Theme: Duurzame inzetbaarheid
Grip krijgen op sociale en mentale weerbaarheid t.b.v. werkplezier
Al jaren hebben organisaties in de zorg te kampen met hoge verzuim- en verloopcijfers. Het ziekteverzuim is eind 2021 tot boven de 8% gestegen en uit een onderzoek in 2020 blijkt dat 39% van de nieuwe medewerkers in de zorg de organisatie binnen 2 jaar alweer verlaten. Bij dat laatste onderzoek blijkt dat de vertrekredenen veelal te maken hebben met factoren als de werksfeer, de manier van werken en de aansturing door de leidinggevende. Terwijl om kunnen gaan met werkdruk, een belangrijke factor is in het voorkomen van verzuim. Vandaar dat het vanuit goed werkgeverschap voor organisaties belangrijk is om de mentale weerbaarheid en het werkplezier bij alle medewerkers te verhogen. Maar hoe doe je dat?
De basisbehoeften van mensen
Niet alleen zal het verzuim en verloop dalen naarmate medewerkers aandacht krijgen en zich beter voelen. Het dalen daarvan heeft ook een positief effect op de totale bedrijfsvoering en de aantrekkelijkheid op de arbeidsmarkt. Volgens de zelfdeterminatietheorie van Deci & Ryan hangt het welbevinden van mensen af van de vervulling van de drie natuurlijke basisbehoeften (hier iets aangepast):
- Autonomie; het gevoel van vrijheid en eigen beslissingsruimte.
- Verbinding; het verlangen naar interactie, verbinding en ergens bij horen.
- Meesterschap; het gevoel op eigen kracht iets tot stand te kunnen brengen.
Hoe meer deze basisbehoeften vervuld worden in het werk, hoe beter mensen vanuit ‘eigen regie’ kunnen functioneren en om kunnen gaan met de uitdagingen van het werk.
Hoe verhoog je het welbevinden van medewerkers?
Om het gevoel van Autonomie, Verbinding en Meesterschap bij medewerkers te versterken, kunnen organisaties een paar dingen doen:
- Zorg voor een duidelijke richting én houvast
Het is belangrijk dat medewerkers weten waar de organisatie naar toe gaat en welke rol zij daarin spelen. Een uitnodigende missie en visie, en heldere organisatiedoelen kunnen hiervoor zorgen. Het bevordert de onderlinge duidelijkheid en maakt medewerkers meer betekenisvol door werkelijk het gevoel te hebben samen aan diezelfde doelen te werken. - Richt het verantwoordelijkheidsproces duidelijk in
Zorg dat alle organisatiedoelen van ‘boven naar beneden’ in de organisatie worden belegd en aanvaard door leidinggevenden en medewerkers. Zodat iedereen weet wie waar (resultaat)verantwoordelijk voor is. Als je helder hebt wat er bereikt moet worden en welke randvoorwaarden de verantwoordelijke daarbij nodig heeft, groeit het gevoel van autonomie en meesterschap. Neem ook het samen verbinden en werken vanuit gedeelde kernwaarden met gedragskenmerken mee binnen datzelfde verantwoordelijkheidsproces. - Optimaliseer het samenwerken
Samen werken, vanuit de gemeenschappelijk gedeelde kernwaarden én de duidelijkheid over wie wat zal gaan bereiken, geeft lucht! Het daagt uit om je eigen ruimte te (h)erkennen en te pakken en daardoor beter tot je recht te komen. Minder zinvolle of ronduit inefficiënte werkmethoden worden aan de kaak gesteld en met elkaar concreet verbeterd. De eigen invloed wordt merk- en voelbaar wat maakt dat medewerkers er meer toe doet. Vanuit de geboden duidelijkheid over de richting en ieders verantwoordelijkheid voor gewenst gedrag & output ontwikkelt zich deze beweging. Van binnenuit en intrinsiek. Dit beperkt zich niet slechts tot een kwestie van eenmalig op papier zetten. Het vraagt ‘voorleven’ en uitdragen in alles wat we doen; werkoverleg, ontwikkelgesprekken, trainingen, voorbeeldgedrag en vooral binnen het dagelijkse werk. - Stimuleer een werkomgeving waarbinnen eigenaarschap zicht ontvouwt
Hierbij worden alle medewerkers en leidinggevenden getraind om vanuit een positieve grondhouding en volgens de kernwaarden met elkaar en cliënten om te gaan. De basis is dat eenieder in gaat zien dat je altijd een keuze hebt hoe je omgaat met situaties. Vaak schieten mensen onbewust in ongewenste patronen zoals bijvoorbeeld de schuld bij een ander leggen, een afwachtende en passieve houding aannemen, maar soms ook door ongevraagd taken en verantwoordelijkheden van anderen over te nemen. Door het bewustzijn op het kiezen en lezen van ‘grondhoudingen’ te verhogen en gesprekssituaties te trainen, ontwikkelt ieder een open, gelijkwaardige, toekomst- en oplossingsgerichte wijze van omgaan met anderen. Deelnemers aan de zogenoemde ‘groeisessies’ geven vaak na afloop aan dat hun sociale en mentale weerbaarheid verstevigd is, zowel binnen als buiten de werkomgeving. Met als gevolg dat ze voor hun eigen gevoel uit durven te komen wat er voor hen toe doet. Gehoord worden en serieus nemen van de ander en jezelf! Deze ontwikkeling draagt bij aan een verbetering in de omgang met elkaar; cliënten, collega’s en anderen.
