De helft van de jonge dokters heeft in hun korte carrière al weleens overwogen het doktersvak te verlaten. Werkdruk, arbeidstijden en onaangename zorgcultuur worden genoemd als belangrijkste redenen. Dit blijkt uit een onderzoek onder jonge dokters in Nederland, uitgevoerd door partner van Alles is Gezondheid stichting De Jonge Dokter en onderzoeksbureau Sardes.

Over het onderzoek

Het onderzoek, gericht op werkplezier en werkstress onder jonge dokters, telde bijna 1000 deelnemers. Het merendeel werkt als arts-assistent (ANIOS), de rest is in opleiding tot specialist (AIOS), promovendus of coassistent. Niet eerder deden zoveel ANIOS mee aan soortgelijk onderzoek.

Werkdruk en arbeidstijden

De bevraagde dokters geven aan dat zij regelmatig snel en onder tijdsdruk moeten werken en dat dit soms ten koste gaat van kwaliteit en veiligheid van de zorg. Incidenteel worden veiligheidsvoorschriften zelfs genegeerd om het werk gedaan te krijgen, met name wanneer er weinig zorgpersoneel beschikbaar is. De jonge dokters werken gemiddeld 9 uur per week over. Slechts 20% van hen ontvangt hiervoor financiële compensatie en slechts 10% wordt gecompenseerd in vrije dagen.

Zorgcultuur

Een derde van de jonge dokters ervaart wel eens machtsmisbruik of (seksuele) intimidatie door een collega, bijna de helft ervaart dit wel eens in het patiëntencontact. Daarnaast geeft een meerderheid aan soms door collega’s gevraagd te worden iets doen waar hij of zij zich niet prettig bij voelt. Zo voert een deel van de jonge dokters wel eens een medische handeling uit waar diegene zichzelf nog niet bekwaam in voelt.

Begeleiding en belasting

Hoewel het een groep jonge, relatief onervaren dokters betreft, heeft eenderde van de bevraagde basisartsen geen vaste begeleider in hun huidige baan. Daarnaast ervaren jonge dokters hun werk regelmatig als uitputtend en emotioneel belastend. Zo zocht zeker 1 op de 7 jonge dokters eens psychologische hulpverlening vanwege het werk en/of werkdruk.

Bevlogenheid

Waarom zijn deze dokters (nog) niet gestopt? Respondenten noemen voornamelijk het plezier in het werk en patiëntencontact. Het merendeel van de jonge dokters vindt het werk inspirerend en is enthousiast over hetgeen ze doen. Deze bevlogenheid lijkt beschermend ten opzichte van uitval en uitstroom. Wel vindt 80% dat verandering van de huidige zorgstructuur noodzakelijk is en legt daarbij nadruk op vermindering van werkdruk, prestatiedruk en hiërarchie. Gelukkig zijn deze factoren niet inherent aan het doktersvak zelf, maar veranderbare onderdelen van de huidige zorgcultuur, zo stelt De Jonge Dokter. De organisatie pleit dan ook voor een transformatie van de werkomstandigheden waarin jonge dokters een start maken in het vak. Bewustwording en het bespreekbaar maken van de huidige situatie onder jonge dokters en hun leidinggevenden zijn hiervoor essentiële eerste stappen.

Bekijk hier het onderzoek en kijk voor meer informatie op www.dejongedokter.nl.

In NRC verscheen het artikel ‘Helft jonge artsen denkt weleens over stoppen‘ n.a.v. het onderzoek.

De preventieve maatregelen zijn ingevoerd voor onze veiligheid en om onszelf gezond te houden. Ook om daarmee de zorgsector niet meer te belasten. Kinderen zitten thuis in plaats van op school, dus ze merken heel goed dat er wat anders is.

Myrthe van Til van Samenwijzer Duin & Bollenstreek merkte dat voor haar jongste dochter (5) de uitleg van het Jeugdjournaal over corona net iets te ingewikkeld was. Ze schetste een prentenboek om het voor de jongste kinderen uit te leggen. Karen van Ruiten las het boek met haar dochtertjes van 4 en 7 jaar en stelde Myrthe digitaal een aantal vragen.

