Filter: Instrumenten
PLUK, de gids naar gezondheid
Gezond leven doen mensen zelf, op de plek waar ze wonen, werken, sporten, recreëren en leren. Daarom inspireert en activeert het Alles is Gezondheidnetwerk mensen om in hun eigen omgeving aan hun gezondheid te werken.
Brede kijk op gezondheid
Alles is Gezondheid, iPH en HANNN werken samen aan PLUK, de gids naar gezondheid. Omdat gezondheid meer is dan alleen niet ziek zijn, maar ook te maken heeft met mee kunnen doen, sociale contacten hebben en om kunnen gaan met tegenslagen, is de gids gebaseerd op het gedachtengoed Positieve Gezondheid.
Of je nu digitaal vaardig bent en zelf de vragenlijst van Positieve Gezondheid invult, of je hulp krijgt; het begint altijd met de vraag hoe het met je gaat. Wat wil je veranderen? PLUK gidst je naar mogelijkheden dichtbij jou in de buurt.
Welke vervolgstappen kun je zetten? Via de Gids kun je meedoen aan challenges waarmee je beloond wordt voor gezonde producten of diensten.
PLUK, collectieve samenwerking
Op landgoed Zonnestraal, waar vroeger het beroemde sanatorium honderden tuberculosepatiënten onderdak bood, krijgt de Gids voor gezondheid gestalte. Sanne Kok, projectleider iPH, verbonden aan de stichting campus Zonnestraal in Hilversum: ‘met partners van het landgoed en een aantal digitale partners hebben we de handen ineengeslagen. We zien omwonenden en organisaties verbonden aan het landgoed elkaar via de Gids naar gezondheid vinden en versterken.
Aftrap in Noord Nederland
Samen met onze regionale partner HANNN testen we Mijn Positieve Gezondheid en PLUK in Noord-Nederland. Inwoners van gemeente Westerkwartier in de Provincie Groningen kunnen via de Gezonde Huiskamer in hun eigen wijk of dorp kennismaken met Positieve Gezondheid en PLUK. Samen met lokale organisaties helpen we inwoners passende initiatieven en producten te vinden die bijdragen aan hun welzijn en gezondheid.
PLUK is een initiatief van Alles is Gezondheid, institute for Positive Health en regionaal netwerk HANNN.
Doe je mee?
Alleen samen kunnen we effectief stappen zetten naar een gezonder Nederland. We nodigen jou uit om met ons mee te denken en doen. Heb je ideeën of werk je aan een initiatief dat bij kan dragen aan PLUK? Laat het ons weten en neem contact op met Janny de Boer via Janny.de.Boer@allesisgezondheid.nl.
Samen zinvol aan de slag via wijkcoöperaties en andere bewonerscollectieven
Gemeenschapskracht heeft de afgelopen jaren bewezen een krachtige ontwikkeling te zijn voor de samenleving en belooft minstens zoveel voor de toekomst: meer sociale samenhang, grotere betrokkenheid van bewoners met meer vrijwillige inzet, lagere zorgkosten – doordat we voor elkaar zorgen met meer veerkracht en vitaliteit – en, volgens sommigen, ook minder polarisatie. Vanuit Alles is Gezondheid werkten we daarom aan een boekje over wijkcoöperaties en andere bewonerscollectieven: Gemeenschapskrachtig, collectief ondernemen.
Dit boekje gaat over ontmoetingen tussen bewoners en de waardering van hun zelforganiserend vermogen voor een leefbare omgeving en een duurzame toekomst, vanuit gemeenschapskracht.
Vaak wordt gemeenschapskracht vertaald naar enkel het inventariseren van de behoeften van bewoners en het faciliteren van kleine bewonersinitiatieven. De échte vertaling en uitdaging liggen echter in het bevorderen van een samenleving waarin de inzet van professionals en marktpartijen verschuift naar lokaal eigenaarschap, met oprechte aandacht voor hoe mensen samen betekenisvol leren, leven, werken en wonen in hun leefomgeving. Een samenleving waarin iedereen ertoe doet en mee kan doen.
Bewoners voor lokale initiatieven
Een bewonerscollectief is een verband van bewoners dat zich inzet voor het verduurzamen van lokale initiatieven. Het richt zich op de eigen leefomgeving en gemeenschap én het realiseren van sociale, maatschappelijke en economische doelen. Lokaal eigenaarschap en collectief ondernemerschap zijn hiervoor onmisbare randvoorwaarden. Bewonerscollectieven ontstaan uit de gemeenschap en zijn er voor de gemeenschap. Wijkcoöperaties vervullen daarbij vooral een aanjagende en verbindende rol, met als doel van participatie zinvol werk te maken.
Het aantal bewonerscollectieven groeit gestaag en omvat een breed scala, van woon- en zorgcoöperaties tot voedsel- en energiecoöperaties. Ook de landelijke en regionale ondersteuning neemt toe, bijvoorbeeld door structurele financiering voor regionale participatiehubs, zorgzame buurten met wijkverpleging en de ontwikkeling van nieuwe energiesystemen.
