Vernieuwde toolkit Natuur voor Gezondheid gelanceerd in Paleis Het Loo

In de prachtige groene setting van Paleis Het Loo zijn op 1 juli de website Natuur voor Gezondheid, de vernieuwde handleiding en bijbehorende toolkit gelanceerd. Tientallen professionals uit de zorg, welzijn en sport waren aanwezig bij deze mijlpaal.

De toolkit Natuur voor Gezondheid biedt praktische hulpmiddelen voor professionals in de zorg, welzijn en sport, zodat ze natuur makkelijk en snel kunnen inzetten voor gezondheid. De handleiding en de website bieden niet alleen wetenschappelijke inzichten, maar ook praktische tips, handvatten en documenten.  

Na een wandeling in de zonovergoten Apeldoornse kasteeltuinen, heette dagvoorzitter Karen van Ruiten de deelnemers rond half twee welkom in de koele stallen van Het Loo en gaf daarna het woord aan dr. Renske Ek, conservator Tuinen van Paleis Het Loo. Zij gaf aan dat de vroegere bewoners van paleis Het Loo groen nodig hadden voor hun geestelijke gezondheid. Ek: ‘Zo had Willem III last van winterdepressies en liet hij een kas bouwen om zijn stemming in de winter te reguleren.’ En ze had nog een mooie primeur voor de aanwezigen: Paleis Het Loo is bereid een langetermijncommitment af te geven om op hun eigen locatie invulling te geven aan het programma Natuur voor Gezondheid.

Een hele mooie combinatie

Netwerkadviseur Groen Annette Postma (Gezond & Groen) pakte daarna het stokje over. ‘Ik ben zo gelukkig dat jullie allemaal hier zitten met zovelen. Twee mensen zijn op het dossier Natuur en Gezondheid een jaar of twaalf geleden met mij gestart. Belangrijk was de financiële steun van Elze Hemke van het Ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur. Zij had toen al het idee dat natuur en gezondheid een hele mooie combinatie zijn.

Maar hoe zorg je dat de zorg het ziet en er iets mee kan in hun werk? Het antwoord was: doe het vooral met harde wetenschap volgens medische maatstaven. En zorg dat de praktijkaanpak die daaruit volgt direct aansluit bij hoe medici nu werken. Verzamel dat alles en ontsluit dat op één centrale plek. Met steun van Elze is dat geld er gekomen en hebben we de handleiding, de website en de toolkit op poten kunnen zetten. Daarmee kom je makkelijker binnen bij zorgverzekeraars en de beroepsverenigingen.’

In de toolkit

In de toolkit zit onder andere een samenvattingskaart voor huisartsen, die precies aansluit bij de opbouw van de NHG-richtlijnen. Nieuw is een zakkaartje dat natuuradvies geeft in dertig seconden. Voor de patiënt die al best gemotiveerd is er een folder. Annette: ‘En als je als zorgprofessional geen tijd hebt om zelf met je patiënt het bos in te gaan, is er het verwijskaartje. Zo kan een sportcoach een belangrijke rol spelen om te zorgen dat mensen fysiek geactiveerd worden. Denk ook aan groene begeleiders, zoals natuurtherapeuten, wandelcoaches en boswachters.’

‘Al die mensen kunnen een rol spelen om Natuur voor Gezondheid concreet te maken. Zijn de klachten erger, dan kan de arts doorverwijzen naar de eerste lijn, zoals een praktijkondersteuner of een fysiotherapeut. En voor elke categorie staat op de website een aantal tips over hoe je het als zorgverlener aanpakt, hoe je routes maakt en hoe je het regelt met het geld.’

