In het kader van The Mental Health Week Europe organiseerde Alles is Gezondheid op 24 mei 2023 een webinar over vroegkinderlijk trauma, patronen en heling.

Webinar: terugkijken

In het webinar gaan experts en kijkers in gesprek over de impact van trauma, negatieve ervaringen in de kindertijd, (h)erkenning en signalen, handvatten voor behandeling en herstel.

Sprekers

• Jan Bommerez: specialist in transformatieprocessen en expert op gebied van onderdrukte passie en energie. Ook is Jan internationaal spreker en auteur van bestsellers op thema’s zoals leren loslaten, flow en moeiteloos leren leven.
• Anne Marsman: psycholoog, lichaamsgericht traumatherapeut i.o., initiatiefnemer van Traumanet.nl en trainer bij de Trauma Company. Anne is en gepromoveerd op de lange termijn gevolgen van ingrijpende gebeurtenissen in de jeugd.
• Judith Kocken: kinderarts, gespecialiseerd in maag-, darm-, en leverproblemen, wetenschappelijk onderzoeker en arts voor leefstijl geneeskunde. Judith is initiatiefnemer van Kinderbuik&co en auteur van ‘Kinderbuik’ en ‘Je bent je eigen medicijn’.
• Wico Mulder: Netwerkadviseur Mentale Gezondheid & Zorg bij Alles is Gezondheid, Arts M&G, co-auteur van ‘In Gesprek met Jongvolwassenen’ en eigenaar Praktijk SALUT. Wico is tevens de moderator van het webinar.

Meer weten?

Jan Bommerez

• Leren loslaten
• Jeugdtrauma.com
• Boek: Kun je een rups leren vliegen?

Anne Marsman

• Omdat ik je zeggen wil
• Traumanet.nl

Judith Kocken

• Kinderbuik & Co
• Boek: je bent je eigen medicijn

Wico Mulder

• Het kwetsbare gesprek
• Boek: In gesprek met jongvolwassenen

Op 16 mei 2023 organiseerde Alles is Gezondheid een webinar over de documentaire ‘In Utero’. Hierin gaan we met experts en kijkers in gesprek over het leven in de baarmoeder en de impact daarvan op het verdere leven en ons gedrag.

Webinar: terugkijken

Sprekers

• Tessa Roseboom: hoogleraar Vroege Ontwikkeling en Gezondheid aan de Universiteit van Amsterdam (AMC-UvA)
• Anna Verwaal: maternal-child health nurse & pre- en perinataal educator.
• Mia Wessels: arts, therapeut en spreker. Zij richtte De Jonge Dokter op en host de podcastserie Humanizing Healthcare.

Voor dit webinar werkten we samen met Augeo Foundation, Stichting Emovere: en Proscoop.

In Utero

In de documentaire In Utero staan drie vragen centraal: hoe worden we gevormd? Wie zijn we? Waarom zijn we wie we zijn? Aan de hand van interviews met wetenschappers, psychologen en artsen, kennis uit de epigenetica en biochemie, culturele mythes, populaire films en technologische trends toont de film hoe belangrijk de prenatale fase is. Deze periode geeft een verklaring voor het feit dat sommige mensen hun hele leven voor uitdagingen komen te staan terwijl anderen juist een voorspoedig leven leiden.

Trailer

Serie webinars

Dit is een uitzending in een serie lunchwebinars van Alles is Gezondheid die -vanuit een holistische visie- ingaan op een documentaire over mentale gezondheid, trauma, zingeving en herstel. Bekijk hier het webinar over ‘The Wisdom of Trauma‘ van Gabor Maté en de uitzending over ‘Resilience: the biology of stress & the science of hope’.

‘Via de Academie voor Zelfherstel laat ik mensen zien dat ze zelf iets kunnen doen, naast naar een dokter gaan en medicijnen slikken. Met eigen regie is veel winst te behalen.’ De woorden van Pascale Bruinen, die een carrièreswitch maakte van officier van justitie naar schrijver, spreker en coach, gespecialiseerd in gezondheidsbevordering. Ze zet instrumenten als meditaties, visualisaties en affirmaties in om overtuigingen van mensen zo positief mogelijk te maken. Wico Mulder, netwerkadviseur mentale gezondheid, bezocht haar voor een Gezond Gesprek.

Je had een heel ander vak en hebt de beweging gemaakt van het hoofd naar het hart. Kun je uitleggen hoe en waarom?
‘Als ik terugkijk, heb ik twee heftige dingen meegemaakt die van invloed waren op die keuze. Toen ik mijn vader verloor, heb ik een intense spirituele ervaring gehad en die gebeurtenis heeft veel in beweging gezet, waaronder mijn eindeloze fascinatie voor de kracht van de menselijke geest. (zie: het jaar van de uil). Jaren later had ik plotseling iets groots in mijn buik, waarvan artsen niet wisten of dat goed- of kwaadaardig was. Ik heb mij toen voorgenomen niet het pad op te gaan van stress en angst en ben mijzelf via visualisaties gaan inprenten dat de operatie goed zou verlopen, dat ik geen pijn zou hebben en dat ik spoedig zou herstellen. De echte operatie verliep prima en het was goedaardig en tot verbijstering van arts en verplegend personeel had ik helemaal geen pijn. Achteraf realiseerde ik me dat daar veel meer gebeurd was en omdat ik dat wilde begrijpen, ben ik de wetenschappelijke literatuur ingedoken. Dit heeft geresulteerd in mijn boek ‘Zelfherstel van binnenuit’.

