Estafetteblog #11: Het belang van sport wordt duidelijk als het er niet is

Alles is Gezondheid is een netwerk van, voor en door duizenden partners. ‘De Estafette’ is onze doorgeefblog waarin partners vragen stellen en kennisdelen. Een blog waar we allemaal wat aan hebben.

Vraag:

Uit het vorige estafetteblog blijkt dat sport veel kan betekenen voor de samenleving en voor een gezonde leefstijl. Pascal Kamperman is benieuwd naar het volgende: ‘Welke maatschappelijke rol heeft een sportbond en hoe vult de KNVB die in, en wat is je visie over sport als middel voor preventie?’

Jan Dirk van der Zee, directeur/bestuurder amateurvoetbal bij de KNVB, geeft antwoord op deze vraag.

‘De maatschappelijke waarde van sport wordt snel in geld uitgedrukt. Dat blijkt ook uit recent onderzoek van de Nederlandse Sportraad, uitgevoerd door KPMG. In die analyse kan ik me niet helemaal vinden, omdat de waarde van sport naast de bedrijfseconomische kant waarschijnlijk een nog veel belangrijkere kant heeft: de sociaaleconomische. Elke euro die je investeert in sport verdien je dubbel en dwars terug. Dit blijkt ook uit diverse onderzoeken van de FIFA. De corona-periode heeft de waarde van sport laten zien. We zijn erachter gekomen wat we missen als het er niet meer is. Zowel in je sociale netwerk als in de verbinding met andere mensen. Groepen mensen die het hard nodig hebben, zoals mensen die in eenzaamheid leven, mensen met een beperking, kinderen die in een achterstandswijk wonen, mensen die geen geld te besteden hebben missen dan de verbinding.

De rol van sociale verbinding is heel sterk op lokaal en regionaal niveau

Zoals cabaretier Micha Wertheim met een bijna filosofische benadering op de radio uitlegde waarom hij cultuur zo mist: “omdat het in essentie niet belangrijk is.” Dat deed me denken aan voetbal en sport. Eten en drinken, je geld verdienen, gelukkig zijn, dat is echt belangrijk. Sport en cultuur maken ons creatief, gezond, we bewegen meer en het zet ons brein in beweging en het is belangrijk omdat het goed is voor de sociale verbinding. Dat is de kant van de sport die onderbelicht is in Nederland, terwijl deze lokaal en regionaal heel sterk is. In coronatijd moet je alles omzetten in geld, maar hoe zet je maatschappelijke waarden, sociale verbinding en contact met mensen om in geld? Onmogelijk, en het is wel belangrijk.

De maatschappelijke kracht van sport

We hebben het geluk dat we met de voetbalsport in Nederland een geweldige infrastructuur hebben. Zeker voor de kinderen waren we blij dat we na een maand op slot weer konden sporten. In één dag leefde de sport weer dankzij die infrastructuur, want we hoeven niet eerst kilometers te reizen. Sporten, zeker voetballen, kan op elke hoek van de straat. Die miljoenen mensen die wij ieder weekend met sport in beweging brengen, dat is de maatschappelijke kracht van sporten. Die impact wordt politiek onderschat. Naast de aanwezige minister van Medische Zorg hebben we een gezicht nodig voor de sport in de politiek, dat ontbreekt. Dat zegt in mijn ogen iets over hoe er vanuit de politiek naar sport wordt gekeken. Het lijkt alleen belangrijk op het moment dat we kunnen juichen en een oranje shirtje aan kunnen hebben. Via de oproep onder aanvoering van sportbestuurder Joop Alberda, pleitten we voor een integrale aanpak voor vitaliteit met onder meer een minister van Rijksvitaliteit.

Sportbond is faciliterend

Je moet jezelf als sportbond nooit belangrijk maken, wij ook niet als KNVB of een willekeurige andere sportbond. Onze rol is ervoor zorgen dat het netwerk mensen verbindt en dat mensen kunnen sporten gefaciliteerd wordt. Het sporten toegankelijk maken voor iedereen, dat de vrijwilligers gefaciliteerd worden, dat de lobby op slechte wet- en regelgeving die sporten minder bevordert, zorgen dat sport iedereen gelukkig maakt. Dat is de rol van de sportbond.