Toekomstbestendig groeien voor organisaties en medewerkers
Buro Kwadraat is een bureau dat organisaties ondersteunt om bovenstaande stappen in de juiste volgorde uit te voeren. Dit wordt gedaan vanuit een speciaal hiervoor, binnen de verpleeghuiszorg, ontwikkelde methode: GRIP®, wat staat voor Growing Responsibility In People. Hierdoor wordt niet alleen de mentale weerbaarheid en het werkplezier van medewerkers verhoogd, maar ontstaat er iets dat voor de organisatie nog belangrijker is. De medewerkers ontwikkelen een gevoel van eigenaarschap, waardoor de organisatie kan groeien op een toekomstbestendige manier.
Of zoals één van de opdrachtgevers, Stichting Inovum in Loosdrecht, het verwoordt:
“Door de GRIP®-methode van Buro Kwadraat nemen medewerkers meer initiatief, zijn leidinggevenden krachtiger en is de sfeer meer open en ontspannen. Dat heeft een positief effect op de zorg voor bewoners. Daarnaast zien we een verzuimdaling van 1,4% en een verloopdaling van 4,6%. Investeren in het organiseren van verantwoordelijkheid leverde meer op dan we zelf ooit gedacht hadden.”
Positief Gezond Werkgeverschap
Positieve Gezondheid biedt een brede kijk op gezondheid. Het gaat niet om wat mensen mankeren, of niet kunnen, maar om veerkracht en om wat het leven van mensen betekenisvol maakt.
Duurzame inzetbaarheid
Medewerkers die worden aangesproken op hun veerkracht, oprechte aandacht krijgen en verbinding maken voelen zich gehoord en gezien. Dat maakt ze productiever, ze halen meer voldoening uit hun werk en ze voelen zich sterker verbonden met de organisatie.
Gezond menselijk kapitaal
Met het concept Positieve Gezondheid kun je als werkgever concreet aan de slag om ervoor te zorgen dat werknemers gezond en vitaal werken en leven. Waarom en hoe, dat lees je in Positief Gezond Werkgeverschap; een publicatie van iPH, CAOP en Alles is Gezondheid vol met relevante voorbeelden, tips, leerervaringen en tools.
Download publicatie Positief Gezond WerkgeverschapMeer weten over dit onderwerp? Meedenken of doen? Neem contact op met Piet Vessies of Lisanne Kiestra.
Handreiking
Past Positieve Gezondheid in jullie werkomgeving, bij de bedrijfscultuur? Creëer draagvlak en samenhang met jullie vitaliteitsporgramma’s.
10 tips!
Ervaring leert… Neem ze mee; de voorbeelden, nuttige tips en ervaringen van het Actieleernetwerk Positief Gezond Werkgeverschap.
Betekenisvol werk
Het CAOP werkt samen met professionals, (branche)organisaties, sociale partners en beleidsmakers aan passende randvoorwaarden voor betekenisvol werk.
Positieve Gezondheid
Meer weten over het gedachtengoed? iph.nl wordt continu uitgebreid met actuele, relevante informatie.
Gesprekshandreiking en Signaalkaart bij geldproblemen
Het Nibud heeft een Gesprekshandreiking en een Signaalkaart ontwikkeld om geldproblemen tijdig te kunnen bespreken. De Gesprekshandreiking geeft handvatten om het gesprek aan te gaan en waar nodig door te verwijzen naar verdere hulp. De Signaalkaart bevat een lijst met signalen die kunnen duiden op geldproblemen.
