Zorg voorkomen, verplaatsen en vervangen. Dat is de essentie van het ZonMw-programma ‘Juiste Zorg Op de Juiste Plek’ (JZOJP). Samen de zorg echt veranderen en onnodig dure of overbodige zorg voorkomen of verplaatsen. Naar dichter bij mensen thuis, in hun eigen vertrouwde leefomgeving. Zorg vervangen door nieuwe en andere vormen van zorg, zoals e-health, domotica, of sociaal en maatschappelijk werk.

JZOJP is een onderdeel van het VWS-programma De Juiste Zorg op de Juiste Plek. Dit staat ook (uitgebreider) beschreven in het rapport van de Taskforce De juiste zorg op de juiste plek.

Doelgroep

Het programma richt zich op regionale samenwerkingsverbanden van zorgprofessionals en -organisaties die mensen goed op elkaar afgestemde zorg, ondersteuning en welzijn bieden.

Kijk hier voor de infographic en de brochure. 

Voel je goed! is een programma gericht op het duurzaam verbeteren van de gezondheid van laaggeletterde mensen met overgewicht. Stichting Lezen & Schijven heeft deze integrale aanpak met een groot aantal partners opgezet.

Voel je goed! is vernieuwend in de combinatie van eet- en beweegadviezen van een diëtist met praktijkgerichte groepslessen van vrijwilligers. Deelnemers leren informatie beter begrijpen en toepassen in hun dagelijks leven. Marieke Wiebing, projectleider Stichting Lezen & Schrijven en initiatiefnemer Voel je goed!: “Cruciaal, want mensen die moeite hebben met het begrijpen van informatie, lopen een groter risico op een slechtere gezondheid. Ze hebben een grotere kans eerder dan gemiddeld te sterven.”

Deelnemer Erma Finies: “Ik hoef dank- zij Voel je goed! niet aan de medicijnen voor diabetes.”

Integrale opzet

De pilot loopt van januari 2016 tot 1 juli 2019 in Hengelo, Den Haag, Zoetermeer en Rotterdam, Emmen en Hoogeveen. Bij het programma zijn veel partijen betrokken. De lesmaterialen zijn ontwikkeld met onderwijskundigen, het Voedingscentrum, Kenniscentrum Sport, de Nederlandse Vereniging van Diëtisten, diëtisten en met laaggeletterden die ervaring hebben met afvallen. Ook financieel wordt samengewerkt. Naast subsidie van FNO, dragen verzekeraar Achmea, supermarktketen Lidl, Fonds Taal maakt gezonder, Ipskamp Printing en Stichting Lezen & Schrijven zelf bij aan de kosten van Voel je goed!.

Resultaten

Via wetenschappelijk onderzoek kijken we naar verschillen in gewicht, ervaren gezondheid, gezondheidsvaardigheden, eet- en beweeggedrag en determinanten van deze gedragingen bij de deelnemers. Tot slot zetten we de kosten en baten van Voel je goed! op een rij en al tijdens het traject werven we nieuwe partners. Bekijk de resultaten.

Obstakels overwinnen

Laaggeletterden met overgewicht zijn dubbel kwetsbaar en moeilijk bereikbaar. Daarom heeft Stichting Lezen & Schrijven behalve via de diëtisten ook via welzijnswerkers en klantmanagers binnen welzijn, werk en onderwijs geworven. Wiebing: “Als het nodig is gaan we naar de doelgroep toe. We zorgen bijvoorbeeld voor voorlichting en een vrijblijvende opstap-les in een buurthuis. We zien dat de animo er wel degelijk is. Het lijkt omslachtig, maar het gaat om mensen die problemen kunnen hebben om naar de diëtist te gaan of telefonisch onderzoeksvragen te beantwoorden.”

Contact

Meer weten? Neem contact op met Marieke Wiebing van Stichting lezen & Schrijven via marieke@lezenenschrijven.nl of 070 3022660

Hoe kunnen we de komende jaren laaggeletterdheid voorkomen en terugdringen? Deze vraag stond centraal tijdens drie Dialoogdagen Aanpak Laaggeletterdheid 2020+, georganiseerd door de ministeries van OCW, VWS, SZW en BZK en de Vereniging van Gemeenten (VNG). Met in totaal 300 verschillende partijen is nagedacht over een nieuwe meerjarige aanpak voor een geletterd en digitaalvaardig Nederland. Deze interactieve dagen werden geleid door dagvoorzitter Hans Christiaanse van Alles is Gezondheid.

Om de in totaal 2,5 miljoen mensen in ons land te helpen, die moeite hebben met de Nederlandse taal, loopt sinds drie jaar het programma Tel Mee Met Taal. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat zij sneller naar een taalcursus komen? Hoe krijgen we kinderen op school weer meer aan het lezen? Hoe zorgen we ervoor dat ze ook via de computer hun zaken kunnen regelen? Zoals het maken van een afspraak met de huisarts? Volgend jaar loopt het programma af. Toch moeten we verder om deze groep te helpen met lezen, schrijven, rekenen en/of werken met computers.

Ambitieuze vervolgaanpak

Daarom hebben de ministeries van BZK, OCW, SZW, VWS, en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) in juni en juli dit jaar Dialoogdagen georganiseerd. In Den Haag, Almere en Den Bosch kwamen organisaties uit het hele land bij elkaar. Het ging om onder andere wethouders, artsen, taalcoaches, bibliotheekmedewerkers, beleidsmedewerkers, onderzoekers en mensen die zelf moeite hebben met lezen en schrijven.