Transformatie naar collectieve kracht
Op veel plekken zien we dus een transformatie en regeneratie plaatsvinden, waarbij het fijnmazige sociale weefsel herstelt en de collectieve kracht groeit. In al deze voorbeelden ligt de regie bij bewoners zelf. Hun persoonlijke verhalen brengen leven in wijken en buurten en versterken de gemeenschap.
In dit boekje vind je mooie en inspirerende voorbeelden van gemeenschapskracht en bewonerscollectieven. Daarnaast laten we zien hoe die inzet in zo’n gemeenschap werkt, en welke modellen erin bestaan. Waar en hoe ontmoet men elkaar? Hoe wordt informatie verspreid en wordt er onderling gecommuniceerd? En wat is de kracht van deze wijkcoöperaties?
Download ‘Gemeenschapskrachtig, collectief ondernemen’
Download het boekje nu
Dit is een samenwerking tussen SAMEN030, Health Hub Utrecht en Alles is Gezondheid.
Sociale Basisinfrastructuur in de wijk
Lees het werkboekje ‘Sociale basisinfrastructuur: voor vitale en gezonde gemeenschappen’
Bestel gratis het Doeboek Hoe Dan? van Judith Kocken en Wico Mulder
Voor alle jongeren van deze tijd schreven Judith Kocken en Wico Mulder het doeboek Hoe Dan?: omdat zorgen voor het geheel veel gezonder is. De bundel werd mede mogelijk gemaakt door Missie Mentaal en Alles is Gezondheid. ‘Zowel deze bundel als het toekomstige boek is voor iedereen die van waarde wil zijn in het leven van jongeren en jongvolwassenen. De kennis en kunde in deze bundel zijn niet alleen voor jongeren met problemen of langdurige klachten, maar voor alle jongeren. We gunnen iedere jongere een stevig fundament.’
‘Het leven heeft onvermijdelijke hobbels en bobbels. Het is juist nu belangrijk dat er nieuwe generaties ontstaan die emotioneel volwassen zijn. Dit betekent dat iedere jongere zijn of haar eigen plek weet te vinden en verantwoordelijkheid neemt ten aanzien van zichzelf, de ander en de wereld.’
Toenemend aantal jongeren dat hulp vraagt
Als kinderarts en jeugdarts Adolescenten zien Judith en Wico ieder jaar een toenemend aantal jongeren dat hulp vraagt en zich binnen het onderwijs of de reguliere gezondheidzorg (GGZ of jeugdzorg) niet gehoord of geholpen voelt. De toegenomen bureaucratie, wachtlijsten, tijdgebrek en het vasthouden aan protocollen, richtlijnen en behandelen vanuit DSM-diagnostiek, maakt het voor veel jongeren ‘onveilig’ om zich te verbinden en daadwerkelijk open te stellen en dát te delen wat echt aandacht behoeft.
‘Door onze eigen reis en vindtocht naar gezondheid en balans, hebben we als hulpverleners veel ervaring opgedaan in zowel het reguliere veld als daarbuiten. We hebben geleerd hoe je jezelf kunt helen van pijn en meer in balans kunt komen. Een holistisch mensbeeld, zienswijze en benadering staan voor ons centraal in een gezonde relatie met de kennis en kunde van de reguliere gezondheidszorg. Deze bundel is ontstaan vanuit een diep verlangen om jongeren te ondersteunen met duurzame oplossingen.’
Het Doeboek Hoe Dan?
Deze Doe Bundel bevat een bron aan inspiratie en rijkdom om je te inspireren zodat veerkracht en weerbaarheid een steeds natuurlijker onderdeel van je leven zijn. Hoe mooi zou het zijn wanneer het je lukt om grip te hebben op jezelf… dat je in staat bent om balans te behouden tussen wat je denkt en voelt in goede tijden en prettige omstandigheden en ook in minder goede tijden en uitdagende, lastige periodes. Want dat laatste ervaart ieder mens in het leven. Het gaat niet vanzelf, daar moet je wel wat voor doen… zelf, maar niet alleen. Drie gastauteurs delen in deze bundel (en zestien in het nog te verschijnen boek) met jou hun ervaringen, tips en ideeën. Het is aan jou om hieruit te kiezen wat bij je past en waarmee je aan de slag gaat. Wat heb jij nodig?
Bestel het boek gratis
Het doeboek Hoe Dan? wordt mede mogelijk gemaakt door Missie Mentaal en Alles is Gezondheid. Je kunt het gratis bestellen via de QR-code hieronder:
Over Judith Kocken
Judith Kocken, kinderarts (1968)
Judith is er om de nieuwe generatie te ondersteunen. De drijvende kracht achter wat ze doet is liefde voor mensen, een krachtig en niet te stoppen geloof in nieuwe mogelijkheden, een creatieve geest en een onverwoestbare toewijding aan co- creatie van een gezonde toekomst voor kinderen en jongeren. In haar werk als kinderarts behandelt ze kinderen, jongeren en volwassen met langdurige klachten vanuit een holistische werkwijze. Ze is initiatiefnemer van medisch specialistische praktijk Kinderbuikenco en auteur van vier boeken, waaronder Je bent je eigen medicijn, een nieuw recept van de dokter. www.kinderbuikenco.nl
Over Wico Mulder
Wico Mulder, jeugddarts Adolescenten / arts M&G (1973)
Wico Mulder (1973) is jeugdarts Adolescenten en arts Maatschappij & Gezondheid. Als netwerkadviseur Mentale Gezondheid en Welbevinden werkzaam bij Alles is Gezondheid en praktiserend vanuit zijn eigen Praktijk SALUT te Gorssel. Wico werkte 10 jaar als jeugdarts voor de GGD Amsterdam waar hij het aanbod voor Adolescenten op het MBO ontwikkelde en aan de basis stond van de website jouwggd.nl en ook meewerkte aan het introduceren opzetten van @ease inloopcentra in Nederland. Later ontwikkelde hij vanuit Alles is Gezondheid ook www.ziemijnu.nl en jongerenhulponline.nl. In 2023 verscheen mede van zijn hand het boek In Gesprek met Jongvolwassenen (Lannoo Campus). www.praktijksalut.nl
Meer info?