Gesprekshandreiking en Signaalkaart
Samen bieden de twee middelen een praktisch en compleet hulpmiddel om goed voorbereid het gesprek aan te gaan, op basis van vertrouwen en betrokken. Ze helpen:
- te signaleren – d.m.v. een lijst signalen die kunnen duiden op geldproblemen
- het gesprek aan te gaan – tips bij voorbereiding, ijsbrekers om het gesprek te starten en manieren om in contact te blijven
- door te verwijzen – hoe kan goed door worden verwezen en naar welke organisaties.
Voor wie bedoeld?
De hulpmiddelen zijn er voor twee doelgroepen:
- voor werkgevers (en HR-managers, teamleiders, bedrijfsmaatschappelijk werkers etc.)
- voor ondersteuners van ondernemers (denk aan: boekhouders, adviseurs, etc)
Downloaden van de hulpmiddelen
Via onderstaande links kunnen de Gesprekshandreiking en de Signaalkaart worden gedownload en opgeslagen.
Achtergronden geldproblemen bij werknemers en ondernemers
Bij drie op de vijf bedrijven lopen mensen rond met geldproblemen, zo blijkt uit Nibud-onderzoek. Mensen die in dienst zijn, uitzendkrachten of ingehuurde zzp’ers: onder deze medewerkers zijn er zeker mensen die betalingsachterstanden of schulden hebben. Geldproblemen hebben vaak grote invloed op het dagelijks functioneren, privé en op het werk. Ook voor het bedrijf heeft dit gevolgen. Denk aan kosten voor het verwerken van loonbeslagen, productiviteitsafname en kosten voor verzuim.
Ondernemers zijn over het algemeen kwetsbaarder als het gaat om hun geldzaken, door hun vaak wisselende inkomsten. Hiermee lopen zij een groter risico om problematische schulden te ontwikkelen. Daarnaast kunnen de zakelijke en privé financiën door elkaar lopen wat het lastiger maakt om goed overzicht te houden.
- Meer informatie over aanpak financiële problemen bij werkgevers
- Meer informatie over het voorkomen van geldproblemen bij zzp’ers
- Ga voor tools, informatie en praktijkvoorbeelden naar financieelfittewerknemers.nl
Deze gesprekshandreikingen en signaalkaarten zijn ontwikkeld door het Nibud in samenwerking met Divosa, de NVVK en Roeland van Geuns. Verschillende vertegenwoordigers uit branches en sectoren hebben met hun bijdragen de middelen verrijkt. Ze zijn tot stand gekomen met financiering van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
In beeld: samenwerken aan natuur en gezondheid
Hoe kan een kind dat veel binnenzit, een gedreven werknemer die louter gericht is op de carrière of de oudere in een verzorgingstehuis profiteren van de positieve werking van de natuur op hun gezondheid? Tijdens de Expertmeeting Samenwerken aan natuur en gezondheid van 13 februari 2020 heeft een groep professionals uit alle sociale domeinen zich via vijf persona over de kwestie gebogen.
De visual die Hester Kaars van de Betekenaar tijdens de bijeenkomst maakte toont de eerste oogst van het panelgesprek en de interactieve sessies rond de gestreste young professional, het gamende kind, de oudere in een verzorgingstehuis, de bijstandsmoeder en de wethouder.
Wil je meedoen of -denken, ideeën inbrengen, een praktijkvoorbeeld delen of een vraag stellen? Neem contact op met onze netwerkadviseur groen, Annette Postma.
De expertmeeting is georganiseerd door Arts & Leefstijl, Staatsbosbeheer, Nature for Health en Alles is Gezondheid. Lees meer over deze bijeenkomst.
Thema groen
Weten wat er om en rond ons netwerk gebeurt op het gebied van Groen en Gezondheid?
De vitaliserende kracht van werk, groen en bewegen in de praktijk
‘Ik merk dat ik nu ook in mijn vrije tijd bewust om me heen kijk. Ik sta zelfs stil. Mijn hoofd staat nooit stil. Als je bewust op je omgeving let stopt je hoofd ook even. En dat is goed.’ Zo klonk een van de positieve reacties op de Vitaal in het Groen-activiteit, waar een groep werknemers van de Gemeente Hollands Kroon dit jaar aan deelnam. De combinatie van beweging en groen heeft een positief effect op de vitaliteit en duurzame inzetbaarheid van werknemers. Vitaal in het Groen zet hierop in.