Zie je een urgentie in het delen van deze wetenschap, deze kennis?
‘Die urgentie zie ik zeker, omdat het zo ontzettend democratisch is. Iedereen zou dit kunnen, iedereen kan hier iets aan hebben. We hebben allemaal een natuurlijke apotheek in ons en je kunt leren hoe je die aanzet. Het is zelfherstellend vermogen, van binnenuit via de kracht van de geest. Het leven is niet 100% maakbaar, maar we kunnen zelf veel meer dan we denken. En wat ik interessant vind is om te verkennen waar je wél invloed op hebt en die eigen regie te nemen.’

Waarom?
‘Omdat het zo ontzettend veel kan opleveren. Uit de wetenschap blijkt, dat de overtuigingen over jouw gezondheid, herstel, verouderingsproces of de werking van een medicijn sturend zijn. Dat zijn biologische selffulfilling prophecies. Onze focus gaat automatisch naar het negatieve, naar het reageren op en vermijden van gevaar. Wij worden aangetrokken door alarmerende berichten en hoe vaker de hersenen hetzelfde te horen krijgen, hoe meer ze dat gaan geloven. Dus als wij zelf het heft in handen willen nemen en het beter willen maken, dan zullen wij de focus actief moeten verleggen naar het positieve en dat moet je zelf doen, want de maatschappij doet dat niet voor je.’

Dat zelfherstellend vermogen kan van binnenuit fysiek en mentaal veel betekenen. Kun je dat nader toelichten?
‘Ik denk dat veel mensen op zoek zijn buiten zichzelf naar oplossingen, maar het gaat erom wat je met je eigen hersenen kunt. Hoe mooi is het, dat onze hersenen een natuurlijk aanpassingsvermogen hebben. Onderzoek laat zien dat als je regelmatig mediteert, je angstcentrum krimpt en je een dikkere prefrontale cortex krijgt. Hierdoor kun je beter focussen en relativeren. Bovendien zorgt meditatie ervoor dat je veerkracht en weerbaarheid ontwikkelt en ontdekt wat jij zelf echt wilt.’

‘We zien ook dat bij ons in de westerse wereld vooral de linkerhersenhelft overheerst. En hoe groter die disbalans tussen je hersenhelften wordt, hoe meer je de realiteit duaal gaat ervaren. Afgescheiden, en dat werkt gevoelens van eenzaamheid, angst en depressie in de hand. Als je regelmatig mediteert gaan die hersenhelften beter samenwerken, waardoor je beleving van de realiteit wordt zoals die eigenlijk is; alles is met alles verbonden. Je kunt zo gevoelens van angst, depressie, isolatie en eenzaamheid dempen op een natuurlijke manier.’

Is de belofte van ‘zelfherstellend vermogen’ niet iets waardoor mensen zich schuldig kunnen voelen als ze toch ziek(er) worden?
‘Er zijn geen garanties en het is niet zo dat je dwang moet voelen om positief te zijn. Iedereen is anders, heeft een ander levensverhaal en eigen “bagage”. Het is niet de bedoeling dat mensen zich schuldig voelen als het niet lukt. Wat we weten is dat als je probeert je overtuigingen zo positief mogelijk te maken je hersenen op een bepaald moment een positief verwachtingspatroon krijgen en dat zorgt voor positieve biologische effecten.’

Ons zorgsysteem is gefocust op ziekte in plaats van op gezondheid. Daar ligt ook de missie van ons netwerk, raakt dat ook aan de missie van jouw academie?
‘Zeker. Een transitie krijg je niet alleen voor elkaar, we hebben elkaar nodig. Met academie voor zelfherstel zoek ik daarom nadrukkelijk samenwerking en verbinding met organisaties en de reguliere gezondheidszorg. Het is en en, niet of of. Voor sommige aandoeningen moet je zo snel mogelijk bij de reguliere gezondheidszorg zijn, maar er is daarnaast zoveel wat je zelf kunt doen. Dat blijf ik delen.’

Kun je een voorbeeld geven van de verbinding die je maakt?
‘Naast mijn boek, dat gelukkig door steeds meer zorgprofessionals wordt gelezen en zelfs wordt ‘voorgeschreven’ aan hun patiënten, draag ik het gedachtegoed uit via lezingen, trainingen, workshops, coaching en gastlessen. Ik leg de verbinding tussen zelfherstel en bijvoorbeeld de Nederlandse Zorgautoriteit of Fit for surgery, waar ze mensen voorbereiden op operaties. Daarnaast heb ik verbinding gezocht met de Toon Hermans huizen voor mensen met kanker en hun naasten. Voor hen zijn visualisaties gericht op het afweersysteem erg zinvol. Waarom laten we mensen niet standaard voor een operatie een kwartier een visualisatie beluisteren? Er is zo veel winst te behalen.’