Samen spraken zij over hoe het straks verder moet als het programma Tel Mee Met Taal is afgelopen. Tijdens de Dialoogdagen is de basis gelegd voor een ambitieuze vervolgaanpak van laaggeletterdheid, leesbevordering en digitale inclusie. Er werd stil gestaan bij de vragen: Waar staan we nu? Wat moet er nog gebeuren? Welke uitdagingen liggen er nog? En hoe kunnen we die het beste aanpakken? Over deze en andere vragen is van gedachten gewisseld met iedereen die hier direct mee te maken heeft. Want samen weten we meer.

Dialoogdagen in beeld

Bekijk hieronder de video’s en visuele verslagen om een indruk te krijgen van de zeer geslaagde bijeenkomsten. Klik op de afbeelding om de visual te vergroten.

Dialoogdag in Den Haag (19 juni 2018)

Dialoogdag in Den Bosch (28 juni 2018)

Dialoogdag in Almere op 4 juli 2018

Mensen die slecht lezen en een taalachterstand hebben, kampen vaak met problemen in het dagelijks leven. Ze vinden bijvoorbeeld moeilijker een baan en lopen een groter risico op gezondheidsklachten. Lezen en voorlezen helpt taalvaardigheden ontwikkelen. Daarom interviewde Alles Is Gezondheid… Inspecteur Primair Onderwijs Herman Franssen over de kwaliteit van het leesonderwijs in Nederland.

Hoe staat het op de Nederlandse scholen met de kwaliteit van het leesonderwijs?

Als we de kwaliteit van het onderwijs van scholen beoordelen, kijken we niet specifiek naar afzonderlijke vakgebieden. Het leesniveau dat leerlingen halen is uiteraard wel een indicatie voor de kwaliteit van het leesonderwijs. Dit beoogde niveau op het gebied van taal en rekenen staat in de referentieniveaus. Een heel groot percentage kinderen haalt het fundamentele niveau, het basisniveau (Op basis van Centrale Eindtoets 2016). Slechts 1% blijft daaronder. We moeten er natuurlijk wel naar streven dat zoveel mogelijk leerlingen een hoger niveau, het streefniveau, halen.
We zijn daarnaast bezig met landelijke peilingen over afzonderlijke vakgebieden,  zoals lezen, mondelinge taalvaardigheid en schrijven (Peil. Onderwijs). Die peilingen gaan over hoe leerlingen presteren en hoe het onderwijs op de vakgebieden eruit ziet. De peiling voor lezen zal in schooljaar 2020/2021 worden uitgevoerd. We willen dan ook nagaan hoe het precies zit met het stimuleren van leesplezier, daar hebben we nu (nog) geen kijk op.

Waarom is lezen in uw ogen belangrijk?

We weten dat er in Nederland mensen met een taalachterstand, laaggeletterden, zijn. Omdat ze niet goed kunnen lezen en schrijven kunnen ze maatschappelijk niet goed functioneren en leven ze vaak ook minder gezond. Lezen heeft invloed op een heleboel factoren, van de omvang van iemands woordenschat tot de gezondheid aan toe. Lezen is goed voor de mentale ontwikkeling, kennisverwerving en door te lezen leert iemand zich beter in anderen verplaatsen. Allemaal sociale competenties die met burgerschap te maken hebben. Het is dus echt de moeite waard van het stimuleren van leesplezier een speerpunt te maken.

Hoe zorg je voor leesplezier bij kinderen?

Een docent is wat lezen aangaat, net als de ouders, een rolmodel. Het gaat erom dat er een vonk overspringt bij de kinderen. Ik vind het de moeite waard om binnen de school na te denken over andere methoden dan de traditionele leeskring om kinderen aan het lezen te krijgen. Het inspireert wellicht meer om te praten over wat kinderen aanspreekt in een verhaal, dan om het verhaal te analyseren. Naast het rolmodel s een goed boekenaanbod ook zeer belangrijk. Het is vaak essentieel dat een kind met het juiste boek begint, een boek kiest dat echt goed past bij de interesses. Het eerste boek kan meteen het laatste zijn of juist de start van iets moois.

Hoe kan het dat in Nederland nog steeds kinderen van school komen met een taalachterstand?

We zien op het gebied van leesniveaus grote verschillen tussen scholen. Dit heeft niet per se te maken met de culturele achtergrond van de kinderen. Er spelen daarbij heel wat factoren een rol, de aanpak van het leesonderwijs van de school is een heel belangrijke. De ene aanpak werkt beter dan de andere. Als inspectie schrijven wij geen aanpakken voor, wel kunnen we stimuleren en goede voorbeelden delen. De scholen moeten zelf ook steeds goed onderzoeken wat bij hun leerlingen werkt.

Welke functie heeft voorlezen?

Voorlezen is een heel goed middel om te inspireren. Het stimuleert leesmotivatie, het heeft invloed op het leesbegrip en vergroot de woordenschat. Het is goed voor het leesniveau als kinderen zowel op school als thuis worden voorgelezen en de kans krijgen om zelf veel te lezen. Het werkt bovendien stimulerend als kinderen zien dat hun ouders boeken hebben en lezen. Ook denk ik dat vriendjes en vriendinnetjes een grote invloed hebben op elkaar. Als die een boek heel mooi vinden, wil de rest dat boek ook lezen. Daar kan het onderwijs op inspelen. Hoe?, dat is aan de scholen.