Bekijk hier alle informatie over de bundel en lees alvast het voorwoord van Arne Popma en Tessa Roseboom.
Missie Mentaal
Overal in het land slaan partijen de handen ineen om in projecten, netwerken en initiatieven over mentale gezondheid te agenderen en te verbeteren.
Zorgsector beter verbinden met natuur. #Hoedan?
De natuur heeft een gezondheidsbevorderende werking. Dat is inmiddels wetenschappelijk bewezen. Toch wordt ‘groen’ niet vaak ingezet om wachtlijsten in de zorgsector te verkorten of om te voorkomen dat mensen überhaupt zorg nodig hebben. Het vraagstuk hoe we de zorgsector beter kunnen verbinden met de natuur vergt een lange adem. Annette Postma, netwerkadviseur groen bij Alles is Gezondheid, neemt ons mee langs waardevolle momenten die richtingbepalend zijn voor een doelgerichte domeinoverstijgende samenwerking. #hoedan?
Annette: ‘Nu onze natuur aan biodiversiteit verliest en klimaatproblemen groter worden, nemen gezondheidsrisico’s toe. Onder de noemer Planetary Health wordt de samenhang tussen de mondiale gezondheid en de humane gezondheid onderzocht. Planetary Health onderstreept die verbondenheid, inclusief ecosystemen, biodiversiteit en klimaat en erkent dat menselijke activiteiten zoals vervuiling, klimaatverandering, ontbossing en verlies van biodiversiteit schadelijke gevolgen hebben voor natuurlijke systemen (en daarmee ook voor de menselijke gezondheid).’
Vanuit de natuursector worden de gezonde effecten van natuur breed omarmd, maar andersom is wordt aan die verbinding vanuit de zorgsector nog weinig aandacht besteed. Om de waarde van de natuur beter met meer sectoren te verbinden, is in 2023 het Collectief Natuurinclusief opgericht, waarin ook een domein gezondheid actief is. Vanuit Alles is Gezondheid zijn we daarmee een project gestart om Natuur op Recept in de eerstelijn te versnellen.
Groeiende belangstelling
‘Nu wetenschappelijk bewijs van de gezondheidsbevorderende werking van de natuur steeds meer is geleverd, zien we gelukkig wel groeiende belangstelling uit de zorgsector. Er is met name behoefte aan concrete informatie over het toepassen van de gezonde kracht van groen in de praktijk en de samenwerking die daarbij komt kijken. Om aan die behoefte te voldoen ontwikkelde Alles is Gezondheid in samenwerking met onder meer Arts en Leefstijl de Toolkit Natuur voor gezondheid en we organiseren nascholingen. Met Arts en Leefstijl, de Buitenpsychologen en regio Gooi en Vechtstreek organiseerden we een drukbezocht webinar. Ook samenwerkingen met onder meer dokter Tamara en Natuurmonumenten zorgen voor een boost in de reguliere eerstelijnszorg en de welzijnsketen.
Signaleren en verbinden
‘We zien dat de door domeinen gebruikte terminologie verschilt en ook processen wijken af. Waar de zorgsector bijvoorbeeld volgens scherpe richtlijnen werkt en wetenschappelijk onderbouwd bewijs afwacht, zitten commerciële ingenieursbureaus al lang bij gemeentelijke opdrachtgevers aan tafel om met ‘groen’ aan de slag te gaan. Dat ze daarbij niet altijd exacte wetenschappelijke cijfers gebruiken, is voor ons interessant om te zien.
Ook valt op, dat gemeenten, gebiedsontwikkelaars en commerciële partijen gezondheid wel zien als een opbrengst van natuur, maar dat ze de gezondheidssector veelal niet als partner betrekken. Wat betreft tijd en budgetten zien we eveneens verschillen. Een paar kilometer fietspad kost bijvoorbeeld al snel een miljoen euro, terwijl een huisarts een consult houdt voor € 30. En in de zorg is de doorlooptijd veel korter.’
Zorg mee in beweging
‘Omdat we nog niet van eigenaarschap kunnen spreken, moeten we de waarde van de natuur in de zorg goed blijven agenderen. Opinieleiders kunnen daarbij helpen. We werken daarom bijvoorbeeld samen met Pim Assendelft, hoogleraar preventie in de zorg en voorzitter Arts en Leefstijl en met het Nederlands Huisartsen Genootschap. Vereniging Arts en Leefstijl is een belangrijke partner en actief onderdeel van het zorgnetwerk dat zich inzet voor duurzaamheid: de Groene Zorg Alliantie. We willen zorgen voor verbinding en de zorgsector aanhaken bij de bredere beweging die al gaande is.’
