een maakbare maatschappij, vanuit verschillende politieke belangen die er spelen’, vertelt Waldemar Hogerwaard, ‘Kijk naar de energietransitie, naar mobiliteit, de woningbouw of hoe we omgaan met voeding. We zijn te ver van onze kernwaarden afgedreven. Het draait te weinig om wat er écht toe doet in het leven, om zingeving. Aan de vraag “hoe houden we met z’n allen de aarde leefbaar en bewoonbaar?”, schieten we voorbij.’ Nederland staat hoog in de lijst van landen met de grootste ecologische voetafdruk. Het momentum voor verandering en een andere omgang met de waarden leefstijl, welzijn en de zorgsector, is nu.

Gezondheid gaat ons allemaal aan

Dat verandering echt nodig is om de uitdagingen in de zorg het hoofd te bieden, daar zijn steeds meer mensen zich van bewust. ‘Daarbij is gezondheid een vraagstuk van ons allemaal, met verschillende perspectieven en belangen en verknoopt aan van alles en nog wat. De mensen die er veel mee bezig zijn zitten onbewust en onbedoeld vast in hun eigen perspectief ’, aldus Joost Boerenkamp, werkzaam bij Alles is Gezondheid en mede-initiatiefnemer van de Health Transformation Community. ‘Transformatie kan alleen ontstaan als je echt ‘nieuw’ gaat kijken naar de wereld om je heen, voegt Boerenkamp toe.

In perspectief zien en afstand nemen

‘Bezig met de grote vraagstukken, staan we zo dicht op de olifant, dat we hem niet meer in beeld hebben. Een paar passen achteruitlopen en breder kijken is nodig, daar zijn de deelnemers van de Health Transformation Community een half jaar op getraind. Ook bij de oplossingen die nu worden bedacht, zoals bij de mobiliteitstransitie, wordt bijvoorbeeld elektrische auto’s inzetten als een panacee gezien om het klimaatprobleem een antwoord te bieden. Dat is niet een antwoord, want  van een verbrandingsmotor naar een elektrische motor betekent nog steeds veel produceren. Daarmee tuigen we misschien een hele keten van allerlei andere problemen op die we nog niet zien’, zegt Hogerwaard. ‘Afstand nemen en in breed perspectief kijken is noodzakelijk. En dat geldt ook voor de gezondheidszorg. Daarin zijn steeds meer mogelijkheden waar iedereen vanuit z’n eigen belang in staat. Ook durven accepteren dat dingen anders worden, stuk gaan, mislukken. Misschien wel naar een ander kwaliteitsniveau gaan.’

Transitie en waarden behouden

Bij transitie wil je een bepaalde waardenset behouden. Die is er onder het huidige systeem en veel daarvan is toekomstbestendig. De vraag is hoe het op zo’n manier te organiseren dat het systeem toekomstbestendig wordt. ‘Geen eenvoudige opgave, want belangen die spelen zorgen ervoor dat dingen hetzelfde blijven. Als samenleving willen we voorspelbaarheid in de zorg en zorg gaat veel over risicomitigatie.

Bij de Health Transformation Community bieden we de deelnemers de ruimte, de mogelijkheden en vaardigheden om afstand te nemen en meer beschouwend durven te kijken naar ‘waar zijn we nou eigenlijk?’ Geeft Hogerwaard aan. ‘Mensen zijn bevlogen en werken vanuit de juiste intenties, maar we moeten juist nu gaan bijdragen en kijken wat gezondheid is. Wat geven we op en wat behouden we? ‘Het aangeven van wat je wel wil is moeilijker dan aangeven wat je niet wil. We moeten werken naar een paradigma-shift, bepaalde dingen die zijn zoals ze zijn ook los durven laten.’ vult Boerenkamp aan.

Paradigmaverandering met iPH en Alles is Gezondheid

IPH, samen met Alles is Gezondheid de drijvende kracht achter de Health Transformation Community, heeft een nieuw concept van gezondheid bedacht. Het verschil met de WHO-definitie is dat in het concept de capaciteit benadrukt wordt om gezond te zijn of te worden, zelfs wanneer er sprake is van ziekte. Daarbij zijn persoonlijke groei en ontwikkeling en het vervullen van persoonlijke doelen in het leven net zo belangrijk. De WHO-definitie gaat uit van gezondheid als ‘een status van complete gezondheid’. Dat is eigenlijk een onhaalbaar doel. Vanuit deze definitie zijn we ook geneigd om te focussen op repareren wat fout is. Vanuit het concept van Positieve Gezondheid,  komt er veel meer ruimte voor allerlei oplossingsrichtingen. Een enorme bijdrage. Alles is Gezondheid werkt met meer dan 3000 publieke en private partners samen naar gezondheid  toe en het hoe is contextafhankelijk. Alles is Gezondheid is vraaggericht met een regionale focus.

Deelnemers kampen met dezelfde vraagstukken

De Health Transformation Community is heel specifiek op één doelgroep gericht: regisseurs van netwerken van organisaties die werken aan regionale gezondheidsvraagstukken. ‘Het is een eenzaam vak, waar je vaak met teleurstelling te maken hebt en waar een maatje ontbreekt die steun geeft’, vertelt Joost Boerenkamp. ‘We zien daarom deelnemers oplossingen bij elkaar vinden en dat ze snel door één deur kunnen. Ze vinden samen mechanismen waardoor dingen wél werken’. De collectieve kennis die ontstaat komt ook voort uit gedeelde complexiteit . Het is een spel met pieken en dalen waarin je aanloopt tegen het gevestigde regime.‘ Uit deze vraagstukken zijn drie thema’s voortgekomen: samenwerken, transformatie en persoonlijk leiderschap.

