Grip krijgen op sociale en mentale weerbaarheid t.b.v. werkplezier

Al jaren hebben organisaties in de zorg te kampen met hoge verzuim- en verloopcijfers. Het ziekteverzuim is eind 2021 tot boven de 8% gestegen en uit een onderzoek in 2020 blijkt dat 39% van de nieuwe medewerkers in de zorg de organisatie binnen 2 jaar alweer verlaten. Bij dat laatste onderzoek blijkt dat de vertrekredenen veelal te maken hebben met factoren als de werksfeer, de manier van werken en de aansturing door de leidinggevende. Terwijl om kunnen gaan met werkdruk, een belangrijke factor is in het voorkomen van verzuim. Vandaar dat het vanuit goed werkgeverschap voor organisaties belangrijk is om de mentale weerbaarheid en het werkplezier bij alle medewerkers te verhogen. Maar hoe doe je dat?

De basisbehoeften van mensen

Niet alleen zal het verzuim en verloop dalen naarmate medewerkers aandacht krijgen en zich beter voelen. Het dalen daarvan heeft ook een positief effect op de totale bedrijfsvoering en de aantrekkelijkheid op de arbeidsmarkt. Volgens de zelfdeterminatietheorie van Deci & Ryan hangt het welbevinden van mensen af van de vervulling van de drie natuurlijke basisbehoeften (hier iets aangepast):

• Autonomie; het gevoel van vrijheid en eigen beslissingsruimte.
• Verbinding; het verlangen naar interactie, verbinding en ergens bij horen.
• Meesterschap; het gevoel op eigen kracht iets tot stand te kunnen brengen.

Hoe meer deze basisbehoeften vervuld worden in het werk, hoe beter mensen vanuit ‘eigen regie’ kunnen functioneren en om kunnen gaan met de uitdagingen van het werk.

Hoe verhoog je het welbevinden van medewerkers?

Om het gevoel van Autonomie, Verbinding en Meesterschap bij medewerkers te versterken, kunnen organisaties een paar dingen doen:

1. Zorg voor een duidelijke richting én houvast
   Het is belangrijk dat medewerkers weten waar de organisatie naar toe gaat en welke rol zij daarin spelen. Een uitnodigende missie en visie, en heldere organisatiedoelen kunnen hiervoor zorgen. Het bevordert de onderlinge duidelijkheid en maakt medewerkers meer betekenisvol door werkelijk het gevoel te hebben samen aan diezelfde doelen te werken.
2. Richt het verantwoordelijkheidsproces duidelijk in
   Zorg dat alle organisatiedoelen van ‘boven naar beneden’ in de organisatie worden belegd en aanvaard door leidinggevenden en medewerkers. Zodat iedereen weet wie waar (resultaat)verantwoordelijk voor is. Als je helder hebt wat er bereikt moet worden en welke randvoorwaarden de verantwoordelijke daarbij nodig heeft, groeit het gevoel van autonomie en meesterschap. Neem ook het samen verbinden en werken vanuit gedeelde kernwaarden met gedragskenmerken mee binnen datzelfde verantwoordelijkheidsproces.
3. Optimaliseer het samenwerken
   Samen werken, vanuit de gemeenschappelijk gedeelde kernwaarden én de duidelijkheid over wie wat zal gaan bereiken, geeft lucht! Het daagt uit om je eigen ruimte te (h)erkennen en te pakken en daardoor beter tot je recht te komen. Minder zinvolle of ronduit inefficiënte werkmethoden worden aan de kaak gesteld en met elkaar concreet verbeterd. De eigen invloed wordt merk- en voelbaar wat maakt dat medewerkers er meer toe doet. Vanuit de geboden duidelijkheid over de richting en ieders verantwoordelijkheid voor gewenst gedrag & output ontwikkelt zich deze beweging. Van binnenuit en intrinsiek. Dit beperkt zich niet slechts tot een kwestie van eenmalig op papier zetten. Het vraagt ‘voorleven’ en uitdragen in alles wat we doen; werkoverleg, ontwikkelgesprekken, trainingen, voorbeeldgedrag en vooral binnen het dagelijkse werk.
4. Stimuleer een werkomgeving waarbinnen eigenaarschap zicht ontvouwt
   Hierbij worden alle medewerkers en leidinggevenden getraind om vanuit een positieve grondhouding en volgens de kernwaarden met elkaar en cliënten om te gaan. De basis is dat eenieder in gaat zien dat je altijd een keuze hebt hoe je omgaat met situaties. Vaak schieten mensen onbewust in ongewenste patronen zoals bijvoorbeeld de schuld bij een ander leggen, een afwachtende en passieve houding aannemen, maar soms ook door ongevraagd taken en verantwoordelijkheden van anderen over te nemen. Door het bewustzijn op het kiezen en lezen van ‘grondhoudingen’ te verhogen en gesprekssituaties te trainen, ontwikkelt ieder een open, gelijkwaardige, toekomst- en oplossingsgerichte wijze van omgaan met anderen. Deelnemers aan de zogenoemde ‘groeisessies’ geven vaak na afloop aan dat hun sociale en mentale weerbaarheid verstevigd is, zowel binnen als buiten de werkomgeving. Met als gevolg dat ze voor hun eigen gevoel uit durven te komen wat er voor hen toe doet. Gehoord worden en serieus nemen van de ander en jezelf! Deze ontwikkeling draagt bij aan een verbetering in de omgang met elkaar; cliënten, collega’s en anderen.

Toekomstbestendig groeien voor organisaties en medewerkers

Buro Kwadraat is een bureau dat organisaties ondersteunt om bovenstaande stappen in de juiste volgorde uit te voeren. Dit wordt gedaan vanuit een speciaal hiervoor, binnen de verpleeghuiszorg, ontwikkelde methode: GRIP®, wat staat voor Growing Responsibility In People. Hierdoor wordt niet alleen de mentale weerbaarheid en het werkplezier van medewerkers verhoogd, maar ontstaat er iets dat voor de organisatie nog belangrijker is. De medewerkers ontwikkelen een gevoel van eigenaarschap, waardoor de organisatie kan groeien op een toekomstbestendige manier.

Of zoals één van de opdrachtgevers, Stichting Inovum in Loosdrecht, het verwoordt:

“Door de GRIP®-methode van Buro Kwadraat nemen medewerkers meer initiatief, zijn leidinggevenden krachtiger en is de sfeer meer open en ontspannen. Dat heeft een positief effect op de zorg voor bewoners. Daarnaast zien we een verzuimdaling van 1,4% en een verloopdaling van 4,6%. Investeren in het organiseren van verantwoordelijkheid leverde meer op dan we zelf ooit gedacht hadden.”