Lancering van de website

Om drie uur volgde de lancering van de nieuwe website die mede tot stand is gekomen door de Vereniging Arts en Leefstijl en Gezond & Groen, waarin symbolische vertegenwoordigers van de keten van betrokkenen een pakketje met drukwerk en het boek Buitenpsychologie in ontvangst namen. Na een korte pauze konden de deelnemers daarna kiezen voor een workshop Richting kiezen met De Buitenpsychologen, een Blotevoetenwandeling met buitenfysiotherapeut Janneke de Jong-De Vries of ‘Beleef de natuur met je zintuigen’ met leefstijlarts en natuurgids Tasja de Koning. Na deze bijzondere workshops konden de deelnemers netwerken en napraten over hoe het initiatief een olievlekwerking kan krijgen.

Janny de Boer, netwerkadviseur en coördinator van Alles is Gezondheid: ‘We moeten kijken naar de gezondheidssector zélf om te zien wat we nog méér kunnen doen. Met alleen promoten van natuur komen we er niet, ze hebben makkelijk toepasbare methodieken en materialen nodig. Met de vernieuwde toolkit hebben we een mooi startpunt. Deze beweging kan alleen maar groeien en daar willen wij graag aan bijdragen.’

Resultaten

Wie daar ook aan bijdraagt is apotheker Nienke Oosterhof: ’In mijn werkveld zie ik al resultaten. In 2019 waren we met zes leefstijlapothekers en nu gaan we richting de 600. Belangrijk is dat er uiteindelijk een vergoeding voor komt. Als apotheker krijg je nu nog alleen betaald voor pillen. Daarom pleit ik er ook bij beleidsmakers voor dat apothekers worden betaald voor hun tijd, hun kennis en hun kunde.

Als apothekers kunnen we bijvoorbeeld ‘very brief advice’ inzetten, waarbij je in 30 seconden iemand aan de balie wijst op de mogelijkheden die de natuur biedt. Die zit al in de toolkit en kunnen we perfect gebruiken. Zorgverleners voelen een aarzeling om over de natuur te beginnen, maar driekwart van de patiënten vindt het wél waardevol om te horen.’

Bezig zijn in de natuur helpt

‘Huisartsen kunnen ook uit de voeten met de handleiding waarin de medische wetenschap is samengevat ’, stelt huisarts en voedselboswachter Inge Hamming. ‘Ik heb ‘m al gebruikt voor een scholing over integrale zorg en welzijn en natuur en gezondheid. Daar moest ik accreditatie voor aanvragen en daar heb ik de handleiding voor kunnen gebruiken. Per avond waren daar ruim 80 zorgprofessionals.

Voor bepaalde klachten kun je mensen erop wijzen dat buiten bezig zijn in de natuur helpt voor je gezondheid. Veel huisartsen zijn zich er niet bewust van dat dit ingezet kan worden. De handleiding en de website kunnen daarmee helpen.’

Je wilt patiënten handvatten aanreiken waarmee ze inzicht krijgen aan welke knoppen ze kunnen draaien om weer regie te krijgen op hun eigen gezondheid. Daarmee los je het probleem van de ziekte niet op, maar je merkt dat je je gezondheid écht kunt beïnvloeden met voeding, beweging en ontspanning.’

Wensen

Dat laatste onderstreept Annette Postma: ‘Als je met mensen de natuur ingaat, hoeven ze niet meteen naar een specialist doorverwezen te worden. Zo leveren we duurzame zorg en kunnen we hopelijk ook besparen op zorgkosten.’

Ze heeft nog wel wensen. ‘Natuur op recept’ is nog geen standaardbehandeling. Huisartsen hebben op hun scherm opties als medicijnen meegeven, verwijzen naar een fysio of specialist etcetera. Maar verwijzen naar leefstijl in de natuur staat daar niet bij. Er zijn wel geaccrediteerde nascholingen over en een webinar. Die worden goed bezocht. Maar als je weet dat we 12.000 huisartsen hebben, dan is er nog wel werk te verrichten. Wat dat betreft zou het helpen als het onderwerp in de initiële scholing van huisartsen aan bod komt. Dat zou heel mooi zijn en zijn al ideeën over. En een artikel in ‘Huisarts en wetenschap’. Maar daar zijn we mee bezig’, lacht ze.