Hoe kunnen we ervoor zorgen dat dit common sense wordt, wat kan het gedachtengoed verder helpen?
‘Om aandacht te vragen voor het gedachtengoed, blijf ik zoeken naar hoe en wie elkaar kunnen versterken. Ik zou graag in verbinding komen met mensen met een sleutelpositie in bijvoorbeeld een chirurgisch centrum die een pilot zouden willen doen met inzet van visualisaties voorafgaand aan operaties. Ik ben ervan overtuigd dat er een omslagpunt komt in de beweging die gaande is. Ik ben steeds hoopvoller. En ja, wat houdt dat tegen? Ik denk een kennisachterstand. Veel professionals hebben al moeite bij te blijven in het eigen vakgebied. Het begint ook natuurlijk bij de zorgopleidingen. Daar zit dit gedachtengoed nog  niet in.’

We willen via sociaal emotioneel leren kinderen in het onderwijs leren contact maken en woorden geven aan gevoelens en emoties. Denk jij dat dit gedachtengoed daarin goed is te integreren?
‘Jazeker! Ik zou graag willen dat het vanaf de kleuters door het hele onderwijssysteem ingevoerd zou worden, want door bijvoorbeeld mediteren gaan mensen zich meer verbonden voelen en dat zorgt voor vermindering van eenzaamheid en uitsluiting van andersdenkenden. Mensen die regelmatig mediteren worden veel altruïstischer en dat hebben we nodig in onze maatschappij. Iedereen wil gezien en gehoord worden. Via die meditatie en ademhalingsoefeningen veranderen je hersenen die kant op. Hoe mooi is dat! We moesten eigenlijk op onze knieën vallen van dankbaarheid dat wij dat kunnen.’

Je wil met dit verhaal niet te zweverig overkomen. Is dat ook iets wat er een beetje aan kleeft en wat bijvoorbeeld artsen of stoere pubers tegenhoudt hiervoor open te staan?
‘Dat is eigenlijk de missie van mijn boek. Omdat ik zelf heel erg wars was van zweverigheid weet ik bij uitstek hoe je ‘die mensen’ kunt bereiken. Naar mijn idee via de wetenschap en daarom heb ik de vertaalslag gemaakt naar wat wij praktisch hebben aan al die onderzoeken. Er is geen speld tussen te krijgen. Dat hoor ik ook terug, zelfs van mensen van de oude stempel. Het gaat ook om de manier waarop je het brengt. Vergeet die goeroes op bergtoppen. Ik benader het heel basic. Het is hersentraining, geestelijke hygiëne en net zo elementair als onder de douche gaan. Even een paar minuten voor jezelf om te ontspannen, meer zelfvertrouwen te krijgen, veerkracht te ontwikkelen en te weten wat je echt wil. Ik kan gerust zeggen dat ik zonder die meditaties nooit mijn carrièreswitch had aangedurfd. Dat heeft mij de kracht en vooral ook het vertrouwen gegeven. Ik ben ervan overtuigd dat we samen, met gelijkgestemden, de nodige en urgente transformatie van de zorg voor elkaar krijgen.’

Wico Mulder, netwerkadviseur Mentale Gezondheid, sprak met Janine Schimmelpenninck, oprichter van The Orange Tree Foundation en grondlegger van de Natural Skills psychologie. Haar gelijknamige boek biedt handvatten om je mentale welzijn te vergroten via inzicht in je innerlijke natuur. Een brede kijk op gezondheid, die past bij het denken en doen van het Alles is Gezondheid-netwerk.

Waarom is Natural Skills ontstaan?

‘Ik denk dat er veel meer aandacht voor psychologie moet zijn. In de basis, dus ook in het onderwijs. Ik vind het echt heel bizar dat we kinderen taal en rekenen leren en dat we psychologie eigenlijk altijd een beetje buiten onszelf parkeren, terwijl het fundamenteel onderdeel van ons uitmaakt. Soms hoor je mensen wel zeggen, laat ik hier even psychologisch naar kijken, maar het besef dat we psychologische wezens zijn is er niet. Ik denk dat het tijd is om fundamenteel vanuit een breed natuurlijk perspectief te gaan kijken.’

Hoe kunnen we psychologisch sterker worden?

‘Je leert niet over psychologie, maar ervan. Het gaat om het ontdekken en ervaren in de klei. Leren voelen. Onze aandacht wordt constant naar buiten getrokken. Zo werken de zintuigen.
Momenteel is het een grote jungle in de wereld en is het essentieel dat we “naar binnen” gaan. We zijn dat niet gewend. Het is een volwassen worden van de mens. Het gaat om de verbinding tussen hoofd en hart.’

Kun je kort de Natural Skills psychologie uiteenzetten?

In deze psychologie gaan we uit van onze innerlijke natuur. Het is geen visie, maar beschrijving hoe het natuurlijk werkt. Zo wil ieder mens gelukkig zijn en geen pijn lijden. Maar we willen ook vrij zijn en ons verbonden voelen. Deze drie factoren bepalen ons leven. Natural Skills zijn de psychologische middelen die ons van nature ter beschikking staan om deze diepe natuur tot bloei te laten komen.

Natural skills werken als soort natuurwetten die gaan over hoe we waarnemen, denken en voelen.

