Positieve gezondheid

Machteld Huber introduceerde het concept positieve gezondheid in Nederland in 2012. In dit concept wordt gezondheid niet meer gezien als de af- of aanwezigheid van ziekte, maar als het vermogen van mensen om met de fysieke, emotionele en sociale levensuitdagingen om te gaan en zoveel mogelijk eigen regie te voeren.

In deze visie is gezondheid niet meer het domein van de zorgprofessionals, maar van ons allemaal. Het gaat immers om het vermogen om met veranderende omstandigheden om te gaan. Daarmee biedt dit nieuwe gezondheidsconcept een alternatief voor de definitie van de World Health Organisation (WHO).

Zes dimensies van gezondheid:

Huber onderscheidt zes gezondheidsdimensies om het ‘gezondheidswelzijn’ te meten:

• lichaamsfuncties:
  medische feiten, medische waarnemingen, fysiek functioneren, klachten en pijn, energie
• mentale functies en -beleving:
  cognitief functioneren, emotionele toestand, eigenwaarde/zelfrespect, gevoel controle te hebben, zelfmanagement en eigen regie, veerkracht
• spiritueel/existentiële dimensie:
  zingeving/meaningfulness, doelen/idealen nastreven, toekomstperspectief, acceptatie
• kwaliteit van leven:
  kwaliteit van leven/welbevinden, geluk beleven, genieten, ervaren gezondheid, lekker in je vel zitten, levenslust, balans
• sociaal maatschappelijke participatie:
  sociale en communicatieve vaardigheden, betekenisvolle relaties, sociale contacten, geaccepteerd worden, maatschappelijke betrokkenheid, betekenisvol werk
• dagelijks functioneren:
  basis Algemeen Dagelijkse Levensverrichtingen (ADL), instrumentele ADL, werkvermogen, health literacy.

Kansen

• De mens staat centraal.
• Het concept benadrukt het ‘potentieel’, niet wat niet meer gaat.
• De focus op ‘gezondheid’ in plaats van op ziekte helpt beleidsmakers en politici anders te denken en het aanbod beter aan te laten sluiten bij de vraag.

Uitdagingen

• Meetbaar maken positieve gezondheid.
• De complexiteit van het brede begrip hanteerbaar maken en toepassen in de dagelijkse praktijk.

Positieve gezondheid in perspectief

Naast de potentie van het concept plaatsen professionals het concept positieve gezondheid ook in perspectief. Bijvoorbeeld:

• Gezondheid is een middel opdat iemand zijn/haar ding kan doen en geen doel op zich.
• Waar blijft ziekte in het concept positieve gezondheid?
• Is het wel voor iedereen haalbaar?
• Is het concept wel zo vernieuwend in de publieke gezondheidszorg?