Ingrediënten die bijdragen aan succes Health Transformation Community

De leergroep gaat nu door met de gevormde community, daar acteren ze actief op. De volgende zeven punten maken de Health Transformation Community uniek:

1. Op een aantal cruciale onderwerpen in het programma werkt de HTC met experts, het neusje van de zalm. Deze experts zitten in het curriculum en geven een proeverij van alles wat ze in huis hebben, dat sluit mooi aan op de vragen die in de community leven. De wisselwerking vraag en aanbod zorgt voor een groeiproces.
2. Chemie in de projectgroep. De mensen snappen elkaar, vinden elkaar in humor en drive wat enthousiasmerend en motiverend werkt. De HTC is een bijzonder eilandje van ‘vetheid’ wat wat nog niet ontdekt is door de grotere massa.
3. We behandelen een aantal complexe onderwerpen die met een bepaalde lichtheid wordt gebracht en behandelbaar is gemaakt. Er is gezocht naar creatieve innovatieve leervormen, waar bijvoorbeeld podcasts onderdeel van uit maken.
4. Er is een bepaalde mate van voorspelbaarheid in programmering: webinars, methodisch perspectief, periodiek een fysieke ‘tweedaagse’, vaste mensen die begeleiding geven als expert: Janneke Steijns (Common Eye) als het gezicht voor de thema samenwerking en sparringpartner op de inhoud en programmering, Leonie Voragen (HealthKIC) betrokken vanuit haar systeem-ervaring en gevoel van urgentie op het transformatie vraagstuk van zorg naar gezondheid en Wim Post (Noaber foundation) een geboren verhalenverteller die metaforische en poëtische voeding geeft aan het programmateam. Daarnaast  drijvende kracht waardoor Zonneoord in Ede het ‘clubhuis’ voor de HTC is.
5. Het platform Slack zorgt ervoor dat interactie makkelijk te regisseren, stimuleren, organiseren is zodat er vanuit digitaal platform allerlei moois ontstaat. Gebruik van dit platform laat zien dat wanneer je duidelijkheid verschaft wat de spelregels zijn waarop met elkaar gecommuniceerd wordt ruimte ontstaat. Slack faciliteert nauwe samenwerking.
6. Bij iedere potentiële partner van het programma te kijken ‘wat is nu de synergie’ zijn de partnerschappen in de community veel meer dan alleen zakelijke overeenkomsten. Er is wederzijdse verwondering en durf en lef om eerlijk en open te zijn.
7. Transformeren is een lerend proces. Als dat lerende proces gekoppeld is aan de opgaven die je na wil streven is dit een veelbelovend format.

Slotdag 23 juni, hoe nu verder?

Deelnemers zetten de community voort na de slotdag. Zo ontslaat een langdurige relatie die de organisatie kan laten groeien Na de start met een kruiwagen vol houtjes zijn er piketpaaltjes van gezaagd en onderweg zijn het routebordjes geworden. Het mooie is dat je er af en toe één uit de grond trekt en kan gebruiken voor een andere afslag.

De synergiën tussen partijen waar mee samen is gewerkt, geeft energie en biedt een kans om in lokale netwerken te gebruiken. De behandelde cases en vraagstukken in de podcasts, webinars en tijdens de fysieke ontmoetingen zijn zo reëel en daardoor toepasbaar in de echte wereld als maatschappelijk belang. De verschillende perspectieven op conflict die de mensen die hebben meegewerkt als belanghebbenden, gebruiken inzichten van het programma ook voor zichzelf binnen het eigen netwerk.

Er wordt gekeken naar een volgende editie van de Health Transformation Community. Hou de website www.healthtransformationcommunity.nl in de gaten.

Relevante links

• De Health Transformation Community podcast geeft je een inkijkje in de verschillende perspectieven op de transformatie van gezondheid en zorg. Deze podcast is onderdeel van de nieuwe beweging van Alles is Gezondheid om iedereen die werkt aan het verbeteren van de gezondheid van Nederlanders kennis aan te reiken om een versnelling te maken in de transformatie van ziekte en zorg naar gezondheid en gedrag.
• Gezondheidsdefinitie WHO blijkt te statisch
• Aan de slag met de transitie naar gezondheid. Eerste editie Health Transformation Community van start
• Transformatie in de regio: zo dus!?

Maandag 25 juli 2022 was Kaag & Braassem gastgemeente voor een werkbezoek van Alles is Gezondheid en iPH. Directeur Karen van Ruiten ontving hier een delegatie van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. In de personen van Marjolijn Sonnema (directeur-generaal Volksgezondheid), Susan Potting (senior beleidsmedewerker Publieke Gezondheid) en Tim Hoek (beleidsmedewerker Publieke Gezondheid). Erik Kramer van Zorg en Zekerheid en ook Machteld Huber, grondlegger van Positieve Gezondheid waren hierbij aanwezig.