• Waarneming vindt van binnen naar buiten plaats. Dus moeten we zorgen dat we goed kunnen waarnemen. Hoe troebel is je lens? Wat staat je in de weg?
• Gedachten en gevoel vormen samen onze staat van zijn. Je kan niet negatief ergens over denken en je daar positief over voelen. Hiervan zijn we ons niet altijd bewust. En voordat we het doorhebben laten we ons leiden door onze ervaring in plaats van dat we onze ervaring leiden.
• We zijn geconditioneerd. Conditionering werkt als blueprint voor hoe je denkt. Relaties zijn je speelveld, je spiegel om die condities te verkennen en te veranderen. Experimenteren is belangrijk. Leren door ontdekken.
• Het vermogen om bewuste aandacht te hebben. Iedereen probeert je aandacht te vangen. Marketing, sociale media. Je aandacht is een product geworden waar iedereen aan trekt. In staat zijn aandacht te hebben voor iets, dat leren we niet meer. We zijn bijna bang om niks te doen hebben. Het is eng om naar binnen te kijken omdat we niet weten wat je daar aantreft.
• Het vermogen om jezelf te veranderen. Ik denk dat dat mogelijk is, maar we hebben weinig vertrouwen om onszelf te veranderen. Daarom willen we anderen veranderen. De ultieme manier is geven en nemen. Van geven word je rijk en van nemen word je vrij. Het gaat niet om materialistische termen maar om hoe je denkt en hoe je voelt. Je geeft het beste wat je hebt en je neemt het meest ellendige wat je ziet.

Wat wil jij met Natural Skills betekenen?

‘Als je kijkt naar de psychiatrie of naar de psychologie dan zie je de cognitieve benadering, waarbij het emotionele en het spirituele aspect vaak missen. Dan ga je in mijn ogen voorbij aan het natuurlijke. We kunnen nadenken over onze psyche en oeverloos discussiëren over hoe iemand kijkt naar de wereld en wat dat betekent, maar voor mij is het essentieel om je af te vragen en stil te staan bij: hoe werkt het nou van nature en wat gebeurt er nou? Ik wil met Natural Skills een veilig fundament bieden voor iedere vorm van sociaal emotioneel leren. Wat ik doe in deze psychologie is eerst het fundament leggen dat voor ieder mens geldt. We hebben allemaal geluk, vrijheid en connectie nodig, daar gedijen we van nature goed in.’

Hoe komen we dichter bij onze natuur?

‘We nemen alleen waar van binnen naar buiten, door onze innerlijke bril. We zijn volledig geconditioneerd door onder meer onze opvoeding en cultuur. We zien de wereld vanuit ons eigen perspectief en daarom kijken we allemaal anders. Wanneer je inzicht krijgt in je conditionering en de natuur als uitgangspunt neemt, kun je natuurgetrouw gaan handelen. Dan gaan de dingen voor je werken. Dat brengt rust en vertrouwen. Dat is heel belangrijk want je kunt niet functioneren als je je niet veilig voelt.’

Is veiligheid nodig om Natural Skills psychologie toe te passen?

‘Veiligheid is een randvoorwaarde om te leren. Wanneer iemand zich niet veilig voelt, kan het innerlijke evenwicht verstoord raken. Hierdoor kan iemand een slachtofferhouding aannemen, anderen veroordelen en door die gesloten houding mentaal steeds verder achteruit gaan. Er is op school te weinig aandacht voor emotionele veiligheid. Natural skills psychologie is een basis. Leren betekent letterlijk: het vermogen om antwoord te geven op wat zich aandient in het leven. Dat kan alleen met een open houding en met zelfkennis. En met de kennis dat iedereen verschillend geconditioneerd is.

Wat werkt implementatie van deze natuurlijke psychologie tegen?

‘Het is denk ik onwetendheid, geen onwil. Er is weinig echte connectie en we leiden aan psychologische ongeletterdheid. Waarom onderrichten we dit niet op school? Het is een nieuwe taal die we moeten leren, met een alfabet en grammatica. Het is eigenlijk heel vanzelfsprekend, maar we plaatsen onszelf als psychologische wezens buiten de maatschappij, terwijl we er onderdeel van zijn. We richten ons met name op cognitieve en technologische vooruitgang.’

Hoe kunnen we dat in jouw ogen veranderen?

‘Er is meer zelfkennis nodig. Niet alleen voor ons eigen mentale welzijn maar ook uit maatschappelijk belang. Mensen die bijvoorbeeld algoritmes coderen zijn niet altijd psychologisch geletterd en integriteit staat bij technologische veranderingen niet hoog op de agenda. Denk bijvoorbeeld aan gezichtsherkenning. Humane integriteit maakt de wereld juist veiliger. Het creëert eenheid. Ik beschrijf hoe dat van nature werkt. Het brengt je terug bij je eigen natuur. Ik wil heel graag dat Natural Skills psychologie meer bekendheid krijgt. Niemand vindt natural skills onzin, iedereen herkent het. Iedereen kan psychologisch leren ‘lezen en schrijven’, zodat we systemen kunnen veranderen van binnenuit.’

Hoe kunnen we vanuit trauma hiermee aan de slag?

‘Gekwetste mensen zijn geneigd uit zelfbescherming zich af te sluiten. Ze verliezen de ruimte in zichzelf en daarmee ook de ruimte voor anderen. Ik denk dat veerkracht draait om de mate waarop je psychologisch kunt geven en nemen. Wanneer je geeft wat je zelf wilt ontvangen, dan word je psychologisch rijk. Beschadigde mensen kunnen nadenken over degene die ze pijn heeft gedaan. Het is een misverstand dat we altijd iets terugverwachten. Als je leert omarmen en kunt denken, wat er ook gebeurt ik neem dit, ik heb mijn best gedaan, dan voel je je vrij.’