Kansen
‘Inmiddels is een groep huisartsen met hun keten rond leefstijl en welzijn betrokken en de coronacrisis, klimaatcrisis en het zorginfarct zorgen voor bewustwording en kansen om werken met natuur in het kader van gezondheid te versnellen. Bovendien is kennis over de gezonde effecten van de natuur voor opdrachtgevers en ingenieursbureaus noodzakelijk, want sinds begin 2024 moeten ze werken met de Omgevingswet, waarin die verbinding wordt gelegd. Wij als gezondheidsnetwerk kunnen gemeentes en provincies helpen de juiste mensen bij elkaar te krijgen en concrete stappen te zetten.’
Behoeften
‘De beweging die we vanuit Alles is Gezondheid stimuleren groeit, mede door vruchtbare samenwerkingen en de ontwikkelde materialen van afgelopen jaren. Het onderzoek van Marleen Dekkers en haar team van Maastricht University naar de kracht van het Alles is Gezondheid-netwerk draagt hier zeker aan bij. Ook is het voor ons fijn dat ik namens het netwerk naast organisaties als het RIVM, GGD Nederland en Pharos bij de Programmacommissie aan tafel zit voor het overheidsprogramma Gezonde Leefomgeving.
Om samen de transitie naar een gezonder Nederland te versnellen, hebben we behoefte aan mensen uit de zorgsector die proactief zaken samen willen oppakken. Mensen die durven. Mede om die mensen en regionale vraagstukken uit verschillende domeinen aan elkaar te verbinden, heeft Alles is Gezondheid in het najaar 2023 de HTC Green georganiseerd.’
—— Praktijkvoorbeelden ——–
Samenstelling Top 10 Natuurinclusief bouwen
In samenwerking met het KAN Platform en Agenda Natuurinclusief en meelezers uit zowel de gezondheidssector als de bouwsector ontwikkelden we de ‘Top 10 Natuurinclusief Bouwen voor Gezonde Bewoners’. Een handreiking met informatie en maatregelen die de bouwsector bij nieuwbouw- en gebiedsontwikkelingsprojecten helpt om te werken met de natuur. Zo zie je dat samenwerking van de domeinen natuur, bouw en gezondheid iets heel concreets oplevert. Bekijk hier de handreiking.
Groene schoolpleinen voor mentale veerkracht
Voor positieve effecten van de natuur op onze mentale gezondheid is het meeste bewijs. Een concretisering hiervan is het vergroenen van schoolpleinen. Kinderen kunnen beter samenwerken, ze zijn geconcentreerder in de klas en ondernemende in hun spel. Een mooi voorbeeld van hoe gemeenten, onderwijs en de groensector samenwerken. Andere mooie voorbeelden van mentale gezondheidsbevordering via de natuur zijn de Groene GGZ via onder meer de Buiten Psychologen, IVN Natuureducatie en Nature For Health.
Actieve mobiliteit
Er gebeurt ontzettend veel op actieve mobiliteit. Net als kinderen, hebben ook werkende en forenzende en recreërende volwassenen baat bij de natuur.
- Wandelnet en de provincie Utrecht werkten samen om voor de wandel tijdens je werkdag van 2023 nieuwe weetingroutes te ontwikkelen. Belangrijk, want we zitten veel te veel en we kunnen net zo goed wandelend vergaderen. Bekijk alle weetingroutes hier.
- De outdoor Office day, een initiatief van Nature Desk biedt tips, tools en vraagt aandacht voor werken in de buitenlucht. Onder meer in Den Haag, Amsterdam en Rotterdam zijn de laatste editie veel samenwerkingen ontstaan en activiteiten ontplooid.
- Denk ook aan platform Ruimte voor lopen, waar organisaties en professionals kennis kunnen uitwisselen en kunnen samenwerken om lopen te stimuleren.
Positief Gezonde ziekenhuistuinen
Aan de hand van het ontwikkelde ‘groene’ Positieve Gezondheid-spinnenweb, is een aantal Positief Gezonde tuinen ontstaan. Bijvoorbeeld bij ziekenhuislocatie Hengelo, via een persoonlijke crowdfundingsactie en mooie samenwerking tussen oncologen, een hospitalitymanager, fysiotherapeuten, verpleegkundigen en Twente Gezond. Bij de ontwikkeling van deze ziekenhuistuin is aandacht besteed aan zingeving en kwaliteit van leven. Onder meer Barbara Koenis (ZGT Hengelo) en tuinarchitect Irma te Kiefte zijn hier mee verbonden. Meer over deze tuin, lees je hier.