In de nieuwste verhalenbundel van Zie Mij Nu vertellen professionals uit diverse branches over hun aanpak van onbegrepen lichamelijke klachten bij jonge mensen en de weg naar herstel.

In de bundel komen een hypnotherapeut, huisarts, onderwijsspecialist, biografisch coach, sportpsycholoog, fysiotherapeut en docent aan het woord. Ze vertellen hoe zij omgaan met onbegrepen lichamelijke klachten bij kinderen en jongeren. Dat begint vaak bij de ander zien, echt luisteren en proberen het ‘kwetsbare gesprek’ te voeren.

Wat de professionals verder bindt is hun holistische werkwijze. De focus ligt op gezondheid in plaats van ziekte en bij klachten kijken ze naar dieper liggende oorzaken.

De verhalenbundel is bedoeld voor iedereen die op een andere manier wilt kijken naar klachten van jonge mensen en de problemen, vragen en gevoelens waarmee zij worstelen. Zoals mentoren, trainers, coaches, begeleiders, therapeuten, artsen en andere sleutelfiguren in het leven van jongeren die het verschil willen maken met hun oprechte aandacht, uitleg en tijd.

Op de website van Zie Mij Nu is het boekje gratis te bestellen, in fysieke vorm of als pdf. Ook zijn de verhalen daar afzonderlijk te lezen. Ga naar: ziemijnu.nl/bundel/

De Zie Mij Nu verhalenbundel van professionals is een initiatief van en Alles is Gezondheid, Proscoop, Stichting Emovere en Institute for Positive Health (ipH).

“Hoopgevend hoe het (her)ontdekken van je eigen verhaal, gevoel en emotie bijdragen aan het letterlijk weer ‘lekker in je vel’ komen. Je lijf en emoties (opnieuw) leren kennen en begrijpen, blijken basisvaardigheden die mentale én fysieke gezondheid ongekend bevorderen’’. Machteld Ploeg, bestuurder GGz Eindhoven en Nederlandse GGZ

‘’Wat mij aanspreekt is dat deze professionals ‘het anders kijken’ in de zorg hebben omarmd. De rol van onbewuste emoties en trauma komt zo in een heel ander daglicht te staan. Bij aanhoudende onbegrepen pijnklachten is deze kijk de uitnodiging om te bewegen naar beter ’. Lian Tjon Soei Len, Anesthesioloog-Pijnspecialist-Leefstijl/IM -arts, Dijklander Ziekenhuis

Op donderdag 16 juni 2022 doen mensen over de hele wereld mee aan Outdoor Office Day. Ook deze 4e internationale editie staat in het teken van gezond werken. De invloed van natuur op onze gezondheid – thuis en tijdens het werk – staat sinds de pandemie veel meer in de belangstelling. De natuur wordt steeds vaker intensief gebruikt tijdens werkdagen, en dat levert gezondheidsvoordelen op. Tijdens Outdoor Office Day worden mensen wereldwijd opgeroepen om buiten te werken en de gezondheidsvoordelen zelf te ervaren. Met het idee buiten werken een gewoonte te maken. 365 dagen per jaar.

Focus op gezondheid tijdens de werkdag

Nu Nederland weer terug naar kantoor is, blijven mensen onder werktijd de natuur gebruiken als buitenkantoor: al wandelend vergaderen we wat af en kennismaken met klanten of nieuwe collega’s kan net zo goed buiten. Niets lijkt ons in de weg te staan om onze werkzaamheden deels buiten uit te voeren. Op een rustige plek in een stadspark of geïmproviseerde werkplek op de stoepen van kantoren, balkons, dakterrassen of in privétuinen. Laptop mee, telefoon, een wifi hotspot aanmaken, meer is er niet nodig. De wereldwijde beweging naar meer buiten werken laat zien dat mensen behoefte voelen om ook tijdens werkuren de gezondheidsvoordelen van de natuur te ervaren. Frisse lucht en contact met de natuur zorgt voor minder stress, creativiteit, meer inspiratie en energie.

Outdoor Office Day in Nederland

Den Haag, Amsterdam, Utrecht, Rotterdam en Haarlem zijn vertegenwoordigd. Staatsbosbeheer en het Buitenkantoor maken van de Koekamplaan en het Haagse Bos een ‘buitenwerkgebied’ op 16 juni, én juist ook daarna. Met de insteek buitenwerken een blijvende gedragsverandering te maken. Ook de Rijksoverheid sluit aan bij het initiatief. FMHaaglanden en het Rijksprogramma Hybride Werken zullen de Outdoor Office Day met een aantal faciliteiten omlijsten. Rijksoverheidscollega’s zijn uitgenodigd hun werkoverleg naar buiten te verplaatsen of een pop-up desk of vergaderlocatie in de natuur te huren in het Haagse Bos of de Koekamplaan. Er worden ook workshops gegeven en wandelingen georganiseerd. Ook kunnen buitenwerkmaterialen zoals een computerscherm, speciale tassen en statafels worden getest. Washington, Tokyo, London, Helsingborg, Seoul, Timişoara en veel meer steden wereldwijd geven hun eigen invulling aan de dag.