Wat een mooi initiatief, hoe ben je op het idee gekomen om een prentenboek te maken over het corona-virus?

‘Als moeder van twee meisjes, Floor van 7 en Puck van 5, ontdekte ik dat er voldoende informatie beschikbaar is voor kinderen vanaf een jaar of 7. Floor kon zelf op zoek gaan naar informatie over corona via ‘de Buitendienst’ en ‘het Jeugdjournaal’. Ook keek ze meerdere keren deze afleveringen om grip te krijgen op wat er gaande was. Voor Puck merkte ik dat er te weinig informatie was over corona, terwijl ook zij daar behoefte aan had. Dat was voor mij reden om zelf informatie te verzamelen en die op een laagdrempelige manier en in verhaalvorm uit te werken.’

Waarom is het denk je zo belangrijk om kinderen hierover voor te lichten?

‘Ondanks dat kinderen nog jong zijn, hebben ze heel goed door dat het anders gaat. Scholen en kinderopvangcentra zijn dicht. Papa en mama werken ineens thuis. We mogen niet meer naar het strand en de bossen, etc. Daarnaast vragen we van ze om vaker hun handen te wassen en te hoesten en te niezen in hun elleboog. Om ervoor te zorgen dat ze ook het waarom erachter gaan begrijpen zonder te angstig te worden is het goed om ze op een laagdrempelige manier te informeren en het gesprek met ze aan te gaan.’

Je ziet dat kinderen – net als volwassenen – heel verschillend met deze crisissituatie omgaan, afhankelijk van leeftijd en karakter. Je wil ze ook niet bang maken, hoe kijk je daarnaar?

‘Het is ontzettend belangrijk om kinderen niet angstig te maken. Ik heb er daarom ook voor gekozen om dit in het prentenboekje te benoemen. In het boekje leg ik uit dat je als kind eigenlijk alleen maar verkouden kan worden van het virus en dat het virus – als we ons aan de regels houden – ook weer voorbijgaat. Daarnaast is het denk ik belangrijk om kinderen te behoeden voor informatie over het aantal zieken en overledenen. Hou je juist bij (jonge) kinderen bij de neutrale feiten en belast ze niet met dingen die ze (onbewust) angstig zouden kunnen maken.’

‘Eet gezond’ en ‘knuffelen mag wel in huis’ vind ik hele mooie beelden. Heb je nog andere tips voor ouders in deze combinaties van werken en thuisonderwijs geven?

‘Zeker. Maak samen met je kinderen een planning, waarin je rekening houdt met momenten waarop je zelf ook moet werken. Maar probeer hier ook niet te strak aan vast te houden. De situatie waar we ons in bevinden is een unieke situatie. Het is een situatie waarin er juist – meer dan anders – ook ruimte is om verbinding met elkaar aan te gaan en aandacht te geven aan sociale en emotionele ontwikkeling van kinderen. De meeste ouders zijn daarnaast ook niet opgeleid om les te geven en/of te onderwijzen. Als ouders hoef je dan ook echt niet van jezelf te verwachten dat je je kind onderwijs kan geven zoals dat op school gebeurt. Denk vooral ook na welke leuke en fijne herinneringen jouw kinderen mogen overhouden aan deze situatie.’

Het is in deze tijden van het coronavirus en thuis werken, met of zonder kinderen, een uitdaging om rust, regelmaat en balans te behouden. Jij maakte daarnaast ook een prentenboek. Hoe heeft het maken van dit prentenboek daar invloed op gehad?

‘Ik heb het prentenboek gemaakt op de momenten dat ik niet aan het werk was. De vrije momenten. Om tot het prentenboek te komen heb ik ook afleveringen van ‘Huisje, boompje, beestje’, ‘de Buitendienst’ en ‘het Jeugdjournaal’ teruggekeken. Dat kon ik heel goed doen samen met mijn kinderen. De tekeningen maakte ik, op de momenten dat ik beneden was om de kinderen te helpen met hun schoolwerk of in de avonduren als ze al lekker lagen te slapen.’

Waar is het boekje te verkrijgen?