TIP: Durf (door) te vragen
‘Wanneer je ergens binnen wil komen, door wil dringen en concreet iets wil ontwikkelen, is het goed om vragen te stellen en geconcentreerd te luisteren vanuit het belang van je gesprekspartner. Ik probeer altijd nieuwsgierig in de schoenen van die ander te gaan staan. Soms kun je dan je vinger op een zere plek te leggen en diep je samen uit waar de verschillen in interpretatie of drijfveren zitten. In veel gevallen wilden anderen eigenlijk ook die helderheid, maar werd er niets gezegd. Wanneer je niet weet of het denken en bedoelen van de verschillende betrokkenen op een lijn ligt is het goed zaken te benoemen. Daar komen echt de leukste dingen uit.’
Relevante links
- Bekijk onze Themapagina Natuur en Gezondheid
- Proefschrift: When in Need, Nature is There for You van Daphne Meuwese, psycholoog bij Altrecht én wetenschappelijk onderzoeker naar effecten van natuur aan de VU.
- Natuur op Recept krijgt versnelling.
- Community building: samenwerking in groene transities
- Blog over onderzoek Daphne Meuwese
- Interview wetenschapper Jolanda Maas over groene schoolpleinen.
Onderzoek ‘Financieren vanuit de bedoeling’
Hoe stel je de mens echt centraal in de zorg? Het initiatief Financieren vanuit de bedoeling onderzoekt de belemmeringen daarvoor, en ontwikkelt handvatten om de mens centraal te stellen. Transformatie vraagt namelijk dat zorg en ondersteuning aansluiten op de behoefte van mensen zelf en hun zorgzame gemeenschappen.
Het onderzoek is volop in beweging, en vindt plaats in een cyclus van inzichten verwerven, in de praktijk te doen, te leren en ontwikkelen met alle betrokkenen zelf. Alle niveaus zijn in interactie met elkaar. Van bewonersinitiatieven tot Fieldlabs, en van professionals tot lokale en landelijke systeempartijen, onderzoekers en onderwijs.
Publicatie 2024
Financieren vanuit de bedoeling is een open leer- en ontwikkelcommunity waarin mensen uit diverse sectoren van het complexe zorgstelsel samenkomen. De gezamenlijke missie is om de financiering van zorg en ondersteuning effectiever te laten functioneren, gebaseerd op de mogelijkheden van de mens en haar omgeving. Denk aan zorgzame gemeenschappen, organisaties, gemeenten, zorgverzekeraars, regionale projectleiders, ondersteuningsorganisaties en landelijke partijen, waaronder VWS, ZiN, Nza, RIVM, RVS, ZonMw, RegioPlus, Alles is Gezondheid en Health~Holland.
Lees de onderstaande publicatie voor een inkijkje in de eerste opbrengsten en reflecties op het proces.
Publicatie financieren vanuit de bedoelingPraatplaat 'Iedereen kan transformeren'
Uitdaging en spanningsveld
Het traject ‘Financieren vanuit de bedoeling’ is ontstaan uit een leergroep van 10 regio’s die werken aan de transformatie van zorg naar gezondheid. Kern van hun aanpak is dat het (potentiële) vermogen van de mens en zijn omgeving leidend is voor het professioneel handelen in gezondheid en zorg.
Maar het structureel maken van successen uit deze regio’s komt maar langzaam van de grond. Financiering is daarbij meestal de grootste belemmering. Tegelijkertijd geven systeempartijen aan dat zij graag de ontwikkeling van zorg naar gezondheid willen ondersteunen, maar dat hun instrumentarium daar nog
onvoldoende op aansluit.
Bovenstaand spanningsveld levert echter ook een kans op: kunnen we mensen uit de werelden van praktijk, beleid, financiering en onderzoek bij elkaar brengen? Zodat we samen de mogelijkheden ontdekken en de benodigde stappen kunnen zetten in de doorontwikkeling van zorg naar gezondheid?
Ontwikkeling van de lerende gemeenschap
De lerende gemeenschap over ‘Financieren vanuit de bedoeling’ is volop in ontwikkeling. Die ontwikkeling bestaat uit verschillende onderdelen:
- Werkbijeenkomsten: Diverse lagen van het systeem nemen deel aan interactieve werkconferenties.
- Workshops: Tijdens congressen en bijeenkomsten worden workshops georganiseerd, gericht op gezondheid en zorg. Kijk bijvoorbeeld naar Financiering vanuit de bedoeling – World Design Embassies 27 oktober 2023 en Congres Bouwen aan een preventie-infrastructuur|De Congreszaak op 7 december 2023.
- Artikelen en Publicaties: Kennis wordt verspreid via de ontwikkeling van artikelen en publicaties.
- Samenwerking met Regio’s: De lerende gemeenschap breidt uit door samenwerking met verschillende regio’s.
- LinkedIn Community: Een digitale ontmoetingsplek is opgezet om de gemeenschap te versterken en te verbinden. Financieren vanuit de bedoeling | Groepen | LinkedIn
Meedoen?
Financieren vanuit de bedoeling is een open leergemeenschap. Je bent van harte welkom. Je kunt ons volgen en zelf onderwerpen inbrengen in onze LinkedIn-groep. Je kunt ook contact opnemen met de initiatiefnemer en trekker: Hilbrand Jacobs | info@hilbrandjacobs.nl | 06 1343 4403
Boekje 'Sociale basis-infrastructuur'
Bewoners willen steeds vaker zelf een bijdrage leveren aan gezondheid in hun buurt, dorp of wijk. Hoe verbinden we al die partijen in de directe leefomgeving van mensen?