Over Outdoor Office Day

Outdoor Office Day is een initiatief van Nature Desks in samenwerking met Alles is Gezondheid en City Deal Ruimte voor Lopen. Nature Desks draait om het verbinden van natuur, werk en gezondheid. Alles is Gezondheid is een netwerk van publieke en private partners die de beweging naar een gezonder Nederland stimuleert. Met samenwerkingsverband City Deal Ruimte voor Lopen committeren gemeenten, rijksoverheid en maatschappelijke partijen zich om de komende 4 jaar te gaan experimenteren met loopbeleid in een stedelijke omgeving.

Bij het laatste lesblok van de Health Transformation Community (mei 2022), zijn we aanbeland bij misschien wel het spannendste thema voor de 50 transformatoren in spe. Namelijk: conflict. Dit kom je onvermijdelijk tegen als je van ‘het oude’ naar ‘het nieuwe’ gaat. Conflict is helpend voor het transitieproces zolang er maar doorgaande interactie blijft tussen de betrokken spelers. Waardevol dus om te weten hoe je hier op een constructieve manier mee om kan gaan.

Conflict opzoeken zorgt voor progressie

Anders werken, veranderen, we willen graag wel maar we hebben rekening te houden met verschillende meningen, belangen, ervaringen en perspectieven. Dat kan spannend worden. Joost Boerenkamp (Alles is Gezondheid, Three Horizons) stelde in een interactieve sessie dat als je innovatieve oplossingen op complexe maatschappelijke vraagstukken die de grenzen van organisaties overschrijden wil vinden, samenwerking onmisbaar is. Daarbij richtte hij zich op de theorie sociaal constructionisme, die ervan uitgaat dat mensen gaan onderhandelen over wat waar is. Ze gaan betekenis geven. Die betekenissen gaan het handelen weer bepalen zodat er een nieuwe werkelijkheid ontstaat. Als je verschillend kijkt moet je echt met elkaar puzzelen. Kinderen gezond laten opgroeien en zich laten ontwikkelen ligt bijvoorbeeld niet bij één speler en de condities voor een duurzame samenleving creëren ook niet.

Conflict eren

We kunnen niet zonder samenwerking. Keer op keer blijkt dat samenwerken voor de betrokken spelers lastig is. Desondanks moet je conflict niet vermijden maar juist opzoeken, zo betoogt Shirine Moerkerken (interventiedeskundige, oprichter Strange I Strategy and change) in haar boek ‘Conflict eren’. Zoek conflicten op in samenwerking want het is noodzakelijk, functioneel en levert de benodigde variëteit op. Joost ging dieper in op hoe je conflict functioneel inzet bij het verder brengen van complexe maatschappelijke vraagstukken. Juist uit conflict komen de innovatieve inzichten naar boven die je weer verder op weg naar transitie brengen. Joost’s tip: onderzoek met elkaar vastgezette waarheden, aannames, oordelen en oorzaak-gevolgredeneringen. Als je hier ‘opnieuw’ samen naar kunt kijken ontstaat er weer creatieve ruimte waaruit innovatieve oplossingsroutes voort kunnen komen.

Beïnvloed conflict met impact

De wereld verandert snel, organisaties worden geacht te kunnen schalen in het moment. Wendbaar zijn lijkt de manier waarop je tijdig van koers kunt veranderen en inspringen op nieuwe kansen. Hoe werken we naar een toekomstbestendige mens, organisatie en maatschappij? Jessica Tangelder (Host2Transform) paste in een workshop de methodologie H.O.S.T toe die helpt wendbaar te zijn voor exponentiele verandering en het ontketenen van een innoverende organisatiecultuur. Veel organisaties doen aan symptoombestrijding door ‘het nieuwe werken, slimmer werken of flexibel managen’ in te voeren maar de mindset en het gedrag van de organisatie blijft hetzelfde. Jessica richtte zich ook op hoe gespreksstijlen machtsdynamieken tussen mensen produceren en hoe je die kunt beïnvloeden. Jessica’s tip: “benut de energie, zelfreflectie, en het zelflerend vermogen van de Health Transformation Community.”

Fictieve Samenwerkingstafel

Onder leiding van Leonie Voragen (Stichting HealthKic) gingen we aan de hand van een speciaal ontwikkelde podcast aan de slag met een fictieve samenwerkingstafel. Het spel en de podcast waarin o.a. Onno De Zwart, Stanley Alards, Karin Groeneveld en Joost Boerenkamp ons een inkijkje in de wereld van systeemspelers gaven is voor iedereen van waarde die met samenwerkingstafels in aanraking komt en meer wil weten van de dynamiek aan zo’n tafel.

Alle inzichten uit de 1e dag werden in de 2e dag uitgespeeld in een game van Janneke Steijns (Common Eye). Hierin gingen de deelnemers aan de slag om hun netwerk in kaart te brengen met behulp van ‘het netwerk canvas’. De organisatie van het netwerk, het netwerkleiderschap en ook het conflict werden hierin onderzocht.

Het waren twee intensieve dagen waarin de deelnemers een proeverij voorgeschoteld kregen met verschillende perspectieven, gericht op het functioneel inzetten van conflict bij transitieopgaven. Het persoonlijk leiderschap van de deelnemers werd meermaals op de proef gesteld, en de persoonlijke leervraag van de deelnemers werd tijdens de twee dagen als anker gebruikt. Zodat de opgedane kennis en inzichten gelijk gebruikt kunnen worden binnen de eigen rol en samenwerkingsverbanden. Het programma werd afgesloten met een intervisie. Hierna starten we officieel met het laatste deel van het programma: borging.