Bij Gemeente Hollands Kroon wordt veel aandacht besteed aan de vitaliteit en gezondheid van de circa 350 werknemers. Via de Hollands Kroon Academie kunnen alle werknemers trainingen volgen gericht op het verbeteren van hun persoonlijke ontwikkeling en fysieke en mentale gezondheid. Er ligt er altijd vers fruit, er is gestart met een Gezondheidsweek en de werknemers konden dit jaar voor het eerst deelnemen aan de wandelactiviteit van Vitaal in het Groen.
Eigen verantwoordelijkheid
Freek Bekker, mobiliteit en re-integratie: ‘We werken met zelfsturende teams. Dat betekent dat de verantwoordelijkheid op gebied van werktijden en werkdruk ligt bij de teams zelf en de werknemer als individu. De pilot Vitaal in het Groen paste goed in ons leeraanbod op gebied van vitaliteit en viel samen met onze eerste gezondheidsweek. We hadden 20 aanmeldingen en gingen steeds met een groep van circa acht mensen naar buiten met een wandelcoach. De reacties van de deelnemers waren zeer positief. Zelf heb ik ook meegedaan. Wow, wat was dat een cadeautje.’
Sociaal aspect
Joke van der Plas, griffier/raadsadviseur en deelnemer aan de activiteit: ’We zijn gecoacht om de natuur en de groene omgeving positief te gebruiken. Denk aan ademhalen, bewust stilstaan en om je heen kijken. Ook gingen we in tweetallen in gesprek, waardoor we elkaar en onszelf beter leerden kennen. Omdat wij flexibel werken was voor mij met name het sociale aspect van de activiteit belangrijk. Ik trof een collega die ik helemaal niet kende. Je geeft elkaar een hand en door de coaching-vragen raak je snel vertrouwd met elkaar. Het buitenzijn zorgde daarbij voor meer rust en vrijheid om te praten.’
Waardevol in context
Bekker: ‘Door de opdrachten sta je stil bij je werk en je omgeving. Hoe sta je in werk? Wat zou je willen veranderen? Onderwerpen waar je ook in een zaaltje mee aan de slag kunt. Maar door dit buiten te doen heb ik heb geleerd dat ik vaker een stukje rust in moet bouwen. Even stilstaan in de maalstroom van iedere dag. Deze wandelactiviteiten hebben ons absoluut wat opgeleverd. Zeker in combinatie met onze gezondheidsweek. Ik denk dat je als bedrijf meer uit dergelijke activiteiten haalt als er aandacht is voor vitaliteit en gezondheid.’
Activiteiten op maat
Iris Gravemaker van van Altena & de Jongh bedrijfsartsen: ‘Het mooie is dat bedrijven zelf kunnen bepalen waar de nadruk op ligt. Waar bij de ene organisatie het sociale aspect zwaar weegt omdat er geen vaste werktijden zijn, is voor de andere organisatie het wandelen en bewegen belangrijker. Naast het positieve effect dat bewegen in het groen heeft op het vlak van duurzame inzetbaarheid en vitaliteit van de werknemers, stijgt ook hun kennis van en waardering voor de natuur. Een positieve impact waar wij meer bedrijven en werknemers van willen laten profiteren. Als mensen ook buiten hun werk vaker bewust genieten van natuur in hun omgeving, vergroten we de impact op hun gezondheid.’
Vitaal in het Groen
Vitaal in het Groen is in het voorjaar 2018 uitgevoerd door van Altena & de Jongh bedrijfsartsen in samenwerking met Landschap Noord-Holland bij drie organisaties, met ondersteuning van de Provincie Noord-Holland via het platform Groen Kapitaal. De basis wordt gevormd door de groene wandelactiviteit die deel uit maakt van een uitgebreider pakket rondom ontspanning, voeding, werkplek en creativiteit.
Wil je meer weten?
Neem contact op met Iris Gravemaker via iris@vitaalinhetgroen.nl of +31(0)6 4564 5995.
Pledge Vitaal in het Groen
Van Altena & De Jongh bv. en Landschap Noord Holland tekenden om de fitheid en vitaliteit van zo veel mogelijk werknemers in Noord-Holland te bevorderen
Platform Groen Kapitaal
Innovatieve oplossingen, die natuur combineren met economie, landbouw, infrastructuur en leefomgeving.