Samen (net)werken 1: netwerkopbouw
Publiek-private netwerken zijn een groeiende vorm van horizontale organisatie. Een vorm die past in een samenleving die flexibiliteit en snelheid vraagt, waar online dialogen plaatsvinden en waar delen het nieuwe hebben is
Om van opgedane leerervaringen van netwerken in en rond het Alles is Gezondheidsnetwerk de vruchten te plukken, zetten we inzichten en bouwstenen op een rij. We gaan hierbij uit van niet vrijblijvende, doelgerichte samenwerking tussen publieke en private partijen vanuit diverse domeinen en disciplines. Het liefst in samenspraak met inwoners en/of burgerinitiatieven.
BOUWSTENEN FASE 1
De geboorte van een publiek- private samenwerking
- Urgent maatschappelijk issue
Zorg dat je gemeenschappelijke doel een oplossing is voor een issue dat leeft in de samenleving, een kwestie die urgent is. Dan is er energie, beweging en aandacht. Denk aan Alliantie Kinderarmoede, Een tegen Eenzaamheid en Alliantie Nederland Rookvrije generatie. - Kernteam
Stel een kernteam samen, maak daarbij gebruik van aanwezige competenties. Denk daarbij aan strateeg, verkenner, ontwikkelaar en procesmanager. Lees de whitepaper over posities alliantiemanagers (Kaats en de Joode). - Lange adem
Start met drie of vier kernpartners (met goede naam en groot netwerk). Zorg dat een van partijen (financieel) een lange adem heeft, zodat je continuïteit kunt waarborgen. - Maak een MINDMAP, zie ook de Prezi Verandertheorie
- In dialoog
Organiseer een of meer ‘expertmeetings’ om de belofte of ambitie te formuleren. Ga de dialoog aan met de mensen om wie het draait, zie bijvoorbeeld visual Expertmeeting mentale gezondheid, voorbeeld Proeftuin Ruwaard in Oss, boekje sociale basisinfrastructuur. - Zorg dat je als partner zo samenwerkingsvaardig mogelijk bent. Zorg voor een mentaliteit die gericht is op verbinden en zie samenwerking als leerproces. Leer van de whitepaper samenwerking van Common Eye.
- Routekaart
Schrijf een plan waarmee je verandering omarmt. Een plan met heldere, concrete afspraken over doelen, investering in middelen, tijd, verantwoording, aansprakelijkheid, opbrengsten, toetreding nieuwe partijen, etc. Zie de routekaart van de Alliantie Nederland Rookvrij. Of het Jaarrapport 2018/2019 van Stichting The Model’s Health Pledge. - Kleine stappen
Spreek een eerste deelproject af, kijk hoe jullie samen kunnen groeien. Samen een tool, dienst of product ontwikkelen zorgt voor versnelling en relevantie. Zie Publieksacademies en Groen voor gezond Beleid - Zichtbaarheid
Wil je groeien, een beweging vormen, zorg dan voor herkenbaarheid (logo) en vindbaarheid (website). En maak het makkelijk om aan te sluiten (aanmeldknop). Zie alliantiekinderarmoede.nl Missie Mentaal- Tip: Zorg via externe communicatie en pr voor draagkracht, loyaliteit en een groter bereik. Zie bijvoorbeeld een van de artikelen over lancering Alliantie Kinderarmoede, The Models Health Pledge via RTL Boulevart. Denk ook aan bekende ambassadeurs zoals ingezet bij Stoptober.
8-luik
Relevante informatie? Download het complete 8-luik ‘Samen publiek-privaat (net)werken #Hoedan?’
Fase 2. Ontwikkeling en groei
Na de handtekening gaat het om structureel samenwerken. Inhoudelijk en procesmatig.
Fase 3. Duurzame impact
Hoe implementeren we kansrijke initiatieven duurzaam in de samenleving?
Jaarcongres 2023: De Groene Route
Zet de stap naar buiten, vind de weg naar binnen. Op 21 juni 2023 organiseerde Alles is Gezondheid het jaarcongres: De Groene Route. Speciaal voor 400 vooruitstrevende gezondheidsprofessionals uit heel Nederland. Op deze pagina vind je de videos, visuals, leestips, interessante links, publicaties en foto’s. Dit in navolging van het belang dat Alles is Gezondheid al langer hecht aan de kracht van natuur en gezondheid.
Op de langste dag van het jaar weken we af van de gebaande paden. Op weg naar een groener, gezonder en gelukkiger Nederland. Met de focus op natuur, buiten en groen. Maar De Groene Route staat ook voor veranderen, verduurzamen en het natuurlijke in jezelf. De vraag is hoe we gezamenlijk koers houden en wie de rol als gids vervult. Op het Inspyrium terrein van Boomkwekerij Ebben deden bezoekers mee aan een programma vol interactie, inspiratie en praktijkvoorbeelden.
Animatie: welkom bij De Groene Route
Congresvisual: welke groene stappen zet jij?