—–

Inzet netwerk

Janine heeft om het belang van psychologie in het standaard onderwijscurriculum te onderstrepen contact gezocht met een aantal onderwijspioniers , maar dat is nog in een pril stadium. In Engeland heeft ze contact met Kate Robinson (dochter van wijlen Sir Ken Robinson) en maakt  ze uit van Robinsons internationale community waar interesse is voor de betekenis van psychologie in het onderwijs. Heeft een van jullie contacten, tips of ideeën die iets kunnen betekenen voor Janine? Neem contact met haar op.

Opleiding en trainingen Natural skills

Wil je meer weten of leren over Natural Skills? Dan kun je contact opnemen met Janine Schimmelpenninck . Naast haar schrijfwerk geeft ze trainingen, dagworkshops Natural Skills en een gecertificeerde Opleiding Coachen op Natural Skills.

In Psychologie Magazine editie 9, is een interview met Machteld Huber te lezen. In een vraaggesprek belicht Machteld de definitie van gezondheid, het belang van zingeving en de noodzaak om gevoelens te voelen. Benieuwd naar het artikel? Koop het magazine in de winkel of bekijk de PDF.

Positieve Gezondheid biedt een brede kijk op gezondheid. Het gaat niet om wat mensen mankeren, of niet kunnen, maar om veerkracht en om wat het leven van mensen betekenisvol maakt.

Duurzame inzetbaarheid

Medewerkers die worden aangesproken op hun veerkracht, oprechte aandacht krijgen en verbinding maken voelen zich gehoord en gezien. Dat maakt ze productiever, ze halen meer voldoening uit hun werk en ze voelen zich sterker verbonden met de organisatie.

Gezond menselijk kapitaal

Met het concept Positieve Gezondheid kun je als werkgever concreet aan de slag om ervoor te zorgen dat werknemers gezond en vitaal werken en leven. Waarom en hoe, dat lees je in Positief Gezond Werkgeverschap; een publicatie van iPH, CAOP en Alles is Gezondheid vol met relevante voorbeelden, tips, leerervaringen en tools.

Meer weten over dit onderwerp? Meedenken of doen? Neem contact op met Piet Vessies of Lisanne Kiestra.

Op 31 maart 2022 organiseerde Alles is Gezondheid met partners Proscoop en Emovere een webinar over de documentaire The Wisdom of Trauma. Met experts en kijkers gaan we in gesprek over de impact van trauma, wat we hiervan kunnen leren en hoe we hier op een helende manier mee kunnen omgaan.

BEKIJK HIER DE UITZENDING:

Sprekers

In het webinar reflecteren de volgende gasten op de film:

• Anne Marsman, psycholoog, lichaamsgericht traumatherapeut i.o. en gepromoveerd op de lange termijn gevolgen van ingrijpende gebeurtenissen in de jeugd.
• Maarten Smetsers, ervaringsdeskundige en coach. Door ervaring ziet hij lichamelijke en/of emotionele klachten als kompas.
• Marieke Gielen, arts en bewustzijnscoach, met focus op bewustzijnsgroei over de verbinding tussen lichaam-geest-ziel en natuur
• Mia Wessels, arts, therapeut en host van het webinar. Zij richtte De Jonge Dokter op en presenteert de podcastserie Humanizing Healthcare over een nieuw paradigma in de zorg.

In totaal meldden zich meer dan 500 mensen aan voor het webinar. Na de uitzending gingen kijkers in met elkaar in gesprek (via Zoom) over wat je zou kunnen toepassen in de eigen omgeving en wat daarvoor nodig is. Hier is geen verslag van. Verder zien we reacties op LinkedIn, zoals de post van ACE Aware en een blog van Elske Zwart.

Wisdom of Trauma

De documentaire kan je hier in zijn geheel bekijken (tegen een zelf te bepalen vergoeding). Dit is de trailer:

In de documentaire Wisdom of Trauma deelt de Canadese arts Dr. Gabor Maté zijn ideeën, kennis en praktijkervaringen in het veld van trauma. Hij laat zien wat hij doet om de cyclus van onbegrip en overmedicalisering te doorbreken. Waarom kijken we niet meer naar wat er bij iemand is gebeurd dat zoveel pijn heeft veroorzaakt?

In het webinar bekijken we hoe we het zorgsysteem en onszelf kunnen verrijken met specifieke inzichten over wat trauma is, hoe het ontstaat, hoe het zich uit en hoe we deze kennis kunnen integreren in de praktijk om de aanpak van trauma te optimaliseren.

Gabor Maté ziet vele mogelijkheden voor herstel als we begrijpen hoe trauma ons welzijn beïnvloedt en als er in alle domeinen écht wordt geluisterd naar wat pijn ons leert en wil vertellen. Maté besteedt aandacht aan de vervorming van mens en systeem en wat we daarvan kunnen leren.

Greenhabit ondersteunt mensen bij duurzame gedragsverandering en richt zich op persoonlijke groei, veerkracht en creëren van gezonde gewoontes. Werkgevers kunnen Greenhabit inzetten voor de ontwikkeling van hun medewerkers. Een initiatief dat werkt en inspireert. Reden genoeg voor Karen van Ruiten een gezond gesprek aan te gaan met initiatiefnemer Chantal Linders.