‘Via de site prentenboekovercorona.nl is het boekje voor € 1,99 euro als e-reader te bestellen. Van het boekje gaat er een euro, de helft van de opbrengst, naar het Rode Kruis en naar de Voedselbank. De keuze om de helft van de opbrengst te doneren komt voort uit het feit dat ik op mijn eigen wijze een steentje wil bijdragen aan het werk dat ze op dit moment verzetten. Zo kunnen ze hun werk blijven voortzetten in de bestrijding van het coronavirus en de armoede die erdoor ontstaat.’

Hoe kan een kind dat veel binnenzit, een gedreven werknemer die louter gericht is op de carrière of de oudere in een verzorgingstehuis profiteren van de positieve werking van de natuur op hun gezondheid? Tijdens de Expertmeeting Samenwerken aan natuur en gezondheid van 13 februari 2020 heeft een groep  professionals uit alle sociale domeinen zich via vijf persona over de kwestie gebogen.

De visual die Hester Kaars van de Betekenaar tijdens de bijeenkomst maakte toont de eerste oogst van het panelgesprek en de interactieve sessies rond de gestreste young professional, het gamende kind, de oudere in een verzorgingstehuis, de bijstandsmoeder en de wethouder.

Wil je meedoen of -denken, ideeën inbrengen, een praktijkvoorbeeld delen of een vraag stellen? Neem contact op met onze netwerkadviseur groen, Annette Postma.

De expertmeeting is georganiseerd door Arts & Leefstijl, Staatsbosbeheer, Nature for Health en Alles is Gezondheid. Lees meer over deze bijeenkomst.

Vanaf nu zijn de e-learningprogramma’s in de WERK-portal.nl van SBCM en Cedris gratis beschikbaar.

Met de e-learnings kunnen werknemers en werkzoekenden zonder startkwalificatie vaardigheden oefenen om werk te vinden én aan het werk te blijven. De WERK-portal.nl bevat programma’s over werk zoeken en solliciteren, veilig en prettig werken, taal en werk, omgaan met de computer en social media.

Al deze e-learnings zijn voor iedereen gratis te volgen op de nieuwe website van WERK-Portal. Hiermee willen SBCM en Cedris nog meer werknemers en werkgevers helpen om betaald en duurzaam werk tot een succes te maken.

‘Ik merk dat ik nu ook in mijn vrije tijd bewust om me heen kijk. Ik sta zelfs stil. Mijn hoofd staat nooit stil. Als je bewust op je omgeving let stopt je hoofd ook even. En dat is goed.’ Zo klonk een van de positieve reacties op de Vitaal in het Groen-activiteit, waar een groep werknemers van de Gemeente Hollands Kroon dit jaar aan deelnam. De combinatie van beweging en groen heeft een positief effect op de vitaliteit en duurzame inzetbaarheid van werknemers. Vitaal in het Groen zet hierop in.

Bij Gemeente Hollands Kroon wordt veel aandacht besteed aan de vitaliteit en gezondheid van de circa 350 werknemers. Via de Hollands Kroon Academie kunnen alle werknemers trainingen volgen gericht op het verbeteren van hun persoonlijke ontwikkeling en fysieke en mentale gezondheid. Er ligt er altijd vers fruit, er is gestart met een Gezondheidsweek en de werknemers konden dit jaar voor het eerst deelnemen aan de wandelactiviteit van Vitaal in het Groen.

Eigen verantwoordelijkheid

Freek Bekker, mobiliteit en re-integratie: ‘We werken met zelfsturende teams. Dat betekent dat de verantwoordelijkheid op gebied van werktijden en werkdruk ligt bij de teams zelf en de werknemer als individu. De pilot Vitaal in het Groen paste goed in ons leeraanbod op gebied van vitaliteit en viel samen met onze eerste gezondheidsweek. We hadden 20 aanmeldingen en gingen steeds met een groep van circa acht mensen naar buiten met een wandelcoach. De reacties van de deelnemers waren zeer positief. Zelf heb ik ook meegedaan. Wow, wat was dat een cadeautje.’