Het CAOP, Alles is Gezondheid en iPH werken al langer samen op het gebied van duurzame inzetbaarheid en vitaliteit. Die samenwerking heeft geleid tot de publicatie Positief Gezond Werkgeverschap. Daarin ligt de focus op veerkracht en wat het leven van mensen betekenisvol maakt en niet over wat mensen mankeren of niet kunnen. Deze positieve, brede benadering kan de blik van werkgevers op gezondheid en duurzame inzetbaarheid veranderen. Want gezondheid is niet alleen sporten en gezond eten. Het is meer dan dat. CAOP’er Wouter Touw vertelt meer over deze publicatie.

Met de publicatie krijgen werkgevers een andere visie voorgelegd en handvatten als het gaat om gezondheid en vitaliteit binnen hun organisatie. De publicatie biedt een werkgever inspiratie en handvatten om hiermee aan de slag te gaan.

‘Zingeving is de sterkste gezondmakende kracht. Werk dat als zinvol beleefd wordt, zorgt voor voldoening en bevordert daarmee de gezondheid.’ Machteld Huber, grondlegger van het gedachtegoed van Positieve Gezondheid

Machteld Huber is naast grondlegger van het gedachtegoed van Positieve Gezondheid oprichter van iPH. Zij is van oorsprong huisarts en nadat zij aan het begin van haar loopbaan ziek werd, ontdekte ze dat ze haar herstel actief en positief kon beïnvloeden. Ze besloot als onderzoeker verder te gaan en gezondheidsbevordering meer op de kaart te zetten. Fysieke problemen, burn-out of stress kunnen te maken hebben met onderliggende problemen als eenzaamheid, armoede, zingeving of gebrek aan zelfacceptatie. ‘Het is ook belangrijk dat iemand leuk en betekenisvol werk uitoefent, veerkrachtig is en goed met tegenslagen om kan gaan. Deze publicatie richt zich daarom op alle aspecten van het leven, legt de focus op positiviteit en kan werkgevers inspireren’, geeft Touw aan.

Publicatie Positief Gezond Werkgeverschap

Positief Gezond Werkgeverschap gaat uit van zes domeinen die met elkaar verbonden zijn en bepalen hoe gelukkig en gezond iemand is, met de focus op werk. Hiervoor is een gespreksinstrument ontwikkeld in de vorm van een spinnenweb. Met het invullen van het spinnenweb door een medewerker ontstaat er inzicht in de ‘veranderwens’. Naar aanleiding daarvan kan ‘het andere gesprek’ gevoerd worden. Daarin ligt de focus op essentiële vragen als: Wat is voor een medewerker echt belangrijk? Wat zou hij willen veranderen? Waar wordt hij blij van?

De zes domeinen waar het spinnenweb uit bestaat:

1. Lichaamsfuncties; gezond en fit, goed slapen en bewegen
2. Mentaal welbevinden; zelfacceptatie, goed kunnen communiceren en omgaan met veranderingen
3. Zingeving; levenslust, idealen en vertrouwen
   Kwaliteit van leven; in balans zijn, je veilig voelen, onderdak hebben en kunnen voorzien in levensonderhoud
4. Meedoen; sociale contacten, meedoen in de maatschappij, erbij horen
5. Dagelijks functioneren; zorgen voor jezelf, grenzen kennen, hulp vragen, kunnen werken
6. Handelingsperspectief en instrumenten vitaliteit en betrokkenheid werknemers

Om Positieve Gezondheid onderdeel van het werk te maken, draagt zowel de werkgever als de werknemer verantwoordelijkheid. Zo moet een werknemer vooral zelf bereid zijn stappen te maken en te investeren in zijn veerkracht en welbevinden, en daar kan de werkgever goed bij helpen. De uitkomst van het gesprek over de veranderwens van de werknemer biedt handelingsperspectief. Samen met een leidinggevende of HR-adviseur, bedenkt de werknemer wie of wat kan helpen om verder te komen. Hier heeft de werkgever diverse instrumenten voor, zoals het spinnenweb, maar ook een vitaliteitsscan en het investeren in een sociaal veilige werkomgeving. In de publicatie staan meerdere instrumenten die kunnen helpen.

‘Het werken vanuit het model van Positieve Gezondheid brengt arboprofessionals meer in hun rol, geeft meer synergie in het werk en biedt waardecreatie voor onze klanten (werknemer en werkgever).’ Andries de Kock, bedrijfsarts bij Rienks Arbodienst

Aanknopingspunten en resultaten

Piet Vessies, Netwerkadviseur Bedrijven en gezondheid bij Alles is Gezondheid, onderstreept het belang van het investeren in duurzame inzetbaarheid en vitaliteit door bijeenkomsten, actieleernetwerken op te zetten: ‘Tijdens bijeenkomsten, bijvoorbeeld van het Actieleernetwerk Positief Gezond Werkgeverschap voor gezondheidsprofessionals, wisselen organisaties hun kennis en ervaring met Positieve Gezondheid onderling uit. Zo leren we van elkaar, inspireren we elkaar en verzamelen we praktijkvoorbeelden.’ Bekijk bijvoorbeeld de 10 tips om Positief gezond Werkgeverschap succesvol in te bedden in de organisatie.