Hoe en vooral waarom ben je met Greenhabit begonnen?
‘Ik ben ermee begonnen omdat ik in mijn eigen gezondheid een enorme switch gemaakt heb van 20 jaar antibiotica slikken en een chronische blaasontsteking tot gezond zijn. Een gesprek bij een mesoloog liet mij zien dat je in staat bent als mens je eigen ontstekingen op te lossen door in mijn geval andere voeding. Ik wilde hierdoor meer leren over het menselijk lichaam en ik ben voedingsleer gaan doen. In mijn hart wilde ik mensen hiermee helpen, maar dan wel veel mensen tegelijk. En er is maar één manier om een grote beweging op gang te krijgen: via een mobiele telefoon. Zo is mijn idee geboren. Intussen hebben bijna 1500 mensen meegedaan.’

Wat is het idee achter Greenhabit?
‘Zoveel mogelijk mensen helpen langer gezond te leven door het ontwikkelen van veerkracht en zelfregie. Vanaf dag één was het mijn wens niet het laaghangend fruit te benaderen, maar juist de mensen die het moeilijk hebben, die zich eenzaam voelen, die de taal niet spreken, die in de fabriek werken. Daarom hebben we de game al in drie talen beschikbaar. De sociale community in de game is zo krachtig dat mensen zich daar erg gesteund en gehoord voelen. Het delen van mooie dingen maar ook moeilijke dingen stimuleert en dat is veel gaver dan dat je tien kilo af bent afgevallen.

Veel mensen houden de game vol. Hoe komt dat?
‘Mensen houden het met name vol doordat je de reis met een buddy maakt, iemand uit je privé-omgeving. Zo voel je de steun in de kieren van de dag. In de App-store schrok ik van de driehonderdzestigduizend lifestyle apps, allemaal gericht op onze fysieke gezondheid, beweging, voeding en ontspanning. Maar zijn we geholpen met een App die leert dat broccoli gezond is? Daar worden mensen niet gelukkig van en het gaat uiteindelijk om dat geluksgevoel. Met die kennis wilde ik iets maken wat duurzaam is en niet maar heel even mensen in beweging zet.

Mensen kunnen meedoen vanuit hun eigen, doelstelling. Het gaat om gedragsverandering. Zien we dat terug in de opdrachten in de game?
Iedereen kiest zijn/haar eigen hoofddoelen maar de basis van het programma is voor iedereen gelijk. Zo doorloop je gebieden die je gezondheid positief beïnvloeden zoals, gezonde voeding, de invloed van de natuur, andere mensen helpen en meedoen. We leren mensen door een andere bril kijken en omgaan met situaties, zodat ze emotioneel in balans blijven. De aanpak sluit aan op het gedachtegoed van Positieve Gezondheid en het is mede gebaseerd op het ijsbergmodel van McClelland, waar het gedrag van mensen is wat je boven water ziet en het gevolg van hoe ze zich, onder water, voelen. Daar waar al je drijfveren, dromen, normen en waarden en gedachtes vandaan komen. Op het moment dat je hierin kunt sturen kun je jezelf anders gaan gedragen.

In de spelopdrachten komt het idee van minimaliseren terug, maar via de opdrachten verdienen spelers punten. Wat kunnen ze met die punten doen? Iets kopen?
‘We zijn zo gemakkelijk geworden, we bestellen alles wat we nodig hebben. Van niets kopen word je innerlijk rustiger. Daar willen we de deelnemers bewust van maken. We geven mensen opdrachten om hun comfort zone te verlaten. Maak een praatje met een vreemde, koop een maand niets voor jezelf, doe iets betekenisvols voor een ander. Met Greenhabit-beloningen kun je niet ergens iets kopen. Je kunt bijdragen aan een goed doel of je krijgt iets en als je dat niet leuk vindt geef je het weg om iemand anders gelukkig te maken. We proberen mensen bewust maken dat consumeren niet bijdraagt aan geluk.’

Jullie analyseren data op gebied van kwaliteit van leven, kun je dat toelichten?
‘In de game zit een reflectiemodel waarbij je elke dag even terugblikt. Door dat dagelijks reflecteren ontstaan die gewenste nieuwe gewoonten in je brein. En wij meten aan de achterkant die veranderingen in de kwaliteit van leven. We doen een nulmeting en stellen elke vier weken vragen. Dat resulteert in data waarin we kunnen zien in op welke gebieden welke mensen iets nodig hebben en waar de progressie zit. We maken deze waardevolle data over het welzijn van hun mensen geanonimiseerd beschikbaar voor werkgevers. Zelf gebruiken we de informatie voor opschaling en doorontwikkeling. We zijn nu via algoritmes bezig met gepersonaliseerde content. Daarmee wordt het nog leuker om mee te doen.’

Zijn er punten waarop je juist nu in coronatijd behoefte ziet voor de BV Nederland of voor werkgevers?
‘Wat ik vooral zie is dat vitaliteit een containerbegrip is geworden. Iedereen praat over de gezondheid van mensen, maar al die duizenden workshops en trainingsdagen hebben op lange termijn bijna geen effect. Eigenlijk moet je als  zorgen dat de mensen die nog niet zijn uitgevallen niet uit gaat vallen door ze tools te bieden waarmee ze op lange termijn veerkracht ontwikkelen en een goede balans. Daar heb je op lange termijn plezier van. Ik denk mensen in de kern geholpen willen worden en rust willen voelen in plaats van nog meer stress over alle workshops die ze moeten volgen.’