Ondernemerschap en samenwerking in de sport is hard nodig

Een uitdaging van sport is dat er meer ondernemerschap moet komen. Ik kom uit de retail, die leeft van de consument en de consumentbeweging, je beweegt mee op de maatschappelijke ontwikkeling, de maatschappelijke hartslag. Datzelfde geldt voor de sport waarbij we mee moeten bewegen op de beweging die de sporter maakt in z’n hoofd; thuis op de bank, achter z’n pc of op het sportveld. Een vereniging of sportbond kan niet zeggen; dit is ons product, pas je maar aan, want zo doen we het. Voetbal moet veranderen; het spel, de regels en cultuur; de vervelende dingen moeten we eruit halen om het aantrekkelijker te maken.

Samenwerken om maatschappelijke kracht in stand te houden

Het is nodig om met elkaar maatschappelijke kracht in stand te houden en naar nieuwe verdienmodellen toe te werken. De cirkelscholen, de parken, bootcamps, er is een duidelijke sterke beweging zichtbaar onder oudere jeugd die opgevoed wordt met sport met een individuele focus. Die beweging moeten we aangrijpen in traditionele teamsporten. Daar kunnen de sportbond en de partners in faciliteren. Wij als vereniging kunnen helpen door kritisch naar ons aanbod te kijken. De KNVB heeft in coronatijd een maatschappelijk manifest opgesteld waarmee we onze verantwoordelijkheid nemen in maatschappelijke issues en de maatschappelijke waarde van sport tonen. Maatschappelijke impact creëren en verandering te weeg brengen?? lukt alleen in samenwerking met andere partijen.

Sport als middel voor preventie

Als sport en als KNVB pakken we onze verantwoordelijkheid op het gebied van preventie. Ook daarin merk je het maatschappelijk debat; het wordt ingewikkeld omdat je met zorginstellingen, bedrijven en ziekenhuizen te maken krijgt. Blokhuis, onze staatssecretaris, brengt er via het preventieakkoord lijn in aan. Roken, drinken, meer bewegen of obesitas worden benoemd en dat maakt het vrij plat, het is veel meer. Wat ik mis in het preventieakkoord is niet alleen sport als middel inzetten om Nederland gezonder en gelukkiger te maken, maar ook om ons door de crisis te helpen. Als je dat niet intrinsiek voelt dan is mooie akkoorden ondertekenen niet genoeg.

De zorg en sport op hetzelfde niveau in Nederland

Mijn belangrijkste oproep: wie pakt de handschoen op om sport op hetzelfde niveau als de zorg en de economie in Nederland op de kaart te zetten? Als je sport meer waarde geeft is er minder zorg nodig in Nederland. Tel erbij op dat we allemaal wat gelukkiger worden en dat we meer sociale verbinding hebben met elkaar. Kinderen zaten de afgelopen periode thuis in onveilige situaties en konden niet naar een veilige omgeving zoals school en de sportvereniging. Wat is er met de kinderen gebeurd waarvan er zo veel van de radar zijn verdwenen? Veiligheid bieden, dat is ook de kracht van de sport, maar wordt de waarde gezien? Ik zou graag in de nieuwe rijksbegroting, het nationaal sport- en preventieakkoord en bij het nieuwe kabinet zien dat we een prominentere rol krijgen voor de sport. Wat collega Pascal Kamperman met collega’s fantastisch heeft bewerkstelligd in de Achterhoek. Verbinding tussen zorginstellingen, bedrijfsleven en sport. Vooral het belang van de vereniging is cruciaal. Het zou mooi zijn als dat landelijk uitgerold wordt, daar is landelijk beleid voor nodig. Niet elke gemeente heeft een visie op hoe je sport op een juiste manier kan inzetten.

Voetbal is de huiskamer van Nederland, iedereen kom je tegen ongeacht achtergrond, religie, het is als enige sport een afspiegeling van de maatschappij. Ook hier geldt, voetbal lijkt dan wel onbelangrijk, maar het is heel belangrijk. Het onbelangrijke geeft het belangrijke weer.

Vraag aan Vincent Luyendijk, duurzame innovatie op gebied van groen, mobiliteit:
Hoe kan innovatief (beheer en) aanleg van groen zowel actieve mobiliteit als de bredere gezondheid bevorderen? Welke nieuwe duurzame technologieën kunnen daarbij helpen? Weegt de toegevoegde waarde op tegen de kosten?