Sociaal aspect

Joke van der Plas, griffier/raadsadviseur en deelnemer aan de activiteit: ’We zijn gecoacht om de natuur en de groene omgeving positief te gebruiken. Denk aan ademhalen, bewust stilstaan en om je heen kijken. Ook gingen we in tweetallen in gesprek, waardoor we elkaar en onszelf beter leerden kennen. Omdat wij flexibel werken was voor mij met name het sociale aspect van de activiteit belangrijk. Ik trof een collega die ik helemaal niet kende. Je geeft elkaar een hand en door de coaching-vragen raak je snel vertrouwd met elkaar. Het buitenzijn zorgde daarbij voor meer rust en vrijheid om te praten.’

Waardevol in context

Bekker: ‘Door de opdrachten sta je stil bij je werk en je omgeving. Hoe sta je in werk? Wat zou je willen veranderen? Onderwerpen waar je ook in een zaaltje mee aan de slag kunt. Maar door dit buiten te doen heb ik heb geleerd dat ik vaker een stukje rust in moet bouwen. Even stilstaan in de maalstroom van iedere dag. Deze wandelactiviteiten hebben ons absoluut wat opgeleverd. Zeker in combinatie met onze gezondheidsweek. Ik denk dat je als bedrijf meer uit dergelijke activiteiten haalt als er aandacht is voor vitaliteit en gezondheid.’

Activiteiten op maat

Iris Gravemaker van van Altena & de Jongh bedrijfsartsen: ‘Het mooie is dat bedrijven zelf kunnen bepalen waar de nadruk op ligt. Waar bij de ene organisatie het sociale aspect zwaar weegt omdat er geen vaste werktijden zijn, is voor de andere organisatie het wandelen en bewegen belangrijker. Naast het positieve effect dat bewegen in het groen heeft op het vlak van duurzame inzetbaarheid en vitaliteit van de werknemers, stijgt ook hun kennis van en waardering voor de natuur. Een positieve impact waar wij meer bedrijven en werknemers van willen laten profiteren. Als mensen ook buiten hun werk vaker bewust genieten van natuur in hun omgeving, vergroten we de impact op hun gezondheid.’

Vitaal in het Groen

Vitaal in het Groen is in het voorjaar 2018 uitgevoerd door van Altena & de Jongh bedrijfsartsen in samenwerking met Landschap Noord-Holland bij drie organisaties, met ondersteuning van de Provincie Noord-Holland via het platform Groen Kapitaal. De basis wordt gevormd door de groene wandelactiviteit die deel uit maakt van een uitgebreider pakket rondom ontspanning, voeding, werkplek en creativiteit.

Wil je meer weten?

Neem contact op met Iris Gravemaker via iris@vitaalinhetgroen.nl of +31(0)6 4564 5995.

• Bekijk de website Vitaal in het Groen
• Lees meer over de pilot.

De economie in Nederland draait goed, maar niet iedereen doet mee. Met name laagopgeleide, niet gekwalificeerde jongeren (ca. 160.000!) beschikken niet over de 21-eeuwse vaardigheden om duurzaam te participeren op de arbeidsmarkt. Oorzaken liggen vaak in een combinatie van sociaal-maatschappelijke problemen waardoor deze jongeren geen aansluiting met de arbeidsmarkt hebben.

Met name voor jongeren en laaggeletterden, veelal zonder startkwalificatie is de  afstand tot de arbeidsmarkt groot. Zij lopen daarmee een verhoogd risico op gezondheidsproblemen, financiële problemen en langdurige werkloosheid. Onze partner Staatsbosbeheer, drie Friese gemeenten en het Nordwin College hebben daarom de handen in één geslagen. Het doel: werken in het groen, leren én een diploma halen. Dat is de kern van Leerwerkplaats Jubbega.

“De leerwerkplaats vult een leegte op waarvoor de maatschappij geen oplossing heeft”, aldus Dennis Benedictus, teamleider Staatsbosbeheer.

Een uitgelezen kans

Praktijkleerplaats Jubbega biedt de jongeren een toekomstperspectief. Elk jaar krijgen 15 deelnemers de kans om hun vaardigheden zo te ontwikkelen, dat deze aansluiten op de arbeidsmarkt. Er is niet alleen aandacht voor hun houding en gedrag, maar ook voor lezen en rekenen aan de hand van de praktijk. Juist deze koppeling met de praktijk maakt het leren toegankelijk.