Meer informatie

Wil je meer weten over Gezond Positief Werkgeverschap? Neem dan contact op met Piet Vessies of Lisanne Kiestra. De publicatie Positief Gezond Werkgeverschap is hier te bekijken. Deel deze graag binnen je netwerk.

“Er lopen veel jongeren rond met ontzettend goede ideeën, die nog onvoldoende worden gehoord. Om de positie van jongeren in onze democratie te versterken moeten we fundamenteel anders denken over hun betrokkenheid”, aldus Staatssecretaris Van Ooijen tijdens het startschot van het Jongerenpanel Mentale Gezondheid. “Ons doel is dat zoveel mogelijk jongeren mentaal kunnen terugveren na de zware tijd die ze tijdens corona hebben gehad. En we moeten samen bouwen aan een toekomst waar jongeren net zo makkelijk over mentale gezondheid kunnen praten als over fysieke gezondheid.”

Het panel bestaat uit 20 jongeren tussen de 17 en 25 jaar afkomstig uit heel Nederland. Zij gaat zich bezighouden met de vraag: hoe zorgen we ervoor dat jongeren mentaal gezond blijven en zich fijn voelen? 

De jongeren doen dit in nauw contact met beleidsmakers, onderzoekers en met beide initiatiefnemers: het ministerie van VWS en de NJR. Zo biedt het panel inzichten om te komen tot een aanpak voor de verbetering van de mentale fitheid van jongeren.

Meer weten over het jongerenpanel?

Kijk verder…

Vanaf landgoed Zonneoord in Ede, dat van voormalig koloniehuis is getransformeerd tot Kennis en Innovatiecampus, vond 24 en 25 maart 2022 de tweede tweedaagse van de Health Transformation Community plaats. Het landgoed dient nu als thuisbasis voor de community van professionals die bijdragen aan een gezondere samenleving.

Kernvragen in het programma

De Health Transformation Community is inhoudelijk opgebouwd uit de thema’s transformatie, netwerksamenwerking en persoonlijk leiderschap. Deze thema’s worden elk belicht vanuit de drie fases:

1. Opstart en doorstart
2. Afscheid van het huidige, opstarten van het nieuwe
3. Het nieuwe normaal laten doorgroeien

Deze keer was de fase ‘opstart en doorstart’ aan de beurt. De persoonlijke leervraag van de deelnemers vormden het kompas voor de twee dagen, waar ze naast het vaste programma uit verschillende workshops en presentaties van experts konden kiezen. Aan de hand van de volgende kernvragen ging de groep van start:

1. Hoe kom je van een pad-afhankelijke redenering naar een nieuw perspectief op jouw opgaven?
2. Hoe kun je de experimenten die je onder jouw opgave inzet verdiepen, verbreden en opschalen?
3. Welke ‘standaard’ bouwstenen vragen vaak je aandacht in deze fase?
4. Welke inzichten kun je krijgen vanuit andere sectoren?
5. Welke rol speelt vertrouwen?
6. Hoe krijg je het juiste gesprek op gang binnen je samenwerkingsverband?

Niet meteen naar de oplossing

Roel van Raak (Drift) richt zich als technisch-bestuurskundige op beleidsanalyse en procesondersteuning van transities. Hij deelde zijn ervaring in visie, vorming en experimenten in zorgtransities en benadrukte hoe belangrijk het is in de historie van je eigen sector te duiken. Zo krijg je gevoel voor verandering en om mensen mee te krijgen die al langer vastzitten in het systeem. Ook noemde hij de transitiemanagementcyclus: een handige tool om uit te leggen wat je aan het doen bent en om het probleem te doorgronden waaraan je werkt. Leren en evalueren is hierin een continue activiteit.

Bouwstenen carrousel

In de bouwstenen carrousel kozen deelnemers uit vier sessies over een basisthema binnen zorg en transitie. Adriaan Brouwer (ministerie van Volksgezondheid, Welzijn & Sport) zijn missie is de gezondheidzorg in Nederland te veranderen door deze slimmer te organiseren.
Bij het bouwsteen Beleid gaf hij inzicht in de goede prestaties van de zorg in Nederland, maar dat het echt beter moet en kan. Transities komen voort uit chaos (corona). Kpi’s zorgen er juist voor dat het mis gaat want je verlegt de focus van waar je mee bezig wil zijn.

Als we kijken naar het systeemniveau zien we dat de houdbaarheid van de zorg onder druk staat. Het gebruik van zorg stijgt sneller dan we de groei van de economie en van de beroepsbevolking kunnen bijbenen. Het VWS beleid is gericht op transitie met als doel samen een gezonde, fitte en veerkrachtige maatschappij te vormen. Door de juiste zorg op de juiste plek te bieden, door de langdurige zorg in staat te stellen om mensen met een beperking of maatschappelijke uitdaging goed mee te laten doen. En door in te zetten op preventie en het stimuleren van goede voeding, voldoende beweging en sport.

Aart-Jan van Triest nam de bouwsteen Bekostiging voor zijn rekening en ging in op de succesformule van Fitchannel, een platform dat helpt een gezonde leefstijl aan te meten door beweging en gezond eten de makkelijke keuze te maken. Een goed alternatief voor de sportschool want je kunt er gebruik van maken op jouw niveau wanneer jij dat wenst. Leonie Voragen (HealthKIC) lichtte de bouwsteen Governance en samenwerking toe: bij de inrichting van governance gaat het vaak over het goed beleggen van taken, verantwoordelijkheden en financiën. Maar netwerksamenwerking is mensenwerk en relaties tussen personen spelen net zo’n grote rol. De verschillende groepen zoals patiënten of beleidsmakers, bestuurders, hebben verschillende perspectieven en waarden, daar zit de grootste uitdaging.