Praatplaat: bij evaluatie Alles is Gezondheid
Labyrint: veerkracht en verlies
Leestips en interessante links
- Uitleg praatplaat ‘Zonder gezonde omgeving geen gezond bestaan. Samen werken we aan een evenwicht’ n.a.v. de wetenschappelijke evaluatie van Alles is Gezondheid
- Lees hier het volledige evaluatieonderzoek en transformatie inzichten vanuit acht jaar Alles is Gezondheid (van Universiteit Maastricht/WUR/RU/RIVM voor ZonMW).
- Lees hier de Handreiking Natuurinclusief bouwen voor gezonde bewoners: Top-10 maatregelen voor nieuwbouw en gebiedsontwikkeling.
- Bekijk hier de video van kunstenaar Maria Koijck over het afval dat overbleef na haar borstkankeroperatie.
- Lees hier meer over natuurlijk rouwen en de rol van het labyrinth. Een labyrint kan je helpen dát los te laten wat je los mag laten en is zo een krachtige manier om bij jezelf te komen.
Klein cadeau: muziekwandeling en Smove
- Maak de Muziekwandeling Pelgrim van Lotte Pen in je eigen omgeving: hier staat de uitleg en link waar je de audio kan streamen of downloaden.
- Smove staat voor smart movement. Heb je het gemist? Check deze video. Speciaal voor Alles is Gezondheid staan ze klaar om jullie organisatie of team te laten kennismaken met smove tijdens werktijd. De eerste 10 aanmeldingen krijgen 25% korting op het Smove light pakket (o.v.v. AiG2023).
Fotoverslag: congres in beeld
Health Transformation Community Green
Gaat jouw groene hart sneller kloppen voor de transformatie naar een groene en gezonde leefomgeving? Doe dan mee met de community van voorlopers.
Samen inzetten op de natuur
Natuur, groen en buiten hebben een positief effect op onze mentale en fysieke gezondheid. Bekijk hier onderzoek, tools en voorbeelden hoe je natuur in te zetten in je werk.
Natuurinclusief bouwen in de lift
Handreiking Natuurinclusief bouwen voor gezonde bewoners: top-10 maatregelen voor nieuwbouw en gebiedsontwikkeling.
Gesprekshandreiking en Signaalkaart bij geldproblemen
Het Nibud heeft een Gesprekshandreiking en een Signaalkaart ontwikkeld om geldproblemen tijdig te kunnen bespreken. De Gesprekshandreiking geeft handvatten om het gesprek aan te gaan en waar nodig door te verwijzen naar verdere hulp. De Signaalkaart bevat een lijst met signalen die kunnen duiden op geldproblemen.
Gesprekshandreiking en Signaalkaart
Samen bieden de twee middelen een praktisch en compleet hulpmiddel om goed voorbereid het gesprek aan te gaan, op basis van vertrouwen en betrokken. Ze helpen:
- te signaleren – d.m.v. een lijst signalen die kunnen duiden op geldproblemen
- het gesprek aan te gaan – tips bij voorbereiding, ijsbrekers om het gesprek te starten en manieren om in contact te blijven
- door te verwijzen – hoe kan goed door worden verwezen en naar welke organisaties.
Voor wie bedoeld?
De hulpmiddelen zijn er voor twee doelgroepen:
- voor werkgevers (en HR-managers, teamleiders, bedrijfsmaatschappelijk werkers etc.)
- voor ondersteuners van ondernemers (denk aan: boekhouders, adviseurs, etc)
Downloaden van de hulpmiddelen
Via onderstaande links kunnen de Gesprekshandreiking en de Signaalkaart worden gedownload en opgeslagen.
Achtergronden geldproblemen bij werknemers en ondernemers
Bij drie op de vijf bedrijven lopen mensen rond met geldproblemen, zo blijkt uit Nibud-onderzoek. Mensen die in dienst zijn, uitzendkrachten of ingehuurde zzp’ers: onder deze medewerkers zijn er zeker mensen die betalingsachterstanden of schulden hebben. Geldproblemen hebben vaak grote invloed op het dagelijks functioneren, privé en op het werk. Ook voor het bedrijf heeft dit gevolgen. Denk aan kosten voor het verwerken van loonbeslagen, productiviteitsafname en kosten voor verzuim.
Ondernemers zijn over het algemeen kwetsbaarder als het gaat om hun geldzaken, door hun vaak wisselende inkomsten. Hiermee lopen zij een groter risico om problematische schulden te ontwikkelen. Daarnaast kunnen de zakelijke en privé financiën door elkaar lopen wat het lastiger maakt om goed overzicht te houden.
- Meer informatie over aanpak financiële problemen bij werkgevers
- Meer informatie over het voorkomen van geldproblemen bij zzp’ers
- Ga voor tools, informatie en praktijkvoorbeelden naar financieelfittewerknemers.nl
Deze gesprekshandreikingen en signaalkaarten zijn ontwikkeld door het Nibud in samenwerking met Divosa, de NVVK en Roeland van Geuns. Verschillende vertegenwoordigers uit branches en sectoren hebben met hun bijdragen de middelen verrijkt. Ze zijn tot stand gekomen met financiering van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
Samen (net)werken 3: implementeren en verduurzamen
Kansrijke initiatieven en pilots verdienen duurzame implementatie, verankering in onze samenleving. Wat zijn de te zetten stappen om de veranderslag te maken?