Award voor best practice

Niet alleen voor de deelnemers, maar ook voor de aangesloten partijen biedt Jubbega toekomstperspectief. Gemeenten investeren in de toekomst van bewoners waardoor blijvend uitval wordt voorkomen. Lokale ondernemers kunnen gericht opgeleid personeel aantrekken. En Staatsbosbeheer kan met behulp van deze jongeren de natuur nog beter beheren. Genoeg redenen de RBB-Award 2018 in de wacht te slepen: de prijs voor het meest actuele en originele project in de publieke sector.

Bekijk de website van Staatsbosbeheer voor nog meer inspirerende praktijkverhalen van de deelnemers van Leerwerkplaats Jubbega.

Bert van Boggelen, oud bestuurder-directeur CNV Vakcentrale, bouwt sinds 2011 als kwartiermaker van De Normaalste Zaak aan een netwerk van werkgevers die gemotiveerd zijn om mensen met een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt aan het werk te helpen. Mensen die meedoen in de samenleving zijn vaak gelukkiger, gezonder en hebben meer zelfvertrouwen. Tijd dus voor een gezond gesprek.

De tijd is volgens jou rijp om mensen met kwetsbare posities op te nemen in de arbeidsmarkt, wat zijn de signalen, hoe zie je die groei?

‘De groei komt van twee kanten. In Amerika zie je dat duidelijk: ondernemers snappen dat een deel van hun klanten bestaat uit mensen met afstand tot de arbeidsmarkt, mensen met een arbeidsbeperking. Het business model achter inclusie is daar aanwezig.

Hier in Nederland groeit dat besef ook. Bijvoorbeeld bij Microsoft hadden ze een helpdesk waar alleen maar studenten inzaten, witte studenten. Ze kwamen erachter dat zij heel veel gebeld werden door mensen met een andere culturele achtergrond of een bijvoorbeeld licht verstandelijke beperking en toen dachten ze: we kunnen veel beter helpen als wij meer diversiteit in ons team brengen.

Ook een goed voorbeeld is de supermarkt, waar ze merken dat als ze in het filiaal een aantal jongeren met beperking laten werken, dat de buurt dat waardeert. Daar creëer je loyaliteit mee. We komen er ook achter dat op het moment dat je mensen met een arbeidsbeperking in je bedrijf opneemt, dat dan het ziekteverzuim daalt. Zeker als mensen met een fysieke arbeidsbeperking zichtbaar zijn, dan denken mensen die niks hebben waarom zou ik piepen als ik een snotneus heb?

En de andere kant is de beweging dat we de verzorgingsstaat wat aan het afbouwen zijn. Het afschaffen van de wayong bijvoorbeeld wat het vorige kabinet heeft gedaan voor een belangrijk deel, dat activeert mensen. Je kunt niet zomaar meer die uitkering krijgen.

Naast regulering, gaat het ook om overtuiging. We willen het anders doen, is jouw overtuiging die ik van harte deel. Hoe merk je dat mensen het anders willen doen?

‘Ja, ik zie het bijvoorbeeld bij ouders. Daar zie je steeds meer de overtuiging groeien van mijn kind is geen patiënt of iemand die constant verzorgd moet worden, nee hij kan ook wat. Er zit in iedereen een talent en dat talent gaan we ontwikkelen. Die overtuiging zie ik groeien, zowel aan de kant van de werkgevers, als aan de kant van de mensen met een arbeidsbeperking. Iedereen kan iets bijdragen. Dat is het grote verschil met de zorg, die is toch gericht op de beperking, aandoening, mensen worden zo ongeveer hun aandoening, maar de werkgever is niet zo geïnteresseerd in die aandoening, die zegt, wat kunnen we samen doen? Waar kunnen we succesvol in zijn?