In de praktijk kunnen verschillende beelden ontstaan over bijvoorbeeld het einddoel en hoe dat bereikt moet worden. Het is dus belangrijk te bespreken welke waarden de verschillende netwerkpartners drijven, welke waarden centraal staan in het netwerk als geheel en waar de waarden botsen. Mart van Zwienen (Deloitte) lichtte in een sessie de bouwsteen ICT requirements toe en ging o.a. in op zorgplatformen en Ehealth-oplossingen, communicatieplatformen en voorbeelden van digitale zorg.

Omslag naar samenlevingsmodel

Michael Milo is mede-initiatiefnemer van De Nieuwe GGZ, SamenBeter en GEM. De GEM Coalitie ontwikkelt met lokale en landelijke partners een Ecosysteem Mentale Gezondheid, gebaseerd op ‘Goede GGZ’. Michael vertelde over de omslag die gemaakt moet worden van een technisch-specialistisch ziektemodel, naar een samenlevingsmodel waarin meer ruimte is voor de ontwikkeling van psychische weerbaarheid.

Rachelle van der Linden (Creatinc.) ging in op Kleur Bekennen: een methodiek om terug te gaan naar je kern waardoor je tot bloei kan komen. “Veel van ons zijn de roots kwijt, het gaat erom daarnaar op zoek te gaan,” vertelde Rachel. Na een inleiding op de video Trusted Networks met Alex Jadad gingen we gezamenlijk aan tafel waarbij op basis van vertrouwen het voorgerecht werd bereid door en voor de deelnemers.

De waarde van dialoog

Dag twee startte met de Dialoog Game door Janneke Steijns (Common Eye) onder begeleiding van de coaches. De waarde van dialoog en de kracht van constructief conflict stonden centraal. Ook is er geoefend met de opbouw van gesprekken en hoe deze betekenisvol te laten zijn. Na afloop is landgoed Zonneoord verkend tijdens een inspirerende lunchwandeling onder begeleiding van Wim Post (Noaber) en Theo Dijkstra (directeur Landgoed Zonneoord). Ook volgde een impactmeting en intervisiesessie waarna de tweedaagse is afgesloten.

In januari hebben wij samen met ZonMW een subsidieronde voor kennisvouchers geopend voor partijen die het concept Positieve Gezondheid verder willen brengen. In korte tijd kwamen er 70 aanvragen binnen, waardoor de ronde vroegtijdig is gesloten. Twintig mooie aanvragen konden worden gehonoreerd.

In opdracht van VWS heeft ZonMw samen met Alles is Gezondheid en Institute for Positive Health (iPH) een laagdrempelige subsidieronde uitgezet voor het verspreiden van goede voorbeelden op het gebied van Positieve Gezondheid door middel van Kennisvouchers. De voucher is bedoeld ter ondersteuning van de implementatie van een Positieve Gezondheid aanpak in de eigen wijk, gemeente of provincie. Met een kennisvoucher konden aanvragers een expert inhuren die betrokken is bij een goed voorbeeld.

Voorbeelden

De voorbeelden zijn door Alles is Gezondheid en Institute for Positive Health geselecteerd op basis van een aantal criteria. Zo is er bijvoorbeeld gekeken naar de randvoorwaarden voor succesvolle implementatie, zoals tijd, context en draagvlak. En of er een expertbeschikbaar is die de kennis uit het voorbeeld kan overdragen. In totaal zijn er 11 goede voorbeelden geselecteerd.

20 aanvragers aan de slag

Op 9 maart, 6 weken na openstelling van de ronde, zijn 20 van de 70 aanvragen gehonoreerd. De aanvragende organisaties variëren van welzijnsorganisaties, fysiotherapie- en huisartsenpraktijken, gezondheidscentra tot aan buurtinitiatieven, basisscholen, hogescholen en gemeentes. Deze organisaties zullen de kennisvouchers voor uiteenlopende doelen inzetten en op deze manier het gedachtegoed van Positieve Gezondheid verder verspreiden. Bekijk hier het overzicht van gehonoreerde aanvragen.

Meer weten?

Neem dan contact op met Margriet de Jager of Lisanne Kiestra.

Een innovatieve opleiding om te leren innoveren. Vijftig gedreven mensen uit alle lagen van de zorg innoveerden samen zes maanden lang in actieprojecten om zo de fijne kneepjes van innovatie te leren. De Health Innovation School Rotterdam bood net als in 2020 ook afgelopen jaar weer een opleiding vol met actie, kennis en inspiratie.

Dit is een terugblik op de tweede editie van de HIS010 met Marylou van der Klooster, verpleegkundige en zorgvernieuwer bij Viazorg. Haar baan als verpleegkundige had Marylou al deels opgegeven om zich meer te richten op innovatie, maar tijdens het hoogtepunt van de COVID crisis werd ze volledig ingezet op de crisisafdelingen. Nu het gelukkig weer rustiger is met intensieve COVID zorg, neemt ze haar praktijkervaring mee bij het vormen van de zorg van de toekomst Als verpleegkundige weet ze als geen ander wat er op de werkvloer speelt en hoe ze innovatie behapbaar kan houden.