PROCESSTAPPEN FASE 3: Impact maken, borgen verduurzamen
- Zorg voor financiering voor continuïteit en menskracht. Vergroot het speelveld met relevante partijen om substantiële financiering te regelen. Bekijk het voorbeeld Sociaal Hospitaal.
- Veranderen is een dynamisch proces. Blijf beoogde doelgroep betrekken en blijf experimenteren, toetsen en evalueren om te komen tot: mentaliteitsomslag, gedragsverandering en alternatieve businessmodellen. Weten hoe? Zie de blog: Van gezondheidsinitiatief naar structureel beleid van Daan Bultje.
- Tools, diensten en programma’s die Nederlanders helpen gezonder en veerkrachtiger te worden zoals Mijn Positieve Gezondheid.
- Zorg voor draagvlak binnen eigen organisaties om veranderingen in organisatiestructuren en systemen mogelijk te maken.
- Werk aan politieke steun en stel structurele maatregelen voor. Politici luisteren als je met een oplossing komt voor een urgent probleem. Toon aan wat je netwerk oplevert, bij voorkeur onderbouwd met onderzoek en verhalen. (Tellen en vertellen)
- Zoek mensen die langer op dezelfde plek zitten, openstaan voor je lange termijn doel en die invloed hebben op bestuurders. Breng bestuurders in stelling als je klaar bent om te oogsten.
- Zorg voor heldere kosten-batenanalyse. Wat levert de interventie de maatschappij, de doelgroep op? Wat levert het op voor investeerders? Meer over een impactscan, en onze Make the Next Move Award.
- Zorg voor een implementatiestrategie waarbij praktijk, onderzoek, politiek en bijvoorbeeld onderwijs samenwerken om nieuwe kennis te implementeren in de praktijk. Zie bijvoorbeeld de Academie Positieve Gezondheid.
Bronnen en relevante links
- Artikel Adformatie: Strategische allianties, Hoe zorg je voor succes?
- Artikel Marit Ubachs, Rijnconsult: Gedrag bepaalt succes alliantie
- Managementsite: Analyse succes en faalfactoren alliantie
- Common Eye: Bouwstenen voor een samenwerkingsvaardige organisatie
- Common Eye: Vijf condities voor een kansrijke samenwerking
- Jaap Boonstra: Ondernemen in allianties en netwerken
Hoedan?
Relevante informatie? Download het complete 8-luik ‘Samen publiek-privaat (net)werken #Hoedan?’
Fase 1. Netwerkopbouw
Hoe ontstaat een publiek- private samenwerking en wat zijn de eerste stappen?
Fase 2. Ontwikkeling en groei
Na de handtekening gaat het om structureel samenwerken. Inhoudelijk en procesmatig.
Samen (net)werken 2: ontwikkelen en groeien
Na de geboorte, het formuleren van de belofte, plannen maken en geeltjes plakken, is het zaak de energie te behouden en samen oplossingsgericht te werken. Zowel inhoudelijk als procesmatig.
BOUWSTENEN FASE 2
Ontwikkelen en groeien
- Voor een succesvolle publiek- private samenwerking is proceskennis en procesorganisatie nodig. Haal proceskennis in huis als dat niet aanwezig is. Bijvoorbeeld via BeBright, Sardes, Common Eye, of Issuemakers.
- Leg proces, rollen en lijnen vast. Zo zorg je voor continuïteit als partners tijdelijk wegvallen, bijvoorbeeld tijdens pandemie.
- Blijf leren. Zorg voor een dynamische lerende omgeving. Experimenteer, maak en leer van fouten, evalueer en stuur bij. Lees meer over participatief-actieonderzoek
- Kijk af, ontmoet andere netwerken, leg crossverbanden, maak gebruik van
elkaars kennis en kracht. Alles is Gezondheid stimuleert van elkaar leren via o.a. 1SociaalDomein.nl en Kennisvouchers in samenwerking met ZonMw. - Houd het proces gaande. Initieer een nieuwe impuls of wees bereid een processtap terug te zetten. Dat voelt als vertraging, maar kan later weer leiden tot versnelling. Lees het blog Alliantievorming: hoe doorbreek je de impasse?
- Houd contact, zorg voor energie. Deel elkaars successen, verhalen, vragen en voorbeelden. Vergroot elkaars bereik via de eigen achterban. Lees meer over samenwerken met energie. (PDF Wielinga & Robijn)
- Zorg voor agendering bij de politiek. Neem ambtenaren mee in jullie verhaal. Voedt ze, vraag advies of medewerking. Zoek een inhoudelijke ingang met iemand die gevoel heeft voor je thema. Zie video’s Gelijke Kansen van het ministerie van OCW en Alles is gezondheid en Paul Blokhuis’ werkbezoek aan Gezonde Basisschool van de Toekomst.
Download 8-luik
Inzichten, tips en bouwstenen op een rij over de opbouw, groei en verduurzaming van publiek-private samenwerkingen.
Fase 1. Netwerkopbouw
Hoe ontstaat een publiek- private samenwerking en wat zijn de eerste stappen?
Fase 3. Duurzame impact
Hoe implementeren we kansrijke, impactvolle initiatieven duurzaam in de samenleving?