Je ziet mensen opbloeien die langdurig in allerlei zorgtrajecten hebben gezeten en bij een goeie werkgever terecht komen, ze krijgen zelfvertrouwen en afhangende schouders gaan weer rechtop staan. De positieve gezondheidsbeweging zegt hetzelfde. En bijvoorbeeld IPS uit Amerika is overgewaaid, de begeleiding van mensen met psychische aandoeningen, richt zich ook op doelen van mensen. Wat wil je graag? Opleiding of werk, wat ga je doen?

We zien altijd veel mooie voorbeelden in het land. Welke voorbeelden van voorlopers zie jij?

‘Ik heb heel veel voorbeelden, maar onze supermarkten, Albert Heijn voorop, doen het heel goed. En bij ABN Amro, waar ze bijna geen recepties meer in kantoren hebben, werken ze nu met een warm ‘welkom medewerker’, vaak iemand met een beperking. Dan merk je dat klanten dat in hele hoge mate waarderen. We zien dat het besef groeit, dat iedereen ontwikkelbaar is, dat verstandelijke beperkingen of autisme geen statisch iets is. De ontwikkelbaarheid van mensen komt steeds hoger op de agenda te staan.’

Hoe zit dat bij het mkb, zie je daar een vergelijkbare ontwikkeling?

‘Daar werken ze van nature al makkelijker met kwetsbare mensen. Er is een grotere binding met de omgeving, de regio. Ze zijn vergeleken met een multinational, ook makkelijker aanspreekbaar, zonder lange besluitvormingstrajecten. Je ziet wel dat bij het mkb een hogere gevoeligheid ligt voor uitval. Ze zijn kwetsbaarder. Maar bij bijvoorbeeld een HEMA-franchiser in zuid Holland, die laat zijn filialen voor 30 a 40 procent runnen door mensen met een arbeidsbeperking. Hij zegt: Ik heb de meest strak opgeruimde filialen van het land. Mijn mensen zijn aanspreekbaar en enthousiast.’

Je brengt werkgevers samen om oplossingen te bedenken en delen op dit thema, wat levert dat op?

Twee dingen. Een zit aan de kant van de inspiratie. Bijvoorbeeld een ingenieursbureau waar een aantal mensen met autisme aan het werk zijn. Een werkgever met compassie met mensen, die organiseert dat perfect. Als ze hun verhaal vertellen dan brengt dat bij andere werkgevers iets teweeg. Zij willen dat ook. Dat werkt.

Werkgevers hebben elkaar iets te bieden, dat is ook iets zakelijks. We hebben binnen de Normaalste zaak social firms, bijvoorbeeld Specialisterren, een bedrijf dat softwaretesten doen met autisten, die hebben belang bij contacten met bedrijven. Er worden verbindingen gelegd. Zorg en het bedrijfsleven, twee gescheiden werelden die veel van elkaar kunnen leren, gaan samenwerkingen aan om talent te ontwikkelen. Heilige boontjes en de Sign Language Coffee bar, waar in samenwerking met CTalents alleen doven en slechthorenden werken zijn hier mooie voorbeelden van.

We werken beiden in en aan netwerken. Waar zie je kansen die in dit gesprek nog benoemd moeten worden?

Het over en weer van elkaar leren is heel belangrijk. Zorg en Arbeid zijn veelal gescheiden domeinen, terwijl daar over en weer veel kansen liggen. Door blijven werken aan die verbinding is iets waar we elkaar ook kunnen versterken, zodat de behoefte van mensen centraal staat.

Meer weten over inclusief werken?

Neem contact op met Piet Vessies of De Normaalste Zaak.

Voor veel werkgevers is werken met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt betrekkelijk nieuw. De praktische handreiking van SBCM biedt werkgevers, leidinggevenden en begeleiders op de werkvloer een overzicht van alle aandachtspunten die belangrijk zijn voor een duurzaam werkverband.

De handreiking van SBCM bestaat uit twee delen:

• Een checklist met onder meer tips voor een soepele introductie en begeleiding van de nieuwe medewerker.
• Een uitgebreider deel met achtergrondinformatie over het realiseren van een duurzaam werkverband.

Door rekening te houden met deze punten voelt een nieuwe collega zich eerder thuis op de werkplek, is productiever en heeft op deze manier meer toegevoegde waarde binnen de organisatie.