Hoe bereik je die doelgroep die thuis zit en jouw app nodig heeft?
‘Ik werk samen met werkgevers. Die betaalt deelname, ook voor die medewerker die het moeilijk heeft en thuis zit of die in de productie staat en het niet breed heeft. Anderzijds probeer ik de patiëntengroepen via zorggroepen te bereiken. Je kunt wel wachten tot de zorgverzekeraar betaalt, maar je moet eerst aantonen dat het werkt. We willen ook mensen bereiken die een uitkering hebben en die ongezond eten, thuis zitten en weinig bewegen. In samenwerking met Janneke Wittekoek van Heartlife klinieken gaan we de game nu ook inzetten voor vrouwen. Daarnaast gaan we een foundation oprichten waarin we een deel van de opbrengsten gebruiken om mensen die het niet zelf kunnen betalen toch te helpen. We gaan niet wachten op de overheid. We laten zien dat het kan. Iedereen moet mee kunnen doen vinden wij.’

Er doen ook patiëntengroepen mee aan de game. Kun je daar iets meer over vertellen?
‘We hebben metingen gedaan met groep hartpatiënten en in die social community met mensen die elkaar niet kenden, zagen we bijzondere effecten. Sommigen konden al na zeven weken hun medicatie afbouwen want ze voelden zich goed. Mensen worden in hun hart weer gezond doordat ze gesteund worden door anderen. Je verandert je mindset. Het effect van lotgenoten die elkaar helpen is zoveel gaver dan een platform waar je iets kunt lezen over je bloeddruk of over hoeveel broccoli je moet eten per dag. Daar zie ik mooie kansen.  Lotgenoten die zich geen patiënt voelen en samen de game spelen. Het gaat daarbij niet om de aandoening, het gaat om de manier waarop je mensen activeert, het vlammetje weer aanwakkert en mensen verbindt.’

Werkt je samen met partners? Hoe kun je support ontvangen van het netwerk van Alles is Gezondheid?
‘We werken nu samen met Universiteiten, met zorggroepen, met vitaliteitsbedrijven en arbodiensten en zoeken altijd versterking via partners. Ik geloof heel erg in de kracht van bundelen en kennis delen. Wij hebben bijvoorbeeld veel domeinkennis en kennis van gamification, algoritmes, die we inzetten om gedragsveranderingen teweeg te brengen. Een samenwerking met benefitprogramma’s of bijvoorbeeld Food First Network waarin we begeleiding en beloning kunnen koppelen zie ik wel voor me. Volgens mij kunnen we niet zonder krachtenbundeling als we willen bereiken dat het altijd voor iedereen makkelijk is om aan je gezondheid te werken.’

Als jij vijf of tien jaar vooruit durft te dromen, wat zou jij voor Greenhabit wensen?
‘We zitten nu in de fase dat we aan het valideren zijn met de Universiteit van Barcelona en de Universiteit van Maastricht. Als we het effect hebben aangetoond, dan is het mijn droom dat iedereen in Nederlanden Europa deze journey kan maken. Het gaat erom dat je mensen intrinsiek gemotiveerd krijgt en houdt om de kwaliteit van hun leven te verhogen. Het aantal mensen dat leefstijl gerelateerde aandoeningen heeft, zoals diabetes type twee blijft stijgen. Als we die mensen door het veranderen van hun mindset kunnen helpen op lange termijn, dan hebben we een hele mooie missie.’

Op 18 februari 2021 organiseerde Alles is Gezondheid met Dialoog Gemeenschapskracht een webinar over de bouwstenen van een Sociale Basisinfrastructuur in de wijk. De praktijk staat centraal. Cases uit Utrecht en Deventer laten zien hoe wijkbewoners met professionals constructief samenwerken aan gezonde gemeenschappen. Stap voor stap en met aandacht voor (alternatieve) financiering.

Bekijk hier het webinar terug (aanmelden met e-mail)::

Bekijk de slides

Clipjes

• Digitaal platform Utrecht Oost
• Buurtassistenten Utrecht Oost
• Deventer: Wijk voor Elkaar

Meer informatie

• Wijkdebat ‘Hoe gezond is Utrecht Oost’
• Wijkinformatiepunt Utrecht Oost
• BuurtGeluk in Deventer
• Fieldlab GROZ Deventer 
• Bouwstenen inclusieve samenwerking in de wijk

Programma

Het denken vanuit bewoners en een vraaggerichte aanpak zien zien we terug in de praktijkcases in het webinar:

• Utrecht: met Anja van der Aa (Samen030, GezondNL) kijken we naar de aanpak en ervaringen in Utrecht Oost en Kanaleneiland. Daar werken buurtbewoners met eigen communicatiekanalen (krant, tv en digitaal platform) zelf aan hun leefstijl, zijn wijkinformatiepunten opgezet, wordt burenhulp gecoördineerd en hevelt de gemeente gelden over naar de wijk. Ook gaat Anja in op omgaan met de enorme versnippering van zorg & welzijn en het toewerken naar een collectief. Waar te beginnen? Hoe kun je groeien? Hoe financiering binnenhalen? Wat laat je juist niet aan bewoners over?
• Deventer: met Grace Brok (sociaal ondernemer, Wijk voor Elkaar, SV Helios) ontdekken we als je de behoefte van de bewoner centraal stelt en daarbij de juiste omgeving creëert, dat een positieve leefstijlverandering mogelijk is op eigen kracht. (Lifestyle Change). Vanuit de wijkaanpak in Colmschate vertelt Grace over de eigen kracht van inwoners, buurtbanen en burenhulp, het werken met bewonersbudgetten en de rol van sportverenigingen. Tegelijk is het ook belangrijk om een gelijkwaardig samenspel met (zorg) professionals/organisaties te ontwikkelen. Hoe sluit je aan bij bewoners? Welke ambities mag je hebben? Wat betekent zelfsturing? Hoe kom je tot waar buurtgeluk?

Context

Bewoners willen steeds vaker zelf een bijdrage leveren aan gezondheid in hun buurt, dorp of wijk. In veel wijken zijn bewonersinitiatieven, sociaal ondernemers, professionals, gemeenten en zorgverzekeraars al bezig met het organiseren ‘van onderop’, ieder vanuit zijn eigen perspectief. De vraag is hoe we hiervan een samenwerkend geheel maken.

Het in 2020 verschenen (werk)boekje ‘Sociale basisinfrastructuur: voor vitale en gezonde gemeenschappen’ reikt de essentiële bouwstenen aan voor een inclusieve samenwerking. Het is een handreiking om informele bewoners- en gebiedscollectieven op constructieve wijze te verbinden met het formele zorg- en ondersteuningssysteem.

In de publicatie spreekt de praktijk boekdelen. Diverse voorbeelden laten zien hoe burgers en professionals samenwerken om de gezondheid in de buurt te verbeteren. Duidelijk is alvast dat dé oplossing voor een gezonde wijk niet bestaat. Wel zien we overal de verschuiving van professionele zorg naar zorg voor elkaar. Met het vinden van de juiste balans tussen systeemorganisatie en zelfsturing als gemeenschappelijke uitdaging.

De afgelopen 10 jaar is er vanuit Noordelijke Maasvallei gewerkt vanuit en aan Positieve Gezondheid. Het netwerk wil een beweging op gang brengen waarbij alle betrokken partijen en personen in de regio denken én werken vanuit positieve gezondheid. In 2012 is Chantal Walg bij Syntein in de Noordelijke Maasvallei het allereerste netwerk Positieve Gezondheid gestart samen met Machteld Huber en o.a. Hans Peter Jung.

Chantal stond 4,5 jaar aan het roer en schreef toen ook het boek ‘Gezond centraal Opschudding in de gezondheidszorg’, waarin anders denken, vanuit de mens, wordt beschreven in plaats van vanuit het systeem. En waarin Positieve Gezondheid uitgangspunt is bij gezondheid in plaats van ziekte. Het succes van dit gedachtegoed resulteerde in het bedrijf Anders gezond. In september 2020 ontstond het idee dat als we de andere kijk echt verder willen brengen in onze samenleving, we idealiter al aan onze kinderen uitleggen wat de andere kijk op gezondheid is. Het boek ‘Anders op zoek naar gezondheid’ is het resultaat.

Chantal Walg werkt sinds 2012 volledig aan de transformatie in de gezondheidszorg in de vorm van de beweging van ziekte & zorg naar gezondheid & gedrag en uiteindelijk naar mens & maatschappij. Haar droom is dat niet ziektezorg, maar echte gezondheidszorg wordt gerealiseerd. Chantal draagt sinds jaren zowel in beleid, in de praktijk als in het onderwijs bij met inspiratie-, waarden-, werk- en samenwerksessies. Daarvoor gebruikt ze als verbindende factor waarderend interveniëren, oplossingsgericht werken, creatief denken, deep democracy en storytelling als methoden en tools waaronder workshops, challenges en verschillende communicatiemiddelen.

In verschillende rollen is of was zij betrokken bij de volgende initiatieven:

• Noordelijke Maasvallei (netwerk opzetten, voeden, ontwikkelen workshop, folder, poster, website)
• Proscoop (intern en extern procesbegeleider, spreker, trainer, tourleider)
• GGD Gooi & Vechtstreek (sparringpartner, ontwikkelaar, organisatie koplopersbijeenkomsten)
• Medisch Spectrum Meppel (beleidsdagen bij start centrum)
• Respons/de Driesprong Hengelo (inspiratie- en werksessies, wachtkamerideeën)
• Twente Gezond (routekaart)
• Positief Gezond IJsselland (startsessies)
• Wel-Flevoland (leergang Positieve Gezondheid inspiratiesessies)

Voor wie?

Chantal haar ervaring ligt in het begeleiden en trainen van inwoners, studenten, welzijnswerkers, zorgprofessionals, beleidsmakers, managers en bestuurders in de nulde tot en met de derde lijn.

Kennisvoucher aanvragen

Vraag een kennisvoucher aan als je begeleid wil worden in het proces van anders denken en doen en mee wil doen in de beweging vanuit de andere kijk op gezondheid waarbij de mens centraal staat.

Contact

Meer weten over dit voorbeeld? Neem dan contact op met Chantal Walg via Chantal@andersgezond.nu.

Anders Gezond