Marylou van der Klooster, Suzan Fotografie 

Waarom heb je meegedaan aan de Health Innovation School?
Ik heb mij op basis van mijn gevoel ingeschreven. Ik ben altijd bezig om iets te creëren, dingen uit te proberen en denk vaak anders dan mensen in mijn omgeving. In mijn werk als verpleegkundige zocht ik altijd andere dingen erbij om mijn werk dynamisch te houden. Toen het bericht over de Health Innovation School op LinkedIn voorbijkwam wist ik dat een mooie kans was om inspiratie op te doen en interessante mensen te ontmoeten.

Wat vond je het meest waardevolle aan de opleiding?
De HIS is een van de meest interessante opleidingen die ik ooit gevolgd heb. Het gevoel dat het bij me oproept, de diversiteit, de ontmoetingen en dynamiek van de groep en de organisatie. Het was precies wat ik zocht. De zes maanden HIS waren heel intensief en soms ook verwarrend, maar het gaf me veel energie en een gevoel van veiligheid. Iedereen die meedeed werd uit zijn comfort zone getrokken en daardoor durf je jezelf ook helemaal te geven. We delen een gemeenschappelijk doel en dat geeft samenhorigheid.

Wat ik vooraf niet had verwacht is dat het ook een innerlijke verrijking in kennis en persoonlijke ontwikkeling heeft gebracht. Dat merkte ik tijdens de opleiding nog niet, maar toen het klaar was miste ik de HIS heel erg. Ik realiseerde me ook wat het allemaal gebracht heeft. Je leert zonder oordeel en zonder mening te kijken en luisteren om zo tot de kern te komen. En dat neem ik nu mee in mijn werk en persoonlijke leven. Ik kijk nu anders naar mensen en neem de tijd en ruimte om te achterhalen waarom mensen iets denken en doen.

Hoe is je werk nu veranderd sinds je hebt meegedaan?
De inzichten die ik heb gekregen heb ik ook echt meegenomen in mijn werk. De waarom-vraag komt steeds bij mij terug. Wat is echt het probleem? Daarin zijn we zo opgeleid dat het nu net een soort tattoo in je brein is geworden. Het is heel verleidelijk om je eigen gedachten door te voeren in een project, dat gaat sneller en is veel makkelijker. Vaak werken we in de zorg met een uitgestippeld plan van aanpak, maar dat werkt vaak niet. Vooral niet bij innovatie. Nu ben ik veel meer bezig in steeds weer reflecteren en opnieuw toetsen of ik wel het juiste doe. Mijn kracht ligt nu bij het halen van informatie bij mensen waar je het eigenlijk voor doet.

Wat heb je aan het netwerk overgehouden?
Ik weet dat ik tot het netwerk van de HIS behoor en makkelijk contact kan onderhouden met sprekers en deelnemers. Als ik een project start denk ik vaak even terug, wie heb ik allemaal ontmoet en wie kan ik nog eens raadplegen? Dat contact leg je heel makkelijk. De mensen die ik nu nog spreek, geven aan dat ze een kanteling hebben gemaakt na de HIS en echt hun eigen droom achternagaan. Je merkt tijdens de opleiding al of mensen wel of niet op hun plek zitten in hun werk. Ze zijn even weer op zichzelf aangewezen en gaan terug naar hun kern, dat ze net dat schopje krijgen van ‘ga maar, doe het maar gewoon’. Dat was bij mijzelf ook zo.

Wat zou je werkgevers aanraden om het maximale uit de HIS te halen?
Ik heb het daar eigenlijk al mee getroffen. Bij mijn werkgever worden mensen op talent aangenomen en zo wordt het werk ook ingericht. De functies zijn niet te strak ingeregeld, maar je vormt samen jouw eigen rol en daarmee houd je de energie erin. In andere functies zat ik in een hokje, ik nam er veel extra werk erbij om mijn werk dynamisch te maken en ging zelf innoveren. Nu mag ik ontdekken, fouten maken en is er een vangnet voor hulp als je het nodig hebt. En door de HIS heb ik de kennis om innovatie methodisch aan te pakken. Hierdoor ben ik nog meer een ambassadeur voor veranderkracht geworden.

Wie raad je aan om mee te doen aan de derde Health Innovation School Rotterdam?
Mensen die al 20 jaar hetzelfde doen. Sommige mensen accepteren wat ze doen en richten hun werk praktisch in en niet meer vanuit passie. Met de opleiding word je weer wakker geschud en leer je van zoveel andere kanten de zorg bekijken. Ik gun iedereen deze reis en het effect dat ik voel door de HIS. De diversiteit van de groep is een enorm pluspunt, maar ik roep vooral praktijkmensen zoals wijkverpleegkundigen op om mee te doen, want zij hebben het verandervermogen en kunnen veel met deze kennis.

In 2022 starten de organisators van de HIS met de derde editie van de HIS010 en de eerste editie van de HIS regio Utrecht. Inschrijven kan vanaf half april via de website van de Health Innovation School.

Meer weten?

• https://rotterdam.healthinnovation.school
• https://utrecht.healthinnovation.school